De Federal Reserve, de Amerikaanse centrale bank, heeft haar raming voor de inflatie naar boven bijgesteld. Tegelijkertijd heeft de Fed de prognose voor de economische groei juist verlaagd. Dit maakte de Fed woensdagavond bekend na een bestuursvergadering.
Zo bevestigt de Fed de zorgen van beleggers, en ook van consumenten, die steeds meer denken dat het economisch beleid van president Donald Trump negatief kan gaan uitpakken. Het bleek de afgelopen weken uit dalende beurskoersen en uit een dalend consumentenvertrouwen.
De goedereninflatie loopt sinds kort weer op in de VS, zei Jerome Powell, de president van de Fed, in een persconferentie na de vergadering. „Een deel daarvan, een belangrijk deel daarvan, komt waarschijnlijk door de heffingen”, zei hij, verwijzend naar de invoerheffingen op goederen uit meerdere landen die Trump schoksgewijs heeft ingevoerd sinds zijn aantreden in januari. Het is heel moeilijk de invoerheffingen van andere factoren te onderscheiden, zei Powell. Maar hij zei ook: „Meestal zorgen heffingen voor lagere groei en voor hogere prijzen.”
Onzekere factoren
Elk van de twaalf Fed-bestuurders mag zelf prognoses doen over bbp-groei, werkloosheid en inflatie. De doorsnee raming voor de inflatie in 2025 ligt nu op 2,7 procent, tegen 2,5 procent bij de Fed-bestuursvergadering van december. De Fed streeft naar inflatie van 2 procent.
De Fed-bestuurders gaan er nu vanuit dat de economische groei in 2025 uitkomt op 1,7 procent, terwijl dit percentage bij de vergadering in december nog op 2,1 procent lag. De verwachte werkloosheid, 4,4 procent, ligt een fractie hoger dan in december: 4,3 procent.
De Fed liet de rente, zoals algemeen was verwacht, ongewijzigd, op een bandbreedte tussen de 4,25 en 4,5 procent. „De onzekerheid is ongebruikelijk hoog”, zei Powell. Hij noemde Trumps invoerheffingen, zijn migratiebeleid, zijn dereguleringsagenda en zijn begrotingsbeleid als onzekere factoren.
Recessie
De Fed streeft een dubbel doel na: inflatie van 2 procent en „maximale” werkgelegenheid. De meerderheid van de bestuurders verwacht dat het nodig is de rente dit jaar tweemaal met 0,25 procentpunt te verlagen, na een serie renteverlagingen vorig jaar. Ook in december was dit de verwachting.
Het probleem voor de Fed is dat inflatiebestrijding gebaat is bij hogere rentes, maar economische groei – en dus werkgelegenheid – juist bij lagere rentes. Dat de renteverwachting van bestuursleden hetzelfde bleek als in december, komt doordat de hogere inflatieverwachting en de lagere groeiverwachting „elkaar compenseren”, zei Powell.
Op de financiële markten is de voorbije weken de vrees gegroeid dat de VS afstevenen op een recessie. Daar gaat de Fed vooralsnog niet vanuit, zei Powell: de bbp-groei blijft de komende jaren positief.
Aan het verspreiden, verwerken en presenteren van deze enquête werkten onder meer mee: Peter de Bruijn, Loes Witschge, Miriam Vieveen, Isa van der Brugge, Ruud Puylaert, Ingmar Steen, Jan-Paul van der Wijk, Sanne van Griensven, Arjan de Jongh, Sarah Kartono, Sonny Lensen, Melle Meijer, Noor Mekel en Felix Voogt.
Voor de gehele productie van de boekentop-50, waaronder ook een analyse van de grootste verschillen tussen de officiële lijst en de lezerslijst, zie nrc.nl/boekentop50
„Ik mis ‘t hooge nest @roxanevaniperen”, schrijft _supermirna op Instagram. „Hoort echt in de top 10.”
sabinescharwachter: „jaaaa het lied van ooievaar en dromedaris!! maar waar is oroppa? daar waren we toch collectief lyrisch over?”
Een literaire lijst is natuurlijk niet compleet zonder discussie over de inhoud. Gelukkig stelde de top-50 van beste Nederlandstalige boeken van de 21 eeuw, samengesteld door 81 deskundige lezers voor NRC en De Standaard, op dat vlak niet teleur.
