Argentinië sluit miljardendeal met IMF om economie te stutten

De aarzelingen in de Tweede Kamer over het besluit van het Openbaar Ministerie om meer strafzaken zelf af te doen – via het opleggen van taakstraffen en boetes – werd vorige week misschien het beste verwoord door parlementslid Esmah Lahlah (GroenLinks-PvdA). Rechtspraak is „geen productieproces” en de verstopte strafrechtketen is „geen file die je even oplost met een extra rijstrook voor het Openbaar Ministerie”, zei Lahlah.

Het parlementslid zei het tijdens het Kamerdebat over de beslissing van het OM nagenoeg alle strafzaken waar een maximale gevangenisstraf van zes jaar op staat, in de nabije toekomst eigenhandig af te handelen. Verdachten zullen minder vaak worden gedagvaard voor de strafrechter en krijgen een strafbeschikking.

Investeer in wat echt nodig is: meer rechters, meer rechtsbijstand en meer menselijkheid aan de voorkant van de keten

Na berichtgeving in NRC in februari over de tot dan toe vertrouwelijke, nieuwe interne ‘instructie intensivering strafbeschikking’ bleek dat rechters – die de instructie niet kenden – grote moeite hebben met dit besluit. Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, sprak van een „fundamentele koerswijziging” van het OM. Tijdens een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer klaagde Naves vorige maand over het „ondergraven van de positie van de rechter”. Het lijkt er volgens Naves op „dat we op weg zijn naar een situatie waarin kortdurende celstraffen niet meer worden uitgevoerd”.

Kamerleden delen die zorgen. „Veel strafzaken zullen blijvend worden weggehouden van de rechter”, vreest Jesse Six Dijkstra (NSC). De strafrechter wordt volgens hem „buitenspel gezet”. Ismail el Abassi (Denk) waarschuwt voor een hellend vlak. „Wat ooit begon als een uitzondering voor lichte vergrijpen, wordt een structurele uitweg voor een falend systeem, waar gemak belangrijker wordt dan waarheidsvinding en efficiency het wint van zorgvuldigheid.”

Druk

Ook de grootste regeringspartij, de PVV, is erop tegen dat de officier van justitie voortaan vaker optreedt als aanklager én rechter. Meer strafbeschikkingen ondermijnen het vertrouwen in de rechtsstaat, aldus PVV’er Emiel van Dijk. „Wat moeten burgers er wel niet van denken als ze zien dat criminelen en ander tuig niet meer de bak in draaien, maar wegkomen met een taakstrafje van maximaal 180 uur schoffelen?” (De maximale taakstraf is 240 uur).

Lahlah riep haar collega’s op te „investeren in wat echt nodig is, namelijk meer rechters, meer rechtsbijstand en meer menselijkheid aan de voorkant van de keten, zodat we niet alleen sneller, maar vooral eerlijker en rechtvaardiger oordelen”. Ze diende een motie in waarin de regering wordt verzocht „structureel te investeren in de rechtspraak om de strafrechtketen duurzaam te ontlasten”. De motie kreeg dinsdag geen meerderheid.

De kwestie is niet: celstraf of een strafbeschikking. De kwestie is: strafbeschikking of straffeloosheid

Minister van Justitie David van Weel (Justitie en Veiligheid, VVD) zal daar niet om treuren. Hij steunt volop het beleid van het OM vaker strafzaken met taakstraffen of boetes af te handelen. „Zonder de strafbeschikking zou een aanzienlijk deel van de criminaliteit waarschijnlijk niet meer worden aangepakt, zeker gezien de grote druk waaronder de strafrechtketen staat. Het instrument draagt volgens het OM, en dus ook in mijn ogen, juist bij aan het wél bestraffen van criminelen”, zei Van Weel eerder in de Kamer.

De minister heeft ook geen behoefte aan extra financiële middelen. „De acute oplossing voor de keten is nu niet om daar enorm veel geld tegenaan te gooien.” Met meer geld is het evenmin mogelijk om het aantal politieagenten en de rechterlijke macht uit te breiden, stelt Van Weel. Dat komt door de krapte op de arbeidsmarkt en de opleidingsduur. „Zeker het uitbreiden van de rechterlijke macht is niet iets wat je op een achternamiddag hebt gerealiseerd”, aldus Van Weel.

