Hoe Europarlementariër Petr Bystron (AfD) warme banden smeedt tussen Rusland en de VS

Het is een koude heldere ochtend in februari op het Place du Luxembourg, voor het Europees Parlement in Brussel. Petr Bystron (52), Europarlementariër namens de radicaal-rechtse Alternative für Deutschland (AfD), stuurt een app-bericht:

Ik ben er pas op zijn vroegst om 12:30. Neem nog een koffie!

Dan arriveert Bystron ineens toch, gekleed in een soepel vallend blauw pak, in een wolk van eau de parfum.

De Duitse politicus van Tsjechische afkomst is in een uitstekend humeur. Hij lacht veel en bestelt, eenmaal in het café, een Belgisch witbiertje bij de lunch. Bij dan nog aanstaande verkiezingen voor de Duitse Bondsdag staat de AfD in de peilingen op ruim 20 procent van de stemmen – die de partij ook daadwerkelijk zou binnenhalen. Bystron is ook blij dat Trump weer president is van de Verenigde Staten. De oorlog in Oekraïne zal nu snel afgelopen zijn, voorspelt hij. „Trump wil geen conflict met de Russen.”

Een dag later zal hij op het vliegtuig stappen naar Washington voor CPAC, de jaarlijkse conferentie van Amerikaanse conservatieven. „Iedereen is daar”, zegt hij met een grijns: „Zelfs Trump.” In januari was Bystron ook al in Washington, als genodigde voor de inauguratie van de 45ste en 47ste president van de Verenigde Staten. De uitnodiging kwam uit Trumps directe entourage.

Bystrons contacten in Rusland zijn minstens zo goed. Afgelopen najaar gaf hij een toespraak bij een conferentie in het Russische Sotsji, bijgewoond door de voormalige Russische president Dmitri Medvedev. Bystron sprak wel via een videoverbinding – wegens een justitieel onderzoek naar mogelijke omkoping door Rusland liet hij de uitnodiging voor een verblijf aan de Russische Rivièra aan zich voorbij gaan.

---

De Russische banden van Bystron

Petr Bystron is hoofdrolspeler in het omkoopschandaal dat een jaar geleden losbarstte rond Voice of Europe, een Russische propaganda-site in Tsjechië waarmee Moskou zou hebben geprobeerd invloed uit te oefenen op de Europese verkiezingen – volgens westerse inlichtingendiensten de grootste Russische beïnvloedingsoperatie in jaren. Er zouden vele honderdduizenden euro’s zijn uitgedeeld aan Europarlementariërs die interviews gaven aan Voice of Europe, om zo pro-Russische informatie te verspreiden. Volgens de Tsjechische inlichtingendienst BIS was het Bystron die de contacten legde voor de Russen.

Binnenkort buigt het Europees Parlement zich over een verzoek van het openbaar ministerie in München om Bystrons parlementaire onschendbaarheid op te heffen. Dan kan justitie – na driekwart jaar stilstand – verder met het onderzoek.

Op ‘Place Lux’ in Brussel maakt Bystron geen geheim van zijn betrokkenheid bij de nieuwssite en van zijn nauwe banden met de Russische politieke klasse – maar hij ontkent ten stelligste dat hij corrupt is. Om dat te onderbouwen hanteert hij een opvallend argument: „Waarom zouden de Russen mij betalen voor iets waar ik me toch al jaren voor inzet?”

Druk op Kyiv

Het aantreden van Trump in januari heeft de Amerikaans-Russische verhoudingen op zijn kop gezet. Al voor zijn herverkiezing beloofde de 47ste president van de Verenigde Staten een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne, maar hij heeft vooralsnog vooral druk gezet op Kyiv. Terwijl Trump in warme bewoordingen sprak over de Russische president Poetin, werd de Oekraïense president Zelensky voor het oog van de wereld vernederd in het Witte Huis.

Waarom zouden de Russen mij betalen voor iets waar ik me toch al jaren voor inzet?

De onverholen Amerikaanse sympathie voor Poetin komt niet uit de lucht vallen. Het Kremlin werkt al jaren aan de banden met radicaal-rechtse kringen, zowel in Europa als de VS. Sinds de herverkiezing van Trump wordt duidelijk dat de invloed van Moskou reikt tot in de Amerikaanse regering. Al voor de verkiezingen belde diens rechterhand Elon Musk meerdere malen met Poetin.

Ook Europarlementariër Petr Bystron is een belangrijke schakel in dit trans-Atlantische netwerk, al stonden de Russische sympathieën van Bystron, in 1972 geboren in Tsjechië, niet in de sterren geschreven. In 1968 waren Sovjettroepen Tsjecho-Slowakije binnengevallen en was de Praagse Lente hard neergeslagen. „Ik groeide op in een getraumatiseerde samenleving”, vertelt Bystron. „Ik haatte de Russen.”

