De nieuwe Canadese premier Mark Carney heeft zondag parlementsverkiezingen uitgeschreven voor 28 april. Canadezen kiezen dan wie de belangen van het land de komende jaren moet verdedigen tegen onophoudelijke aanvallen van de Amerikaanse president Donald Trump.
„We worden geconfronteerd met de grootste crisis van ons leven, wegens de ongerechtvaardigde handelsacties van president Trump en zijn bedreiging van onze soevereiniteit”, zei Carney in de Canadese hoofdstad Ottawa, na een bezoek aan gouverneur-generaal Mary Simon, de plaatsvervanger van het Canadese staatshoofd koning Charles. Zij gaf formele toestemming om het parlement te ontbinden. „We moeten reageren door een sterke economie en beter beveiligd Canada op te bouwen.”
Hoewel verkiezingen uiterlijk in oktober moesten worden gehouden, is er een consensus dat er snel een regering moet komen met een sterk mandaat om het op te nemen tegen Trump. De Amerikaanse president heeft een handelsoorlog ontketend met Canada, een van de grootste handelspartners van de VS. Die zal naar verwachting leiden tot een recessie in het noordelijke buurland, dat ongeveer 78 procent van zijn exporten aan de VS levert.
Bovendien herhaalt Trump telkens dat Canada naar zijn mening een ‘51ste staat’ van de VS moet worden, tot woede van een grote meerderheid van de Canadese bevolking. Het land kampt door Trumps tweede presidentstermijn volgens velen met een existentiële bedreiging.
Weinig politieke ervaring
De 60-jarige Carney, een voormalig president van de Canadese centrale bank en van de Britse centrale bank, werpt zich op als een bekwame leider met economische expertise, die het land door de storm kan loodsen. Hoewel hij weinig politieke ervaring heeft, werd hij eerder deze maand door leden van de regerende Liberale Partij gekozen tot leider, als opvolger van oud-premier Justin Trudeau. Trudeau kondigde begin januari, onder grote druk van partijgenoten, zijn vertrek aan na ruim negen jaar aan de macht, wegens gekelderde populariteit.
Lees ook
Oud-bankier Carney volgt Trudeau op als premier van Canada, belooft handelsoorlog met Trump te winnen
De dreigementen van Trump en het vertrek van Trudeau hebben het politieke landschap in Canada grondig opgeschud. Tot begin dit jaar hadden de oppositionele Conservatieven onder leiding van de jonge populist Pierre Poilievre al anderhalf jaar een ruime voorsprong in de peilingen. Verwacht werd dat zij bij een campagne tegen Trudeau een monsterzege zouden boeken. De Liberalen liepen volgens peilingen het risico electoraal te worden weggevaagd.
Maar door hun leiderswissel hebben de Liberalen de afgelopen weken een opmerkelijke wederopstanding doorgemaakt in de peilingen: ze hebben nu een lichte voorsprong op de Conservatieven. Veel Canadese kiezers lijken te twijfelen of de 45-jarige Poilievre, een keiharde politieke aanvaller met trumpiaanse trekken, de juiste persoon is om het als premier op te nemen tegen Trump. Hij moet zich verweren tegen verwijten dat Trump goed ligt onder een deel van zijn aanhangers.
De dreigementen van Trump en het vertrek van Trudeau hebben het politieke landschap in Canada grondig opgeschud
Carney heeft sinds zijn beëdiging tot premier op 14 maart nog niet met Trump gesproken. Hij neemt een harde positie in tegen de dreigementen van de president, waarmee hij inspeelt op een sterk opgebloeid gevoel van nationalisme in Canada. „President Trump beweert dat Canada geen echt land is”, zei hij zondag. „Hij wil ons breken zodat Amerikanen ons kunnen bezitten. Dat laten we niet gebeuren. We zijn over de schok van het verraad heen, maar we mogen de lessen nooit vergeten.”
Gebrekkig Frans
Hoe Carney zal presteren in een verkiezingscampagne tegen ervaren politici, zal de komende vijf weken moeten blijken. Een van zijn handicaps is dat hij gebrekkig Frans spreekt, maar het tijdens een Franstalig debat zal moeten opnemen tegen Poilievre en Yves-François Blanchet, leider van het separatistische Bloc Québécois. Daarnaast dingen ook de sociaaldemocratische NDP en de Groenen als kleinere partijen mee.
Poilievre schildert Carney af als een elitaire bankier met weinig gevoel voor de zorgen van Canadezen, zoals inflatie en de kosten van het levensonderhoud. Volgens hem proberen de Liberalen door een truc een vierde opeenvolgende mandaat te krijgen. Poilievre neemt afstand van suggesties dat Canada zich zou moeten aansluiten bij de VS. „Ik zal erop staan dat de president [Trump] de onafhankelijkheid en soevereiniteit van Canada erkent”, zei hij zondag. „Ik zal eisen dat hij stopt met het opleggen van tarieven aan ons land.”