Straffeloosheid

Veel Kamerleden steunen die opvatting. Volgens Kamerlid Ingrid Michon-Derkzen (VVD) is het „een illusie” te denken dat rechters zich nog kunnen buigen over alle misdaad. „De kwestie is niet: celstraf of een strafbeschikking. De kwestie is: strafbeschikking of straffeloosheid.” Nu is volgens de VVD de crimineel te vaak „de lachende derde”. En het slachtoffer heeft het nakijken. Veel partijen dringen er wel op aan de rechtsbescherming van het slachtoffer – handhaving van het spreekrecht en recht op schadevergoeding – beter te regelen.

De VVD hoopt dat magistraten beter gaan samenwerken bij de aanpak van de misdaad. De partij heeft zich eraan gestoord dat aanklagers en rechters elkaar afgelopen weken publiekelijk afvielen over het nieuwe strafbeschikkingenbeleid. Dat magistratelijk bekvechten was „geen visitekaartje voor de strafrechtketen”, aldus Michon.

Ook de minister deelt die mening. Het is „absoluut chiquer”, aldus Van Weel, om gezamenlijk op te trekken dan elkaar de maat te nemen „in een live-uitgezonden rondetafelgesprek”.

In dat gesprek riep Naves de naast hem zittende OM-baas Rinus Otte op „zo spoedig mogelijk indringend overleg” te hebben over het nieuwe strafbeschikkingenbeleid. Drie weken later hebben ze de zaak nog niet bijgelegd. „De belofte is er om in de naaste toekomst meer aandacht te hebben voor overleg rond deze thematiek”, zegt Naves.

De reactie van Otte is zuiniger. Hij laat weten dat er al „regelmatig gesprekken zijn met de Raad voor de rechtspraak waarbij het strafbeschikkingenbeleid ook aan de orde komt”.

Delen

Mail de redactie

Eet géén eieren meer uit moestuin of kinderboerderij.. Met dat drastische advies kwam het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dinsdag, na voor het eerst in Nederland grootschalig onderzoek te hebben gedaan naar PFAS in kippeneieren. Die bevatten door het hele land te hoge concentraties PFAS, is de conclusie.

PFAS zijn een verzameling chemische stoffen die nauwelijks afbreken en giftig kunnen zijn. Nadat het RIVM in 2023 concludeerde dat eieren in de omgeving van de Dordtse teflonfabriek Chemours te hoge hoeveelheden PFAS bevatten, werd besloten tot een landelijk onderzoek.

Op zestig plekken haalden de onderzoekers eieren op om te onderzoeken hoe schadelijk het is om deze te eten. In elke provincie werden minstens vijf locaties gekozen: van Groningen tot Zeeland en van Noordwest-Friesland totLimburg. Op slechts één locatie werd geen PFAS aangetroffen.

1. Hoe kan het dat de eieren op zoveel plekken vervuild zijn?

Dat PFAS óveral zijn, was al duidelijk. Op tal van plekken werden de laatste jaren verhoogde concentraties gemeten. Dezelfde eigenschap die PFAS – gebruikt in onder meer elektronica en pannen met anti-aanbaklaag – een succes maakten zorgt ervoor dat de stoffen zich decennialang in het milieu hebben opgestapeld: ze zijn onafbreekbaar.

Fabrieken wereldwijd hebben tonnen PFAS uitgestoten en geloosd. Dat daalt neer in zeeën, rivieren en trekt de bodem in. Lokaal zijn het daarnaast tal van andere bronnen die zorgen voor verhoogde waardes. Denk aan oefenlocaties van de brandweer, defensieterreinen, stortplaatsen en plekken waar schuimfeesten zijn gehouden.

2. Hoe bereikt PFAS de eieren?

Het RIVM vermoedt dat regenwormen de PFAS overdragen. Die kruipen door vervuilde grond en worden volgens door kippen opgegeten. Daarnaast pikken en woelen rondscharrelende kippen ook zelf in vervuilde bodem, op zoek naar wormen, zaden en torren en drinken ze vervuild water.

De route naar het ei wijst zich vervolgens zelf. Vergelijk het met borstvoeding, zegt Polly Boon, een van de onderzoekers van het RIVM. „Mensen kunnen op die manier heel makkelijk dioxinen doorgeven aan een baby. Zo kan een kip ook heel efficiënt PFAS aan het ei doorgeven..”

Het RIVM is nog bezig met een vervolgonderzoek om definitief te kunnen herleiden hoe de PFAS in de eieren komen. De resultaten daarvan worden in het najaar verwacht.

