De Amerikaanse president Donald Trump en de Russische president Vladimir Poetin houden dinsdagmiddag, volgens internationale persbureaus tussen 14.00 en 16.00 uur Nederlandse tijd, een telefoongesprek over de oorlog in Oekraïne. Het is het tweede formele gesprek tussen de twee leiders sinds het aantreden van Trump voor zijn tweede presidentstermijn in januari. Wat gaan ze naar verwachting bespreken?
Trump zal proberen de steun van Poetin te krijgen voor het Amerikaanse plan voor een staakt-het-vuren van dertig dagen. Afgelopen week ging Oekraïne al akkoord met dat plan bij onderhandelingen in Saoedi-Arabië. „De bal ligt nu in Mouskou”, zei de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio toen. Door de toezegging werd de Amerikaanse militaire steun aan Oekraïne na een korte onderbreking hervat.
Maandag vertelde Trump de internationale pers dat hij met Poetin zal praten over grondgebied en over energiecentrales. Zo zou Rusland toegang willen houden tot havens aan de Zwarte Zee en de kerncentrale bij de Oekraïense stad Zaporizja, die momenteel in door Rusland bezet gebied ligt. Eerder eiste Poetin onder meer demilitarisering van Oekraïne en internationale erkenning voor de annexatie van Oekraïens grondgebied door Rusland.
„Er is geen enkele indicatie dat Rusland enige concessies zal doen”, zegt Fiona Hill in het Amerikaanse politieke nieuwsmedium Politico. Hill was tijdens de eerste termijn van Trump adviseur op het gebied van Rusland, en is inmiddels Trump-criticus. „Als Rusland concessies doet, zou dat opvallend zijn.”
Lees ook
Oekraïne bereid tot een staakt-het-vuren, maar dat betekent niet dat zo’n bestand er nu snel komt
In het centrum van Den Haag is dinsdagmiddag een grote stroomstoring geweest. Volgens netbeheerder Stedin zijn ruim 45.000 huishoudens, bedrijven en instellingen getroffen. Trams stonden stil en verkeerslichten zaten zonder stroom. Ook in Scheveningen hadden strandtenten geen elektriciteit. Rond half zes meldde netbeheerder Stedin dat de storing verholpen was. De oorzaak is vooralsnog onduidelijk.
Verschillende ministeries werden kortstondig ontruimd, meldt een verslaggever van persbureau ANP. Het gaat om de gebouwen van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. In Scheveningen zou ook een zwembad zijn ontruimd. Op alarmeringsdienst P2000 werden meerdere opsluitingen in liften gemeld. In de Eerste Kamer viel de stroom eveneens tijdelijk uit tijdens een debat over de asielbegroting, meldt JA21-senator Annabel Nanninga in een bericht op X.
Ziekenhuis HMC liet aan ANP weten nergens last van te hebben gehad. Vervoersmaatschappij HTM meldde dat vanaf het centrum tot aan de omgeving van Scheveningen geen trams reden.
Lopen over de roltrap
Bij het IJSpaleis – het Haagse stadhuis – liepen ambtenaren in grote groepen de trap af nadat de stroom was uitgevallen. Ook liften stonden er stil, de brandweer was elders bezig mensen uit liften te halen. In de bibliotheek naast het stadhuis konden de bezoekers nog over de roltrap lopen. Twee tieners vertellen aan NRC dat eerst het licht uitviel, en hun daarna werd verzocht het gebouw te verlaten.
Bij de bus- en tramhaltes stond het vol met mensen. De bus reed nog wel, de trams stonden stil. Vervoerder HTM heeft personeel ingezet om iedereen zo goed mogelijk thuis te krijgen.
