Op verschillende plekken in Zuid-Korea woeden grootschalige bosbranden die tot dusver het leven hebben gekost aan 24 mensen. Daarnaast zijn meer dan twintig gewonden gemeld, terwijl zeker 27.000 inwoners uit rampgebieden zijn geëvacueerd, zo melden internationale persbureaus woensdagochtend.
De natuurbrand ontstond vrijdagavond en verhevigde dankzij de sterke wind en droogte in het gebied. De brandweer heeft tot dusver geen grip gekregen op de vuurzee, waardoor de vlammen een steeds groter gebied bestrijken. Inmiddels zijn op vijf plekken grote bosbranden gemeld, en is ook het leger ingezet. Een eeuwenoude tempel in de provincie Uiseong is verwoest, net als 17.000 hectare bos dat is verbrand.
Unesco-dorp
Een van de dodelijke slachtoffers is een piloot van een blushelikopter die neerstortte in de buurt van Uiseong (180 kilometer ten zuidoosten van hoofdstad Seoul). Ook vier inwoners die met een auto probeerden te vluchten, lukte het niet het gebied tijdig te verlaten; vermoedelijk zijn zij levend verbrand nadat de auto was omgeslagen.
Het ministerie van Justitie maakte dinsdag bekend 2.600 gedetineerden te evacueren uit een gevangenis in Cheongsong County vanwege de dreigende vlammen. Ook inwoners uit het veertiende-eeuwse dorp Hahoe, dat op de Unesco-werelderfgoedlijst staat, zijn geëvacueerd vanwege het dreigende vuur.
Om erfgoed te beschermen, wordt een Boeddhabeeld in katoenen brandvertragende doeken gewikkeld, in de Gounsa-tempel in Uiseong.Foto Yasuyoshi Chiba / AFPRestanten van een van de tempels die is verwoest.Foto Kim Do-hoon/Yonhap via AP)Geëvacueerde inwoners worden in veilig gebied opgevangen.Foto Yun Kwan-shik/Yonhap via AP)In Uiseong verandert het gebied in een ravage. Foto Yoon Gwan-shick/Yonhap via APDoor de harde wind en droogte in het gebied krijgt de brandweer geen controle over de branden.Foto Son Hyung-joo/Yonhap via AP
Stel, dit is de allerlaatste voorstelling die acteur Willem de Wolf en actrice Lineke Rijxman ooit spelen. Is dat erg? Wat zouden ze willen vertellen?
Alleen al hun droogkomische timing maakt het een feest om dit duo anderhalf uur lang om deze vragen te zien heendraaien. De Wolf, die als een uit de kluiten gewassen kind, met die trage, precieze dictie van hem, zonder filter uit lijkt te spreken wat hem door de geest schiet. Rijxman, die met stalen gezicht haar verhaal afsteekt en daarbij behendig om de punchlines heen meandert. Samen maakten ze de voorstelling Alledaags verlies – The Slow Accumulation of Ordinary Losses. Over herinneren, de melancholie van het ouder worden en het onophoudelijke verlies die daarmee gepaard gaan.
De Wolf en Rijxman verhouden zich verschillend tot het geheugen, het hangt in zekere mate van je verleden af, hoe graag je ernaar terugkeert. De Wolf stort zich zonder terughoudendheid in welke associatiestroom dan ook. Door hier op de toneelvloer zijn herinneringen te benoemen (aan hun samenwerkingen, aan de straten van zijn jeugd, aan de kraag van de jas van zijn vader), hoopt hij ze vast te kunnen houden. Het is meer dan nostalgie, er zit een verbetenheid achter. Het verwoorden van zijn herinneringen is De Wolfs manier om zijn angst voor het verdampen ervan te bezweren.
De Wolf hoopt zichzelf op de vloer te vinden, Rijxman hoopt zichzelf er te verliezen
Rijxman beweegt zich graag zo kordaat mogelijk van haar geheugen weg. Herinneringen aan de veel te vroege dood van haar moeder en aan haar gewelddadige vader hebben het verleden voor haar tot een unheimisch domein gemaakt. Waar het theater voor De Wolf een plek is om de waarheid te tonen, is het voor Rijxman een plek „van verleiding, vervalsing, bevrijding misschien”.
