Negatief nieuws hakt er soms hard in. Hoe ga je daarmee om?

‘Mijn ouders zijn gehuwd in 1956. Mijn moeder was de jongste van vier kinderen. Haar vader had een boerderij in de Betuwe met een grote pruimenboomgaard, wat koeien en varkens. Mijn oma had een slechte gezondheid en mijn moeder verzorgde haar. Na hun huwelijk gingen mijn ouders bij oma en opa inwonen. Mijn vader werkte in Vianen; doordeweeks had hij daar een kosthuis, in de weekenden kwam hij naar de boerderij.

Mijn ouders kregen drie kinderen, een zoon in 1957, een dochter in 1959, en in 1962 ben ik geboren, nog op de boerderij. Later dat jaar verhuisden we naar Vianen. Opa bleef op de boerderij, oma verhuisde mee en is dat jaar bij ons thuis overleden.

Mijn ouders zien er zo gelukkig uit op hun trouwfoto. Zij wisten toen nog niet hoe relatief kort hun leven zou zijn. Mijn vader werd ziek in het voorjaar van 1978. Hij had uitgezaaide longkanker en een hersentumor, en is in december thuis gestorven. Net zoals ze dat bij mijn oma deed, heeft mijn moeder hem tot het laatste moment verzorgd.

Mijn moeder was de liefste vrouw van de wereld. Na het overlijden van mijn vader viel het leven haar zwaar. Zij werd depressief. In november 1979 kwam ik op een dag laat in de middag uit school – 6-vwo, ik moest dat schooljaar eindexamen doen. Er stond een politieauto voor de deur. Toen wist ik het al: mijn moeder is er niet meer. Ze was 44 jaar en had ervoor gekozen om een einde aan haar leven te maken. Er was in die tijd niet veel professionele hulp bij depressie. Althans, mijn moeder heeft die hulp niet gekregen.

Wij, de kinderen, zijn ondanks alles goed terechtgekomen. Het eindexamen in 1980 heb ik gehaald, zelfs met goede cijfers. Onze opvoeding tot aan hun overlijden is kennelijk goed genoeg geweest om ons een stevige basis te geven om verder te gaan. Daar zal ik hen altijd dankbaar voor zijn.”

Delen

Mail de redactie

Vroeger, vertelt Anne-Laura van Harmelen over de telefoon, zette je gewoon de televisie uit of legde je de krant weg als je even klaar was met het nieuws. Ze is hoogleraar Brein, Veiligheid en Veerkracht aan de Universiteit Leiden. “Toen had je een keuze. Maar door sociale media zien we alles. We komen vaker met nieuws in aanraking en het is vaker negatiever.”

Hoe meer je aan negatieve dingen denkt, hoe groter de kans dat je depressief wordt of andere mentale klachten krijgt. Steeds meer mensen mijden het nieuws, om te voorkomen dat ze er somber van worden. Anderen blijven lezen, maar worden er flink door getroffen.

“Mensen voelen zich nu overladen door het nieuws. Die ‘overload’ heeft een effect”, zegt Kiki de Bruin, die onderzoek doet naar nieuwsmijding voor het Journalismlab van de Hogeschool Utrecht. Mensen gaan zich dan machteloos voelen, zegt De Bruin. “Ze voelen dat ze weinig aan het nieuws kunnen veranderen.”

Het klinkt misschien logisch om die gevoelens te onderdrukken, maar dat werkt juist niet. Je gaat er dan vaak alleen maar meer over nadenken. Maar hoe moet je er dan wél mee omgaan?

“Wat we weten van onderzoek naar veerkracht is dat cognitieve controle over je emoties, en de manier waarop je op heftige emoties reageert, van groot belang is”, zegt Van Harmelen. We zetten zes tips op een rij over hoe je dat het beste kan doen.

1Doseer je inname van informatie en zoek ontsnapping

Iedereen die moeite heeft met het nieuws, gaat er op een andere manier mee om en heeft bij andere dingen baat, benadrukt Kiki de Bruin. Eén ding dat in ieder geval niet vaak gebeurt en niet per se helpt: helemaal stoppen. Controle uitoefenen over het nieuws dat je binnenkrijgt, dat lijkt nieuwsmijders vaak wél te helpen.

“Je moet controle krijgen over die stortvloed aan nieuws. Zet bijvoorbeeld pushberichten uit en kijk niet meer naar nieuws op sociale media”, zegt De Bruin. “Kies bewust je bronnen én de tijden dat je er naar kijkt. Sommige mensen bewaren bijvoorbeeld lange artikelen voor het weekend, of vragen aan een geliefde om ze up-to-date te houden over het nieuws.” Uiteindelijk komt het neer op een simpele vraag die je jezelf moet stellen, zegt De Bruin: “Hoeveel informatie moet ik tot me nemen om geïnformeerd te zijn?”