Bennie wordt vandaag achttien jaar. Eindelijk volwassen. Dus stapt hij bij het krieken van de dag in de auto van zijn ouders, rijdt ermee weg en ramt vijftig meter verder die van de buurman. Oei. Bennie heeft het syndroom van Down. Hij is dus weliswaar volwassen – hij wil werk, een vriendin, op kamers – maar hij kan niet alles. En zijn gezin is nogal beschermend over hem, dus die zitten er niet echt op te wachten dat hij zijn vleugels uitslaat. Dus wordt Bennie somber en boos: „Ik ben volwassen maar ik word behandeld als een kleuter.”
De achtdelige serie Bennie wil eens wat verder gaan dan de gebruikelijke realityprogramma’s over mensen met Down. Dus krijgen we niet alleen te zien hoe Bennie emancipeert, hoe liefdevol en verfrissend ontregelend hij is, en hoe het gezin rondom zijn grote aanwezigheid is gebouwd. Maar ook dat het niet zo makkelijk is om Down te hebben, of een broer of zoon te hebben die zo veel zorg vraagt dat de rest van het leven erbij inschiet.
Wesley van Klink als Bennie. Foto Videoland / RTL
Samen met Karen van Holst Pellekaan ontwikkelde Atsma de serie. Hij had zelf een oudere broer met Down, Rimmert, die in 2022 overleed. In de serie zitten scènes waarin Bennie het gezin in crisis stort met zijn drieste acties. Had Atsma’s broer ook dat soort problemen? „Ik herinner me dat Rimmert op een ochtend de hele kamer groen had geverfd. Mijn vader was woest. Rimmert was grenzeloos, je moest hem goed in de gaten houden. Er ging veel kapot bij ons thuis. Hij ging verkleed als de Hulk de straat op om keihard tegen tegen voorbijgangers te brullen. Ik liep daar dan achteraan in mijn Supermanpak. Vond ik eigenlijk te spannend. Zo ging hij naar het treinspoor waar we absoluut niet mochten komen.”
Atsma vormde een hechte broederbond met Rimmert: „Mijn broer was een soort engel van energie en liefde en verbinding. Als ik hem bij me had, had ik met iedereen een praatje. Dankzij hem had ik het gevoel dat ik gezien werd. Hij had zo’n open houding dat ieder het contact ook meteen naar een hoger niveau tilde. Ik kon met hem fantaseren, spelen, risico’s nemen, het avontuur opzoeken, groots en meeslepend leven. Hij heeft me tot acteur gemaakt.”
Ongefilterd, ongeremd
In 2005 maakte Atsma bij Toneelgroep Amsterdam al een solovoorstelling over zijn broer. Die monoloog was belangrijk voor Atsma: „Tot dan speelde ik vooral voor de adrenaline-kick, door een solo over Rimmert te maken, vond ik de humor en spelplezier terug. Iedere creatieveling komt vroeg of laat zijn eigen bron tegen en voor mij is opgroeien met Rimmert doorslaggevend geweest.” Wat hij van zijn broer leerde was de schaamteloosheid om „het luikje van ongefilterde emoties” wijd open te zetten – precies wat je als acteur zo goed kunt gebruiken: „Minder in je hoofd zitten, minder geremd worden door hoe het eigenlijk hoort. Dat geeft meer kleur aan je palet. Angst, seksueel verlangen, verbinding zoeken, je buitengesloten voelen – sindsdien ben ik voor een rol altijd de ongefilterde onderstromen aan het analyseren, en de sociale conventies die deze bedekken.”
Hoewel Bennie in de serie voornamelijk als ontregelende engel wordt neergezet, zie je ook het diepere verdriet van de ouders, een verdriet dat zelfs onder elkaar een taboe is: „De schok als je hoort dat je kindje anders is dan de anderen, de teleurstelling. En daarna staat je hele leven in dienst van dat kind.” Toen mijn moeder zwanger was van mij kon ze voor het eerst de vlokkentest doen, waarmee je een of een foetus een aandoening heeft. Eigenlijk wilde ze niet voor de keuze staan – weghalen of niet – maar ze heeft de test toch gedaan. Twéé neurodiverse kinderen in het gezin was te veel geweest.”