Naar eigen zeggen werd Bystron op veertienjarige leeftijd in Tsjechoslowakije vervolgd voor zijn strijd tegen het communisme, waarna hij in 1988 met zijn moeder naar Duitsland vluchtte – een verhaal dat Duitse en Tsjechische journalisten in 2024 na uitvoerig onderzoek niet bevestigd kregen.

---

De Engelse banden van Bystron

Tot 2013 was Bystron in Duitsland lid van de liberale FDP. Toen stapte hij over naar de AfD, waarvoor hij in 2017 in de Bondsdag werd gekozen. Dat jaar werd hij ook onderzocht door de Beierse afdeling van de Bundesverfassungsschutz (de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst) vanwege vermeende contacten met de extreemrechtse Identitaire Beweging Duitsland. Ook bracht hij een bezoek aan Zuid-Afrika, waar hij een wapencursus volgde bij de witte extremistische beweging Suidlanders. Een van zijn naaste medewerkers uit die tijd kan volgens de rechtbank in München worden omschreven als neonazi.

In de Bondsdag werd Bystron woordvoerder Buitenlandse Zaken en ontpopte zich tot een aanjager van de internationale samenwerking met andere Europese radicaal-rechtse partijen. Noodgedwongen, zegt Bystron in het Brusselse café: „Je hebt net een partij opgericht die anti-establishment is. En niemand wil met je dealen, het hele systeem spuugt je uit. Dus je ontmoet je internationale vrienden om elkaar te steunen. En je spreekt de Russen – want die willen wél met je praten.”

Kunstmatige intelligentie

Radicaal-rechts Europa ziet het ‘witte’ Rusland als een bondgenoot in de wereldwijde strijd tegen de islam, migratie en ‘woke’. Het Kremlin ziet op zijn beurt in populistisch rechts een nuttig instrument voor de destabilisering van Europa en de VS. Gehackte interne documenten van een Russisch campagnebureau onthulden afgelopen september dat het vergroten van de steun voor radicaal-rechts een strategisch doel is van het Kremlin. In een van de stukken beloven medewerkers van dit bureau de aanhang van AfD in Duitsland te laten groeien tot „tot 20 procent in de maandelijkse peilingen”.

In de afgelopen jaren zijn diverse Russische operaties blootgelegd om politieke ontwikkelingen in het westen te beïnvloeden. Het bekendst zijn de pogingen om Donald Trump te steunen tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 en 2020. Later bleken radicaal-rechtse bloggers in de VS door Rusland te worden betaald. Russische nep-accounts werden bij het verspreiden van desinformatie over de Oekraïne-oorlog voorzien van kunstmatige intelligentie om ze ‘menselijker’ en effectiever te maken – de software daarvoor draaide op een server in Dronten.

Petr Bystron moet voor Moskou een onweerstaanbare contactpersoon zijn geweest, want hij heeft niet alleen in Europa, maar ook in de VS belangrijke connecties. Hij bezoekt Steven Bannon, voormalig campagneleider van Trump en godfather van de Amerikaanse alt-rightbeweging, in het dertiende-eeuwse klooster in de Italiaanse Apennijnen waar die een ‘gladiatorenschool’ voor de witte christelijke cultuur wil stichten.

In 2018 introduceert Bystron Steve Bannon op een landhuis bij Praag aan Milos Zeman. De Tsjechische president is een steeds rechtsere, anti-immigratiekoers gaan varen en koestert sympathie voor Vladimir Poetin. Bystron roept bij het bezoek aan Zeman op tot de vorming van een „Conservatieve Internationale”, analoog aan de Socialistische Internationale, om Europa te redden van haar „zelfvernietiging”.

Julian Assange

Bystron zoekt ook bondgenoten onder extreem-rechtse activisten, die er vaak Russische connecties op nahouden. Zo staat hij in september 2020 samen met Tommy Robinson voor de gevangenis in Londen waar Julian Assange wordt vastgehouden. Robinson is de voormalige leider van de English Defence League, een anti-immigratiebeweging die regelmatig betrokken was bij ongeregeldheden. Bystron en Robinson eisen de vrijlating van de oprichter van WikiLeaks, het internetplatform dat volgens de Amerikaanse senaat een sleutelrol speelde bij de Russische beïnvloeding van de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016.