En kies ook leuke dingen om te doen, waar je volledige aandacht voor nodig is. Ga bijvoorbeeld op gezette tijden een fijne film kijken, of besteed een paar uur aan je hobby. Dan heb je een moment op de dag waarop je helemaal niet met het nieuws bezig bent. Je kan er bijvoorbeeld ook voor kiezen om leuke dingen te gaan verzamelen – briefjes, cadeautjes en andere dingen. Als je er maar een glimlach van krijgt.

Lees ook

The White Lotus, Severance en meer – dit zijn de beste series van het moment

2Herwaardeer hoe je naar het nieuws kijkt

“Wat we weten van onderzoek naar veerkracht is dat cognitieve controle over je emoties, en de manier waarop je op heftige emoties reageert, van groot belang is”, zegt Van Harmelen. Het klinkt misschien cliché, maar het heeft zin om naar de positieve kanten van negatief nieuws te kijken.

“Je kan zeggen: ik vind dit heel vervelend, maar hierdoor komen ook nieuwe initiatieven op.” Blijf niet in de somberheid zitten, zoek naar de nuances. Wat gaan of zijn mensen aan het doen om de benoemde problemen op te lossen?

Het kan ook helpen om daarnaast actief op zoek te gaan naar positief nieuws. Zo herinner je jezelf eraan dat er ook goede dingen in de wereld gebeuren.

3Richt je op dingen waar je wel invloed op hebt

Veel van de somberheid die ontstaat door slecht nieuws komt voort uit een gevoel dat je geen controle hebt over de narigheid in de wereld, zeggen de experts. Er wordt wel gesproken over de ‘cirkel van invloed’, ooit bedacht door Stephen Covey – je hebt een cirkel van zaken waar je je betrokken bij voelt, en daarin een kleinere cirkel van dingen waar je daadwerkelijk zelf iets kan doen. Tussen die twee zit een spanningsveld, waar we vaak lastig mee om kunnen gaan.

De gemiddelde Nederlander kan weinig doen om een natuurramp of een politieke ruzie op hoog niveau te verhelpen. Maar kleinere problemen in de omgeving zijn er vaak genoeg. 

Door je te heroriënteren op de impact die je wél kunt hebben, kun je je gedachten wegleiden bij iets negatiefs. Je herpakt zo een zekere mate van controle. En positieve gedachten versterken elkaar vaak. Je kan bijvoorbeeld vrijwilligerswerk gaan doen, of je mengen in lokale politiek. Maar ook de problemen van vrienden en familie kunnen een aanknopingspunt zijn om een positieve impact te maken.

4Zoek ondersteuning in je omgeving

Vriendschappen zijn een goed middel tegen stress. “Het gevoel dat je ondersteund wordt, zorgt ervoor dat je minder heftig reageert”, vertelt Anne-Laura van Harmelen. “Sociale steun is erg belangrijk.”

Vrienden en familie kunnen een klankbord zijn. Ze kunnen ook helpen om je emoties te reguleren, bijvoorbeeld door je af te leiden of je te helpen om een nieuwsverhaal in een ander perspectief te zetten.

Maar ook gewoon het samenzijn an sich kan helpen. “Als je terugkijkt op tijd die je met vrienden doorbrengt, dan is dat vaak positief. We weten dat positieve gedachten een impact hebben op depressieklachten.” 

Lees ook

Mama, komt er nu een Derde Wereldoorlog?

5… maar laat je niet meeslepen door negativiteit

Toch kunnen sociale contacten de gevoelens van machteloosheid en stress bij het nieuws ook juist verergeren, op het moment dat je allebei dezelfde sombere gevoelens ervaart. “Het is belangrijk dat je elkaars negatieve gedachten niet gaat aanwakkeren”, zegt Van Harmelen. Als je elkaars negativiteit versterkt, dan kan dat je juist nog somberder maken. 

Dat betekent niet dat je het niet moet hebben over het nieuws waar je mee worstelt. “Het is ook belangrijk om te normaliseren dat nare dingen gewoon vervelend zijn”, vervolgt Van Harmelen. Het kan geen kwaad om even stil te staan bij wat iets met je doet, om even je gevoelens te mogen voelen. Je moet daarna alleen ook verder kunnen gaan, aldus de hoogleraar.

6Weet dat iedereen iets anders nodig heeft

Bij haar onderzoek naar nieuwsmijders hoort Kiki de Bruin veel verschillende verhalen, vertelt ze. “Het hangt bijvoorbeeld af van de impact die slecht nieuws op je heeft.” Een oplossing die voor iedereen werkt bestaat niet.

“Uiteindelijk zijn er allerlei factoren die bepalen waarom je stress krijgt bij bijvoorbeeld negatief nieuws”, zegt Van Harmelen. “Je persoonlijkheid en je omgeving spelen een grote rol, maar ook je directe omgeving, nationale wetgeving, et cetera. Elke factor heeft een kleine input, maar ze zijn allemaal onlosmakelijk verbonden.” 