De Wolf is er bezig „te laten zien hoe het is om jou te zijn, om ‘jezelf te vertellen’”. Voor Rijxman gaat acteren over „de geruststelling en de schok van het gebied dat buiten mezelf valt; het niet-ik”. De Wolf hoopt zichzelf op de vloer te vinden, Rijxman hoopt zichzelf er te verliezen. Tegengestelde motieven, zou je zeggen, maar ook weer niet. Voor beiden is het spelen van levensbelang.
Prettig rafelig
Alledaags verlies is een collage van scènes, prettig rafelig gelaten aan de randen. Vaak zijn ze geestig (een dialoog waarin de twee – ‘hik!’ ‘hak!’ – niet op het woord ‘haiku’ kunnen komen), soms onbeschaamd pathetisch (een in mineur gezongen „tis voorbij, allemaal voorbij”). En soms grijpt een scène je naar de keel. Schitterend is die waarin ze elkaars moeder vertolken. Die van De Wolf weet nog niet zeker of ze de voorstelling gaat bezoeken, zegt ze, want ze begrijpt de voorstellingen van haar zoon nooit zo goed. Door alle monterheid heen voel je de schaamte van de moeder en indirect ook de misschien nog wel pijnlijkere schaamte daar weer over, van de zoon. Er is een scène tussen de kinderen die beide acteurs nooit kregen, ook hier is de toon weer opgetogen en licht, maar met vlak onder de oppervlakte, niet te missen, Rijxmans diepe verdriet erover.
Hoe ga je in hemelsnaam om met je eigen vergankelijkheid? Die universele vertwijfeling is het uiteindelijk waar alle scènes zich een weg omheen banen. Misschien kun je, geconfronteerd met dit soort bodemloze vragen, nog het beste bij haiku-meester Bashō te rade gaan:
„Ach oude vijver / een kikker springt erin / geluid van water.”
Milorad Dodik, de president van Republika Srpska, een deelstaat van Bosnië en Herzegovina, is afgereisd naar Rusland, terwijl afgelopen week een internationaal arrestatiebevel tegen hem werd uitgevaardigd. In een filmpje dat Dodik maandagavond op zijn sociale media heeft geplaatst, is te zien hoe hij voor een oorlogsmonument bij het Kremlin in Moskou staat. Dodik onderhoudt nauwe banden met de Russische leider Poetin, die hij regelmatig bezoekt.
In februari werd Dodik door de hoogste rechter van Bosnië veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf en zes jaar uitsluiting van de politiek, voor het tegenwerken van het Dayton-akkoord. Die vredesovereenkomst regelde dat Bosnië na de bloedige burgeroorlog (1992-1995) werd opgedeeld in een federatie waar voornamelijk Bosniakken (moslims) en Bosnische-Kroaten (katholieken) wonen, en de Republika Srpska, waar voornamelijk Bosnische Serven (orthodoxen) wonen. De republiek wordt geleid door Dodik, die in het noordelijke gebied regelmatig het Servisch nationalisme aanwakkert en bovendien dreigt met afscheiding.
Dodik voerde in 2023 een wet in die alle beslissingen van het Constitutioneel Hof van Bosnië en Herzegovina schrapt in de door hem geleide Republika Srpska. Ook weigert hij Christian Smidt, de Hoge Vertegenwoordiger die toezicht houdt op naleving van het vredesakkoord, te erkennen. Dodik is „intensief bezig met het ondermijnen van de staat„, zei Smidt vorig jaar in een interview met NRC.
Behalve naar Rusland, reisde Dodik sinds zijn arrestatiebevel de afgelopen dagen ook naar buurland Servië. Daarnaast bezocht hij een omstreden antisemitisme-conferentie in Israël die veel internationale radicaal-rechtse politici trekt.