Petr Bystron en Tommy Robinson samen in Londen:

https://www.youtube.com/watch?v=jtxwRK5ZFtI

Bystrons activiteiten leveren hem veel krediet op bij gelijkgestemden aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. In 2018 ontvangt hij in Saint Louis, Missouri de zogenoemde ‘Eagle Award’, van een organisatie die is gelieerd aan Bannon en Trump. In Saint Louis maakt Bystron kennis met de extreem-rechtse influencerJack Posobiec, bekend van het promoten van een complottheorie over een kindermisbruik-netwerk in de Democratische Partij (‘Pizzagate’) en met Pamela Geller, een complotdenker die de Servische massamoord op moslims in het Bosnische Srebrenica een „mythe” noemt.

Geller plaatst een foto op Facebook van het gezelschap dat in een hoek bij elkaar zit, Bystron lachend met een flesje bier in de hand. „Building a transatlantic army”, schrijft Geller eronder.

In de jaren daarna zal Geller zich neerbuigend uitlaten over de Oekraïense president Zelensky, die ze op X „een kabouter” noemt. Posobiec – drie miljoen volgers op X – bleek in 2021 op datzelfde podium Russische propaganda te verspreiden. De Amerikaanse influencer staat zo dicht bij ‘team-Trump’ dat hij tegenwoordig mee mag op buitenlandse reizen met de Amerikaanse minister van Defensie Pete Hegseth.

Vertrouweling van Poetin

Rusland haalt de banden met Bystron aan door hem in juni 2018 uit te nodigen voor het ‘internationaal parlementair forum’ in Moskou, georganiseerd door het Russische parlement, de Doema. In 2021 worden hij en AfD-partijleider Alice Weidel met veel egards in Moskou ontvangen door vooraanstaande parlementariërs. „Wij zijn het erover eens dat de huidige confrontatiepolitiek van de Duitse regering grote schade aan beide kanten veroorzaakt”, schreven Weidel en Bystron bij die gelegenheid op Instagram.

Volgens Bystron is het een rationeel standpunt. „Voor Duitsland is het belangrijk om met alle grootmachten goede relaties te onderhouden, dus ook met China en Rusland.”

Westerse inlichtingendiensten en opsporingsinstanties vermoeden dat er meer aan de hand is. NRC is in het bezit van justitiële documenten uit Oekraïne waarin staat dat Bystron vanaf 2020 contant geld „en misschien ook cryptocurrency” heeft ontvangen van Viktor Medvedtsjoek. Deze Oekraïense oligarch geldt als een vertrouweling van Poetin; volgens de VS zou hij de man zijn geweest die aan de macht zou zijn gekomen als het Russische leger erin geslaagd was om Kyiv in te nemen. De Oekraïense justitie verdenkt Medvedtsjoek van landverraad.

Bystron werkt al sinds 2020 nauw samen met Medvedtsjoek en diens rechterhand, de voormalige tv-journalist Oleh Volosjyn, die namens Medvedtsjoeks partij ‘Oppositie Platform’ in het Oekraïense parlement zat. Samen met AfD-Europarlementariër Maximilian Krah, die eveneens nauwe banden onderhoudt met Trumpisten in de VS, nodigt Bystron beide Oekraïners in januari 2020 uit voor een bezoek aan de Duitse Bondsdag. Daar wordt Medvedtsjoek gepresenteerd als een alternatief voor de Oekraïense president Zelensky.

---

De Amerikaanse banden van Bystron en Krah

Bystron en Krah blijven daarna bevriend met Medvedtsjoek en Volosjyn, die op een Amerikaanse sanctielijst staat omdat hij voor de Russische inlichtingendienst FSB zou werken. Als Medvedtsjoek een half jaar voor het uitbreken van de oorlog onder huisarrest wordt geplaatst, gaan Bystron en Krah bij hem op bezoek in Oekraïne. Bystron bevestigt tegen NRC dat hij Volosjyn „bij toeval” ook na het begin van de oorlog nog heeft ontmoet. Dat was in november 2022 in Minsk in Wit-Rusland, de uitwijkplaats van de Oekraïener. „Volosjyn stond niet op mijn gastenlijst in Minsk, maar hij dook op tijdens het diner”, zegt Bystron daarover.

Partij-ideoloog FvD

Westerse inlichtingendiensten zien met lede ogen aan hoe het Kremlin radicaal-rechtse politici en activisten aan zich weet te binden. Personen uit het netwerk van Oleh Volosjyn worden onderworpen aan onderzoek. De eerste die dit overkomt is partij-ideoloog John Laughland van Forum voor Democratie, die ook bevriend is met Volosjyn. De Oekraïner was begin deze maand nog te gast in Laughlands online praatprogramma The Forum & Friends. In oktober 2022 wordt Laughland op het Londense vliegveld Gatwick een uur lang ondervraagd door de Londense politie. Volgens een uitspraak van een Britse rechter, die Laughland met NRC deelde, is hij zelf geen verdachte, maar bestaat het vermoeden dat hij contacten onderhoudt „met personen die betrokken zijn bij inmenging door de Russische staat”.

