Toptennisser Sinner staat met grote voorsprong op 1, maar zou zijn koppositie komende maanden kunnen verliezen

Drie maanden geen tennistoernooien spelen, wat doet dat met de positie van de nummer 1 van de wereld? Die vraag schoot ongetwijfeld door het hoofd van veel tennisfans na het nieuws dat Jannik Sinner geschorst is wegens positieve dopingtests. De schorsing – het gevolg van een schikking met antidoping-autoriteit WADA – loopt van 9 februari tot 4 mei. Deze week staat de vraag op de voorgrond: afgelopen woensdag begon Indian Wells, een van de grootste toernooien van het tennisseizoen. Daar zijn dus behoorlijk wat punten te winnen. Sinner verloor daar vorig jaar de halve finale van zijn grootste rivaal Carlos Alcaraz, maar de punten die hij daarmee vergaarde, heeft hij al niet meer. Toen Sinner in maart vorig jaar, vlak na Indian Wells, positief testte op het verboden middel clostebol, raakte hij die punten kwijt.

En dat zijn niet de enige punten die Sinner in deze periode kwijtraakt. Zijn schorsing valt weliswaar in een periode dat er geen grand slams worden gespeeld, maar dat betekent niet automatisch dat de nummer 1-positie van de Italiaan daarmee is veiliggesteld. Er zijn de komende maanden nog genoeg punten te winnen in het Amerikaanse hardcourtseizoen en in de voorbereidingstoernooien op Roland Garros.

Niet elk toernooi even belangrijk

Het ATP-rankingsysteem werkt als volgt: spelers kunnen punten verdienen op basis van hun prestaties tijdens toernooien. Hoe verder een speler komt, hoe meer punten hij haalt, en hoe hoger hij op de wereldranglijst komt. Hoeveel punten een speler op een toernooi verdient, hangt van twee dingen af: hoever hij in het toernooi komt, en de zwaarte van het toernooi zelf.

Niet elk toernooi is even belangrijk. De namen van de verschillende categorieën zijn veelzeggend: met een ATP250 zijn maximaal 250 punten te behalen, met een ATP500 vijfhonderd, en met een ATP1000 zijn het er duizend. Voor een grand slam krijgt de winnaar tweeduizend punten. Logisch, want de vier grand slams (Australian Open, Roland Garros, Wimbledon en US Open) zijn de meest prestigieuze en zwaarste toernooien van het jaar.

Een toppositie op de wereldranglijst is niet alleen een kwestie van prestige – ‘de beste speler van de wereld’ is een titel waar elke sporter van droomt – het biedt ook praktische en financiële voordelen. Zo is het gunstig bij de loting van grote toernooien: de top 32 ontloopt elkaar in de eerste rondes op grand slams en deze spelers krijgen een vrijstelling (‘bye’) in de eerste ronde van ATP1000-toernooien. De nummers 1 en 2 treffen elkaar nooit eerder dan in de finale. Hoog geplaatste spelers kunnen daarnaast gemakkelijker hogere startgelden bedingen bij toernooien die hen graag in actie willen zien en hebben een betere onderhandelingspositie bij sponsoren. En – leuk voor de prijzenkast – wie aan het eind van het kalenderjaar op 1 staat krijgt een beker.

Niet alleen de winnaar krijgt punten; spelers worden beloond voor elke ronde die ze winnen. De verliezend finalist van een ATP1000 krijgt bijvoorbeeld zeshonderd punten, en halvefinalisten krijgen er vierhonderd. Zeker voor spelers die wat lager op de wereldranglijst staan, waar de verschillen kleiner zijn, kan elke gewonnen ronde al veel uitmaken.

Prestaties vorig jaar tellen mee

Anders dan bijvoorbeeld in het voetbal, begint de puntentelling niet elk seizoen opnieuw; de lijst loopt 52 weken per jaar door en wordt elke maandag bijgewerkt. Iedere speler verliest op dat moment de punten die hij won met het toernooi dat hij 52 weken ervoor speelde, en krijgt de punten erbij die hij dit jaar heeft gewonnen.