Lees ook
Kwetsbaar Bosnië wordt op de proef gesteld door arrestatiebevel tegen Servische leider
Slecht nieuws voor de swipende medemens: datingapps hebben niet het beste met je voor. Of je dat echt ‘nieuws’ kunt noemen valt overigens te betwijfelen, want over het verdienmodel van apps als Tinder en Happn is al het nodige gezegd. Toch was het aangenaam dat Radar (AvroTros) er maandag een item aan besteedde, al was het maar om Antoinette Hertsenberg de woorden „Van Grindr tot Tinder, van Bumble tot Lexa” te horen zeggen. Ze legde ook de basisprincipes van datingapps uit, „voor degenen die er geen ervaring mee hebben”. Dat heb ik altijd een jaloersmakend deel van de bevolking gevonden. Mensen die nooit in de hoogtijdagen van Tinder openingszinnen als „Ik zou wel Nutella van je lichaam willen eten” op hun mobiel hebben zien verschijnen*. Prijs jezelf gelukkig.
Hoe dan ook: aan het minder gelukkige deel van de bevolking had Radar gevraagd een enquête in te vullen over hun ervaringen met datingapps. De ruim 3.600 deelnemers kozen twee gevoelens die het swipen bij ze losmaakte. 43 procent voelde zich hoopvol en 10 procent blij; daar tussenin zat vooral veel negativiteit. 30 procent voelde zich teleurgesteld, 14 onzeker en 12 gefrustreerd. Begrijpelijk: het ís ook onplezierig om een eindeloze stoet profielen aan je voorbij te zien trekken die de ijsbreker „Swipe mij naar rechts, als…” allemaal aanvullen met „jeblieft”. Dat stemt een mens somber.
Toch is het moeilijk zo’n app op te geven: het algoritme is erop gericht je aan het swipen te houden. Klinisch psycholoog Elisabeth Timmermans vergeleek het graag met een spel kaarten en gooide voor de vorm een half pakje op de grond. Eerst een deel naar rechts: „Vind ik leuk, vind ik leuk….” Toen naar links: „Vind ik niet leuk, vind ik niet leuk… Maar je krijgt natuurlijk het idee: er zijn heel veel kaarten. Dus het wekt de illusie dat we oneindig lang verder kunnen swipen.”
Probeer dat toch maar niet te doen, zei universitair hoofddocent sociale psychologie Tila Pronk. Volgens Pronk beoordelen datingappgebruikers gemiddeld 140 profielen per sessie. Een stuk of tien is beter, en die moet je dan heel rustig bekijken. En ze had nóg een tip voor mensen die toch hopen al swipend De Liefde te vinden: „We zien dat mensen heel snel op zoek gaan naar afknappers. Probeer ook eens stil te staan bij de dingen die je wél aanspreken aan een foto of profiel.”
Strijders
Nu moet ik bekennen dat ik bij het zappen (wat toch neerkomt op swipen met een afstandsbediening) niet altijd deze sympathieke methode toepas. Na twee of drie flinke aknappers in een programma is de volgende zender nooit ver weg. Maar nu besloot ik, à la Pronk, te blijven speuren naar aspecten die me wél aanspraken. Om het extra uitdagend te maken koos ik voor de eerste aflevering van Strijders (AvroTros), een spin-off van Kamp Van Koningsbrugge. Over dat laatste programma, waarin deelnemers „de loodzware Special Forces training ondergaan”, zal ik verder niks onaardigs zeggen omdat ik eerder al eens heb geschreven dat het me zo op de zenuwen werkte dat ik aardappels naar mijn tv wilde gooien.
Over Strijders, waarin de kandidaten meedoen aan „een ultiem militair kampioenschap”, zal ik ook niks onaardigs zeggen, want ik zou me niet focussen op afknappers. Ik zwijg daarom over de pompende muziek, Van Koningsbrugges onaanvaardbare metamorfose van De Lama’s-man naar machoman en de verstikkende walm van militaire propaganda. Ik had oog voor wat ik wél leuk vond: een man die op slippers kwam opdagen voor zijn militaire training. Helaas mocht hij niet mee naar de volgende ronde. Misschien zegt dat genoeg.
*Wat me hier nog het meest aan stoort: in dit scenario eet maar één iemand Nutella, en ik ben het duidelijk niet. Volstrekt egoïstisch voorstel. Do better.