Ruim een jaar later, in december 2023, wordt Maximilian Krah verhoord door de FBI als hij de VS bezoekt voor een bijeenkomst van de Young Republicans. Op Krahs telefoon worden volgens Duitse media berichten van Volosjyn ontdekt. De Oekraïner zou hem geschreven hebben dat het probleem met de „compensatie” voor „technische kosten” is opgelost en dat het vanaf mei „weer zo zal zijn als vóór februari”.

---

De Pro-Russisch Oekraïense banden

Volgens de Britse justitie was Volosjyn al eerder bezig een Europese politicus om te kopen. De Oekraïense oud-journalist werd afgelopen februari in het Verenigd Koninkrijk aangeklaagd op verdenking van betalingen aan Nathan Gill, een oud-Europarlementariër voor de partij van Bystrons vriend Nigel Farage. Gill zelf wordt ervan beschuldigd tegen betaling pro-Russische uitlatingen te hebben gedaan. Zijn zaak dient op dit moment in Londen.

Volgens de Oekraïense justitie wordt ook Bystron betaald. In het strafdossier wordt onder meer een transactie bij de Targobank in München als verdacht aangemerkt. Daar stortte Bystron op 20 maart 2023 contant geld: 25.000 euro. „Volgens de officier van justitie in München zou ik dit geld eerder in Praag hebben ontvangen”, zegt Bystron op het Place du Luxembourg in Brussel. „Dezelfde officier van justitie beweert over audio-opnames te beschikken waarop ik in Praag klaag over het feit dat ik 200-eurobiljetten heb gekregen. Dat is grappig, want ik heb in München juist kleinere coupures omgewisseld voor 200-eurobiljetten. De officier van justitie spreekt zichzelf tegen.”

Goudstaven

In het voorjaar van 2024 maakt de Tsjechische regering bekend sancties in te stellen tegen het nieuwsportaal Voice of Europe. Volgens de Tsjechische inlichtingendienst wordt de site gebruikt voor een Russische operatie om de Europese verkiezingen via betalingen aan politici te beïnvloeden. Kort daarop kondigt de Belgische justitie een strafrechtelijk onderzoek aan en wordt er huiszoeking gedaan bij de Franse assistent van Europarlementariër Marcel de Graaff (FvD). Uit onderzoek van Politico blijkt dat De Graaff, die tot oktober 2022 voor de PVV in het Europees Parlement zat, tot de Rusland-vriendelijkste parlementariërs behoort.

De officier van justitie spreekt zichzelf tegen

Kort daarop valt de Duitse justitie ook woningen en kantoren binnen van Petr Bystron. De Europarlementariër bewaart er geen prettige herinneringen aan. „Een huiszoeking voelt als verkrachting”, zegt hij. „Gemaskerde mannen vallen opeens je privésfeer binnen.” Sommige Duitse media schrijven dat er goudstaven worden gevonden in een van Bystrons appartementen. „Ze vonden alleen een stukje papier met de nummers van een paar goudstaven, die twaalf jaar geleden door mijn moeder geheel legaal waren gekocht”, zegt Bystron. „Destijds bestond de AfD nog niet eens.”

Of Bystron enige blaam treft, zal moeten blijken. En de precieze effecten van de Russische beïnvloedingspogingen zijn lastig in te schatten.

Eén ding staat wel vast: Bystrons Republikeinse vrienden koesteren uiteindelijk dezelfde ideeën over de oorlog in Oekraïne als hij, zo blijkt uit een verslag in het radicaal-rechtse tijdschrift Freilich Magazin. In november 2023 kwamen de ‘conservatieven’ bijeen in Belgrado. Behalve een delegatie van de AfD onder leiding van Bystron waren diverse Republikeinen en ook de extreem-rechtse influencer Posobiec naar Servië gereisd.

„Verrassend genoeg deelden alle Amerikaanse Republikeinen de standpunten van de AfD over het buitenlands beleid”, schrijft Freilich Magazin. „Het [de oorlog in Oekraïne] is een oorlog met tussenpersonen tegen Rusland, ten koste van de Amerikaanse en Europese belastingbetalers. […] Het motto van de nieuwe Amerikaanse Republikeinen is daarom hetzelfde als dat van de AfD: „ons geld voor ons volk”.

Delen





Mail de redactie