Lezers verbaasden zich op Instagram over ontbrekende boeken. Ze schreven boze berichten op LinkedIn en stuurden mails aan de redactie. In literair tijdschrift Neerlandistiek.nl verscheen een kritisch stuk. Dat zette onder meer vraagtekens bij het ‘parlement van eenentachtig professionele lezers’.
Gelukkig had NRC vooraf al besloten tot een volksraadpleging, naast dat (ondemocratisch gekozen) parlement: abonnees kregen de kans om hun eigen lijsten van meest geliefde boeken in te sturen. Dat deden ze massaal: ruim 1.300 lezers stuurden in totaal ruim tienduizend titels in. De diversiteit was groot, met meer dan 2.100 boeken die tenminste een keer genoemd werden.
Het resultaat is een publiekslijst die gezien kan worden als correctie op de top-50 van de deskundigen. Oroppa van Safae el Khanoussi, dat op Instagram werd gemist, heeft de lijst nu bijvoorbeeld wel gehaald. Toch is er één opvallende overeenkomst: Het lied van ooievaar en dromedaris van Anjet Daanje staat ook bij het publiek op nummer één. Het is het enige boek dat op beide lijsten op dezelfde plek staat.
Het stond bovendien al op de eerste plek toen de enquête nog maar één dag geopend was. Dat was drie dagen voordat NRC de keuze van de deskundigen bekend maakte. De lezer heeft de deskundigen dus niet gevolgd.
Afgezien van de nummer één zijn het juist de verschillen die het meeste opvallen. Bijna de helft van de boeken die de lezers kiezen, stond niet in de top-50 van deskundigen.
In de lijst van het publiek ziet modern letterkundige Yra van Dijk „een enorme voorkeur voor een goed verhaal” die bij de experts misschien minder aanwezig is. „’t Hooge Nest van Roxane van Iperen is daar een goed voorbeeld van. Dat is gewoon een sterk historisch verhaal, lekker opgeschreven.” ’t Hooge Nest stond 144 weken in de bestsellerlijsten van stichting CPNB, het langste van alle boeken op de publiekslijst. „Voor de experts is dat blijkbaar geen belangrijk boek, maar het is duidelijk heel geliefd.”
Tegelijkertijd zijn de door het publiek gekozen boeken vaak niet alleen complex, maar ook lijvig. Met gemiddeld ruim 420 pagina’s zijn ze zeventig pagina’s dikker dan de boeken in de top-50 van de deskundigen. Voor Van Dijk een aanwijzing dat het hier niet om de ‘doorsnee lezer’ gaat. „We hebben het hier wel over de NRC-lezer,” zegt ze met lichte spot. „Twee keer Pfeijffer in de top-10, en ook nog Anjet Daanje. Je ziet helemaal de gepensioneerde arts voor je die denkt: een boek, daar moet je wel een beetje je tanden in kunnen zetten.”
Oek de Jong
Terwijl Van Iperen op Instagram werd gemist, ging het op Linkedin vooral over Oek de Jong. Diens drie romans sinds 2000, elk beloond met lovende recensies en prijsnominaties, ontbraken in de top-50 van deskundigen.
Die afwezigheid van Oek de Jong en enkele andere „oude witte mannen”, zou het gevolg zijn van de samenstelling van het gezelschap van professionele lezers , waarbij volgens critici de „oude garde vrijwel geheel afwezig” was. Zo schreef tenminste literatuurcriticus en emiritus hoogleraar Jaap Goedegebuure op Neerlandistiek.nl.
Het lijkt erop dat Oek de Jong voor meer lezers opvallend afwezig was. Nadat de top-50 van deskundigen was gepubliceerd en de discussie op stoom kwam, steeg zijn roman Zwarte schuur nog twaalf plekken op de publiekslijst, tot positie 24.
Onder de inzenders was de ‘oude garde’ dan ook niet afwezig. NRC vroeg lezers hun leeftijd en gender in te vullen, iets minder dan de helft van de inzenders deed dat. Daarvan was ongeveer de helft ouder dan 65 jaar. Zij zorgden in de publiekslijst echter niet voor het door sommigen zo gemiste geheugen. Geen Jan Siebelink of Maarten ‘t Hart. In de top-10 van 65-plussers staat zelfs niet één boek van voor 2010.