3. Welke hoeveelheden troffen de onderzoekers aan?

Van de zestig locaties die door het RIVM werden uitgekozen kregen mensen op 31 plekken bij één ei of zelfs minder per week al te veel PFAS binnen. . Op tien locaties kan men maximaal één ei per week eten zonder over de grenswaarde heen te gaan. Op negen locaties kunnen mensen elke week meer dan vier eieren eten zonder de grenswaarde te overschrijden.

Vast staat dat op nagenoeg alle plekken verhoogde PFAS concentraties zijn geconstateerd. Daarbij valt aan de buitenkant niet af te lezen hoeveel PFAS er in een ei zit. „We kunnen niet van tevoren zeggen: dat ei is veilig”, zegt Boon. „Om die reden hebben we ervoor gekozen in het hele land te adviseren geen eieren meer te eten.”

4. Wat gebeurt er als je toch eieren uit eigen kippenhok eet?

Als mensen voor een langere tijd hoeveelheden PFAS binnenkrijgen die de grenswaarden overschrijden, kan dat schadelijk zijn voor de gezondheid. Een aantal van deze stoffen tast de immuunrespons aan: je wordt sneller ziek, omdat je lichaam niet meer zo effectief optreedt tegen virussen en bacteriën, en vaccins werken niet meer zo goed.

Het RIVM wijst erop dat eieren niet de enige manier zijn waarop mensen PFAS binnenkrijgen. In andere voedingsmiddelen en drinkwater zit al meer PFAS dan gezond is voor een mens. „We krijgen al te veel PFAS binnen”, aldus Boon. „Als je de eieren wél eet, verhoog je dat met een flinke hoeveelheid. Dan neemt de kans op ziektes wel toe.”

Eieren uit de supermarkt kunnen volgens het RIVM nog steeds worden gegeten– die scoren bij metingen doorgaans aanzienlijk beter. Hoe dat kan, is niet precies duidelijk. Het heeft er mogelijk mee te maken dat commercieel gehouden kippen vaak niet buiten lopen en gecontroleerd voer krijgen.

5. Hoe zit het met andere gewassen uit de moestuin?

Daarover heeft het RIVM een geruststellende boodschap: groente en fruit kan met een gerust hart worden gegeten. Eieren bevatten aanzienlijk meer PFAS dan andere gewassen uit de tuin. Dat heeft ermee te maken dat PFAS zich binden aan eiwitten, waardoor eieren de chemische verbindingen makkelijker in zich opnemen.

„Het advies geldt alléén voor de eieren”, benadrukt Boon. „Mensen kunnen nog gewoon veilig hun moestuingewassen eten.”

Delen

Mail de redactie

Supercool!” Nee, de veertienjarige Dylan uit Apeldoorn wist nog niet dat in het Nationaal Park De Hoge Veluwe iemand is gebeten door, waarschijnlijk, een wolf. Niemand van Dylans klasgenoten uit de tweede van middelbare school Cortenbosch in Apeldoorn wist het. Hun docenten evenmin. Laat staan dat ze voorzorgsmaatregelen hebben genomen.

Dan bestijgt de hele groep de gratis witte fietsen bij de ingang Hoenderloo, op weg naar het Kröller-Müller museum. „Ik hoop dat ik word gebeten”, roept Dylan. „Dan word ik een weerwolf.”

Op deze zonnige doordeweekse ochtend duurt het even voor het park tot leven komt. Eerst rijden werknemers het park in, dan de vroege vogels. Twee mannen in gedempte kleuren op de fiets die onder gestaag trappen zeggen zich geen zorgen te maken. Waarom niet? „Omdat het geen wolf wás. Het was een grote hond.”

Ik hoop dat ik word gebeten. Dan word ik een weerwolf

Het was zeker een wolf, zegt parkdirecteur Seger baron van Voorst tot Voorst door de telefoon. Vermóedelijk een wolf, zegt de woordvoerder van de provincie Gelderland – die het dna van het dier laat onderzoeken. Zondag beet het dier een vrouw, die in het park aan het hardlopen was, tweemaal in haar bovenbeen. „Ze viel op de grond”, zegt parkdirecteur Van Voorst. Het dier bleef erbij, volgens drie getuigen, van wie twee de aanval hebben gezien. „Ze zijn enorm geschrokken.” Een van de getuigen had een hond bij zich. „Daar was die wolf helemaal niet in geïnteresseerd.” Terwijl het groepje met de gewonde vrouw naar het parkcentrum liep, „bleef de wolf nog een kwartier achter die mensen aangelopen”, zegt Van Voorst. „Die was helemaal niet bang.”