Lukt het jou bijvoorbeeld niet om jezelf af te leiden, en de mensen om je heen wel, dan is er dus niet iets mis met je. Ga bij jezelf te rade over wat je nodig hebt, of zoek in je omgeving naar iets pro-actiefs om te doen. En: als het echt niet lukt, zoek dan contact met een psycholoog of therapeut. Want je hoeft het niet alleen te doen.

Lees ook

Vlucht gerust af en toe weg van het nieuws

Delen

Mail de redactie

Vanwege morele principes heb ik altijd een zwak gehad voor Meghan Markle. Dat klinkt tegenstrijdig en dat is het ook. Noem het een knarsetandende sympathie, of een gearrangeerde liefde. Wat ik van Meghan kan begrijpen: haar niet aflatende vechtlust, voortvloeiend uit de eenzaamheid die een gemengde afkomst met zich meebrengt. Herkenbaar is het brandende verlangen om ergens echt bij te horen, om vervolgens – in het geval van Meghan – voor het oog van de wereld tot destructieve chaos over te gaan wanneer de poging mislukt blijkt.

Zo shapeshift ze zich door het leven. Haar bruiloft vol eerbewijzen aan haar Afro-Amerikaanse wortels, haar recente imago als super mommy. Opeens is ze zo conservatief (en wit) als de tijdgeest. Van de vrouw van wie alles – zelfs haar naam – door rijke racisten afgenomen is, tot duchess tradwife: ze ploetert door, gadegeslagen door een steeds smalender publiek, met haar tot op de grond afgebrande- Netflix-kookshow With Love, Meghan, als de bloody limit. En inderdaad: die show, inmiddels uitgebreid besproken, is onvoorstelbaar tenenkrommend. Voor de breed gedragen woede worden in de Europese pers allerlei verklaringen aangedragen. Meghan zou saai zijn, een matige domestic goddess, onverdiend pretentieus en een stiekeme narcist.

In feite komen al die dingen op hetzelfde neer. We kunnen, sinds de tweede termijn van Trump, die het oude continent wegzet als een achterlijke provincie, niet meer tegen Amerikanen die Europaatje spelen.

Want laten we wel wezen: de ‘Californische lifestyle’ waar Meghan zich op beroept, is niets anders dan een anti-intellectuele paskwil van Europa’s rijke leef- en eetcultuur.

Meghans afgehuurde ‘landelijke boerenkeuken à la Sophia Loren’ komt eerder overeen met een steriele dodencel. Haar pastagerechten zijn kinderlijk, bereid volgens Yankee-smaak. Haar overdadige brunches in de achtertuin moeten ons herinneren aan Le hameau de la Reine, maar haar koekjes zien er suffig uit, en niemand friemelt lekker aan z’n buurman onder tafel. Als Meghan frambozen plukt, met een rieten mand aan haar arm, is het alsof we naar een AI-interpretatie kijken van een Franse boerenvrouw: een transcendent beeld, opgebouwd uit voor de hand liggende elementen. Geen rozerode sapvingers die aan een trui worden afgeveegd, geen modderige hond aan haar voeten, geen ironie.

Op Instagram zag ik een commercial van de Britse actrice Olivia Coleman voor Burberry. Ze draagt een donkergroene herfstjas en achter haar glooit een Brits, lommerrijk landgoed. Ze schenkt thee voor zichzelf in. Ze kiest een goedkope mok uit een ratjetoe van kopjes en schotels. Ze houdt erg van English Breakfastthee, zegt ze, en doet een zakje in de mok. Ze schenkt water uit een lelijke waterkoker in. „And then milk second„, zegt ze en monstert de uitgestalde collectie melksoorten. „I’ve seen oat, almond, coconut, cashew.” Ze zwijgt even. „Well done, all very admirable”, besluit ze en schenkt dan resoluut magere melk voor zichzelf in. Ze lacht wat naar de camera. „There’s nothing better than tea”, sluit ze af. Dit, in alle werkelijke nonchalance en rommeligheid, is Europa.

Nee, dan de scène waarin Meghan haar trouwe vriendin Mindy Kaling toeblaft dat ze de verkeerde achternaam gebruikt: „You know, I’m Sussex now.” Een naam die ze niet wilde hebben (en verkeerd gebruikt), maar nu opeist uit ijdele en economische motieven. Want duchess Meghan wil meer dan alleen televisie maken: ze wil een merk opzetten waarin de producten uit haar show verkocht worden.

In The Guardian schreef Marina Hyde over Meghans lifestylemerk: ‘I’m trying to picture Oscar Wilde being told Netflix is going to sell limited edition artisan Oscar Wilde buttonholes in it’s shop, and him just fainting at the obvious horror of it all.’

Zo wordt de Europese cultuur door Meghan misbruikt als franje voor cynisch Amerikaans gewin. Dat is geen shapeshifting meer, dat is trumpiaans. En daarom zo woestmakend in deze tijd.

Wat mij betreft geeft ze haar titel ook maar terug.

Delen

Mail de redactie