Bij inzenders onder de 45 jaar is Wees onzichtbaar van Murat Isik opvallend populair, zij geven hem de vierde plek. Als we alleen naar lijsten van vrouwen kijken, zou het boek op de zesde plaats eindigen.
Vlamingen
Op de publiekslijst stonden tien boeken van Vlamingen, terwijl dat er bij de deskundigen nog veertien waren. Een logisch gevolg van het feit dat De Standaard een eigen oproep deed. In de top-10 van De Standaard-lezers waren juist zeven van de tien boeken Vlaams.
Hebben de lezers missers van de experts rechtgezet? Yra van Dijk, zelf één van de 81 experts, twijfelt. „De vraag is wel een beetje, waarom is Oek de Jong niet geliefder bij de experts? Ik denk wel dat we vinden dat zijn romans gewoon erg goed zijn, dat kan je niet ontkennen. Maar misschien niet per se vernieuwend.”
En Alexander Münninghoff, Jan Brokken, Gerbrand Bakker? Zij ontbraken allemaal in de top-50 van deskundigen. „Dat is interessant want hun boeken zijn, net als de romans van Oek de Jong, allemaal well made novels van witte mannen. De experts zijn toch gaan kijken naar: ‘wat kenmerkt nu die 21ste eeuw?’ En dat is natuurlijk niet Oek de Jong.”
boekentop-50 Dit zijn de 50 beste Nederlandstalige boeken van de 21ste eeuw
De boekenredacties van NRC en De Standaard vroegen aan professionele lezers wat zij de 50 beste Nederlandse boeken van de 21ste eeuw vonden. In delen van 10 tellen we af van 50 naar 1.
Lezerstop-50 Lezers kozen hun 50 beste Nederlandstalige boeken van de 21e eeuw
Ruim 1300 NRC-lezers kozen hun favoriete Nederlandstalige boeken van de afgelopen 25 jaar. Het resultaat: een top-50 die opvallend afwijkt van de lijst die experts voor NRC en De Standaard samenstelden, maar ook enkele overeenkomsten vertoont.
Het regeringsleger van Soedan heeft het presidentieel paleis in Khartoem, het laatste zwaarbewaakte bastion van de rivaliserende paramilitaire troepen in de hoofdstad, heroverd. Dat meldt Khaled al-Aiser, de minister van Informatie, vrijdag in een bericht op X. De paramilitaire groepering Rapid Support Forces (RSF) heeft het verlies nog niet erkend.
„Vandaag is de vlag gehesen, het paleis is terug en de reis gaat door totdat de overwinning voltooid is”, schreef Al-Aiser. Op sociale media zijn beelden verspreid van militairen die de overwinning vieren, met de kreet: „God is groots”. Het paleis lijkt op de beelden gedeeltelijk in puin te liggen.
De overname is een symbolische overwinning op de RSF, maar betekent waarschijnlijk niet het einde van de oorlog. De paramilitaire groepering heeft immers nog steeds grondgebied in handen in onder meer de westelijke regio Darfur.
Lees ook
Oorlog in Soedan gaat nieuwe fase in na zeldzame zege voor regeringsleger
Vooruitgang voor het regeringsleger
Sinds april 2023 woedt in Soedan een oorlog tussen het regeringsleger en de Rapid Support Forces, die voor die tijd een autonoom paramilitair onderdeel van de regeringsstrijdkrachten vormden. Het leger heeft vooral controle over het oosten en noorden van het land, terwijl de RSF in het westen en zuiden de macht hebben. De RSF controleren ook delen van de hoofdstad Khartoem en de daaraan grenzende stad Omdurman.
De afgelopen maanden heeft het regeringsleger gestage vooruitgang geboekt onder legerleider Abdel-Fattah Burhan. Vorige maand heroverde het regeringsleger al de strategisch geleden stad El Obeid, in het zuiden van het land.
Volgens de Verenigde Naties heeft de oorlog tot de grootste humanitaire crisis in de wereld geleid. In de oorlog zijn meer dan 28.000 mensen gedood. Miljoenen Soedanezen zijn ontheemd, terwijl hongersnood delen van het land teistert.
Lees ook
In de uitzichtloze oorlog in Soedan houden jongeren met soepkeukens de mensen in leven