De ouders van Bennie zijn zo met hem bezig dat ze minder aandacht hebben voor hun andere kinderen. Herkent Atsma dat? „Ik denk wel dat ik minder aandacht kreeg omdat ik ‘normaal’ was, zelfstandig. Dat probeerde ik ook uit te stralen naar mijn ouders: maak je over mij maar geen zorgen.”
Foto Videoland / RTL
De diepte in
Barrie Atsma presenteerde eerder Down voor Dummies, een realityserie over mensen met Down. Uit de Down-gemeenschap is er wel kritiek op dit soort programma’s omdat ze een te eenzijdig, positief beeld zouden schetsen. Is Bennie daar een reactie op? „Ja, we proberen met Bennie meer de diepte in te gaan. Het blijft natuurlijk een sprankelende, toegankelijke serie met veel humor, maar we tippen ook thema’s aan als seksuele gevoelens van mensen met een beperking. Dat moet je goed begeleiden. Hoofdrolspeler Wesley van Klink, die Bennie speelt, moest als acteur echt aan de bak. Hij moest het hele bereik spelen, van boos, gefrustreerd en eenzaam naar verliefd, enthousiast, opgewonden.”
Hecht gezin kan ook verstikken
Een van de klachten tegen programma’s over Down is dat er vooral zeer goed functionerende mensen in beeld komen. Is dat nu ook weer het geval? „Dat durf ik te betwisten. Ik zie Bennie meer in het middengebied zitten. Verder wilden we laten zien dat er een breed palet aan neurodiversiteit is. In de scènes in de woongroep en in het zwembad zie je van alles. Ook bijvoorbeeld de jongen in de rolstoel van wie niet duidelijk is of hij überhaupt verstandelijk beperkt is.”
In de serie heeft vooral de moeder, gespeeld door Hadwych Minis, moeite met Bennie’s drang naar zelfstandigheid. Ze wil hem liever klein houden, en veilig thuis. Atsma: „Ze heeft met grote liefde achttien jaar lang gezorgd voor dat bijzondere kind. Ze weet niet meer wie zij zou zijn zonder Bennie. Dus wil ze graag alles houden zoals het is.” Een ‘hecht gezin’ heeft een positieve klank, zegt Atsma, maar hecht kan ook verstikkend zijn. Bennie en de andere kinderen willen hun eigen weg gaan, waardoor het gezin in crisis belandt, maar er uiteindelijk losser en beter uitkomt.
Atsma over zijn broer: „Pas na het overlijden van Rimmert dacht ik: hadden we meer naar hem moeten luisteren? Hebben we hem te veel geremd? Hadden we hem meer moeten stimuleren in zijn creativiteit? In de serie is het Bennie die de problemen van het gezin het meest helder aanvoelt, maar het niet goed kan uiten. Dankzij hem gaan de anderen ook nadenken over hun rol in het gezin, en wie ze nu eigenlijk zelf zijn, los van het gezin.”
Bennie, 8 afleveringen. Vanaf vrijdag 21 maart op Videoland.
De boodschappen worden steeds duurder. Maar wie veel rundvlees eet, zal daar relatief meer last van krijgen. De handelsprijs van rundvlees in Nederland ligt circa 30 procent hoger dan vorig jaar en dat werkt door in de consumentenprijzen.
De prijs van vlees stijgt al jaren. Maar wie naar de zogeheten karkasprijzen van rundvlees kijkt, ziet de laatste maanden wel een heel steile lijn omhoog. En waar deze handelsprijzen in 2022 tijdelijk piekten door stijgende kosten voor energie en grondstoffen als gevolg van de oorlog in Oekraïne, zijn er nu structurele oorzaken die niet zomaar verdwijnen.