Dit beest, concludeert Van Voorst, is „een tijdbom”: niet schuw, niet bang voor mensen en levend in de veel te kleine ruimte van Nederland, met te veel mensen op elkaar. Voor deze specifieke wolf zit er volgens hem maar één ding op: afschieten. „Het is wachten tot een kind wordt meegesleurd.”

Speculatie

De Duitse toeristen Anne en Joseph Schutze-Herich, die met een kind in een trekkarretje door het park fietsen, geven de parkdirecteur gelijk. Ze hadden nog niet gehoord over het bijtincident, maar Joseph is rentmeester in de buurt van Münster en weet hoe gevaarlijk wolven zijn. Ze gaan nooit zonder stok het bos in. Hun paarden durven ze niet langer ’s avonds buiten te laten. Ze zullen blij zijn als de wolf zijn beschermde status in de Europese Unie verliest en mag worden afgeschoten.

De meeste toeristen in het park weten niets over de waarschijnlijke wolfaanval van zondag. De mensen die uit nabijgelegen dorpen komen, hebben wel allemaal iets gehoord of gelezen. Nog iets wat ze gemeen hebben: niemand van hen wil met naam en toenaam in de krant.

De drie vrouwen die het park om half tien met stevige tred binnenwandelen vanuit ingang Hoenderloo, hadden het net over het incident. Los van elkaar hadden ze bedacht dat je beter geen eten bij je kunt dragen. „Ik denk dat die gebeten vrouw boterhammen in haar zak had”, zegt een van de drie. „Dat is speculatie”, protesteren haar vriendinnen.

Wolven eten ook onze beschermde dassen op

De speculerende vrouw komt uit Hoog-Soeren en stond onlangs zelf oog in oog met een wolf, om elf uur ’s avonds bij haar voordeur. Zó hoog – ze wijst tot haar knie. Een paar seconden keken ze elkaar aan, hij buiten, zij in haar halletje, daarna draaide het dier zich om en trippelde weg. Zorgen voor zichzelf maken ze zich niet, een groepje zal niet zo’n aantrekkelijke prooi zijn voor een wolf.

Ook de – bewust anonieme – vrouw die met haar fotocamera op een leenfiets stapt, voelt zich niet onveilig. „Ik ga niet hardlopen, dat scheelt.” Ze vermoedt dat die vrouw daarom zondag is gebeten. Ze is tégen de wolf, zegt ze uit zichzelf. Het dier past volgens haar niet in het dichte weefsel van bebouwing en snelwegen van Nederland.

Al zes jaar komt ze vogels fotograferen in het park – deze dinsdag zoekt ze de zeldzame slangenarend die deze week is gesignaleerd – en zegt dat de aanwezigheid van de wolf ook andere dieren heeft beroerd. „Ik heb dit jaar nog amper herten gezien. Die leven nu veel dichter op elkaar.” Ze zegt dat biologen beweren dat die schuwheid door de mensen komt. „Maar mensen komen hier al jaren, en toen was er niks aan de hand. De wolf is hier pas een jaar of vier en sindsdien is het veranderd.”

Theoretici

Biologen? Parkdirecteur Van Voorst kan hun opvattingen wel uittekenen. Dat wolven geen mensen aanvallen, dat de mensen zich moeten aanpassen aan deze beschermde soort. Maar komen die specialisten weleens kijken in het park? „Wolven eten ook onze beschermde dassen op”, zegt Van Voorst. „Nederland wordt geregeerd door theoretici.”

Twee Duitse biologen stellen een camera met een kolossale telelens op tussen de struiken. De vrouw, die anoniem wil blijven, krimpt ineen wanneer ze over het bijtincident hoort. Als haar man, Tom Papenbrock (die wel met naam in de krant wil), zegt dat hij er al over had gelezen, werpt ze hem een verwijtende blik toe. Hij zegt dat ze zich flink moeten uitrekken om wolven af te schrikken en dat ze in geval van nood met een verrekijker of telelens kunnen slaan. Het risico dat een wolf mensen aanvalt, is volgens hem zo klein, dat mensen dat gevaar moeten accepteren. Waarom? Omdat elk ecosysteem een toproofdier nodig heeft. „Hier zijn al veel te veel herten.”

Delen

Mail de redactie