Simpel gezegd: het aanbod krimpt. Het aantal melkkoeien neemt gestaag af. En omdat Europeanen vooral vlees van uitgemolken koeien eten, betekent een kleinere melkveestapel dus ook minder vlees. „Dat komt deels doordat de boerenpopulatie verandert”, zegt Rabobank-analist Éva Gocsik. Europa heeft steeds minder melkveehouderijen.
In de hele EU zal het aantal melkkoeien de komende tien jaar naar verwachting met minstens 10 procent krimpen, volgens berekeningen van de Europese Commissie. Deels doordat boeren geen opvolging hebben of kiezen voor een stoppersregeling, deels omdat ze minder dieren op meer land houden om hun bedrijf te verduurzamen.
Ook het feit dat een melkkoe steeds meer melk geeft, speelt een rol, zegt Gocsik. Tegenover dezelfde hoeveelheid melk staat een kleinere vleesproductie. Als er minder melkkoeien zijn, krimpt de vleesberg dus sterker dan de melkplas.
In Noord- en Zuid-Amerika hebben consumenten een voorkeur voor rundvlees van speciale vleesrassen. In Europa is dat anders. Van het Nederlandse rundvlees komt circa 85 procent van melkvee, volgens de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV). Van het luxere vlees, zoals biefstuk, wordt circa 40 procent geïmporteerd, voor 90 procent uit Europa.
Gocsik verwacht dat de rundvleesprijzen de komende jaren eerder hoger dan lager worden. „De vraag naar rundvlees blijft sterk.” Fastfoodrestaurants bijvoorbeeld blijven grootafnemers van rundvlees. Maar ook voor supermarkten geldt dat de vraag naar rundvlees minder snel krimpt dan het aanbod.
Weliswaar zullen consumenten hun dure biefstuk vaker laten liggen ten gunste van goedkopere producten, zoals rundergehakt. Of ze wijken uit naar varkensvlees of kip, die minder snel in prijs stijgen dan rund. „Maar de consument blijft vlees eten”, verwacht Gocsik. „Plantaardige producten komen erbij, maar de vleesconsumptie terugdringen blijkt lastig.”
Plantaardige producten komen erbij, maar de vleesconsumptie terugdringen blijkt lastig
Onzekerheden zijn er te over op de rundvleesmarkt. Zo is onduidelijk hoe de Nederlandse overheid een weg zal vinden uit de stikstofcrisis en de problemen rond mestoverschotten, en wat nieuw beleid betekent voor melk- en rundveehouders. De COV verwacht dan ook dat Nederland meer vlees zal importeren als de vraag groot blijft. Dat er in Nederland meer vleeskoeien komen, is onwaarschijnlijk.
Importheffingen
Uiteenlopende sectoren vrezen voor importheffingen, maar het Amerikaanse beleid is voor de rundvleesmarkt niet de grootste zorg. „Rundvlees is vooral een regionale markt”, zegt Gocsik. „De prijzen worden bepaald in Europa, waar Frankrijk en Duitsland de grootste producenten zijn van rundvlees.”
De vleessector ziet intussen dat de marges in de hele keten, van boer en slachterij tot supermarkt, slagerij en horeca onder druk staan. „Uiteindelijk zal de kostenstijging worden doorberekend aan de consument”, zegt een COV-woordvoerder.
Vleeseters zien die hogere prijzen in de handel met enige vertraging terug op hun kassabon. Het CBS constateerde vorige week nog dat de gestegen prijzen van levensmiddelen met name door vlees worden veroorzaakt. Rundvlees is nu anderhalf keer zo duur als in 2015. En afgelopen jaar werd het ongeveer 10 procent duurder. De grote stijging in 2022 werd door kleine correcties daarna niet goedgemaakt.
De vraag is hoe snel en hoe sterk de hoge handelsprijzen van dit moment zich in de consumentenprijzen zullen vertalen. Gocsik: „Supermarkten zullen een deel van de marge inleveren om vlees betaalbaar te houden.”