Een rekenvoorbeeld: Jannik Sinner heeft in januari 2025 zijn titel bij de Australian Open geprolongeerd. Daarmee won hij tweeduizend punten, een fijne boost voor zijn plek op de wereldranglijst. Maar stel dat hij dit jaar al in de eerste ronde was uitgeschakeld, dan had hij slechts tien punten gekregen, en was hij tegelijkertijd de tweeduizend punten van vorig jaar kwijt geweest.

Je moet als speler meer dan één goed toernooi spelen om bovenaan de ranglijst te komen, en met één slecht toernooi was Sinner zijn nummer 1-positie ook niet direct kwijtgeraakt. De manier waarop het puntensysteem is vormgegeven geeft dus het hele jaar door een betere representatie van de kwaliteiten en prestaties van de spelers dan als ieders punten aan het begin van het jaar op nul zouden worden gezet.

Hoe groter het toernooi, hoe minder er in een jaar van zijn. Naast de vier grand slams zijn er negen ATP1000-, zestien ATP500- en zelfs veertig ATP250-toernooien. Vaak vallen er twee of drie toernooien van die laatste twee categorieën in dezelfde week, dus een speler kan ze niet allemaal spelen. Dat zou ook niet veel zin hebben. Een speler krijgt slechts punten voor negentien van zijn gespeelde toernooien: de vier grand slams, acht van de negen ATP1000-toernooien, en zijn zeven beste resultaten erna.

Alexander Zverev tijdens het ATP-toernooi in Mexico eind februari.
Foto Carl de Souza

Behoorlijke voorsprong Sinner

Dus is de nummer 1-positie van Sinner in gevaar nu hij drie maanden geen toernooien mag spelen? De Italiaan staat al bovenaan, sinds hij in juni vorig jaar de halve finale van Roland Garros in Parijs haalde (die hij overigens verloor van Alcaraz).

Met 11.330 punten heeft Sinner een behoorlijke voorsprong weten op te bouwen vóór zijn schorsing inging.

Het verschil met de nummer 2, Alexander Zverev, is aanzienlijk. De Duitser heeft iets meer dan achtduizend punten. Het gat met de nummer 3 Alcaraz is nog groter: die staat op 7.510 punten. Toch kunnen beiden de komende weken Sinner van zijn koppositie drukken.

Een speler krijgt slechts punten voor negentien van zijn gespeelde toernooien

Er staan de komende tijd vier ATP1000-toernooien op het programma, waar Sinner in totaal 1.600 punten te verdedigen heeft: het hardcourttoernooi van Miami in maart en de graveltoernooien Monte Carlo in april en Madrid begin mei. De 400 punten die hij won met zijn halve finale in Indian Wells is hij zoals gezegd al kwijtgeraakt na zijn positieve dopingtests in maart vorig jaar. Aan het eind van zijn schorsing staat Sinner dus op 9.730 punten. Dat is nog altijd boven de nummer 2 en 3, tenzij zij de komende drie maanden genoeg punten vergaren.

Alexander Zverev had een beduidend minder seizoen vorig jaar en kan dus een hoop punten goedmaken: 3.700 om precies te zijn. Dat is ruimschoots meer dan de 1.595 punten die hij nodig heeft om Sinner in te halen. Zverev hoeft dus zeker niet elk toernooi dat hij speelt te winnen om de nummer 1 van de wereld te worden, maar moet evengoed een zeer succesvolle paar maanden hebben.

De nummer 2 van de wereld is het jaar wel goed begonnen, met een finaleplaats op de Australian Open (hij verloor uiteindelijk van, jawel, Sinner) en kan daar hoop uit putten. Wel verloor hij in de kleinere toernooien voorafgaand aan Indian Wells verrassend vroeg van spelers die een stuk lager op de ranglijst staan.

Saillant detail: mocht het Zverev lukken om Sinner te passeren, dan is hij pas de derde in het mannentennis die erin slaagt de nummer 1 van de wereld te worden zonder een grand slam te hebben gewonnen.

Carlos Alcaraz in februari in actie in de eerste ronde van het ATP500-toernooi in Qatar.
Foto Noushad Thekkayil/EPA

Zwaardere klus voor Alcaraz

En de nummer 3, Carlos Alcaraz? Het gat tussen hem en de nummer 1 werd al voor Sinners schorsing kleiner. Waar Sinner in februari vijfhonderd punten verloor in Rotterdam, won Alcaraz er juist vijfhonderd met de toernooizege. Het verschil tussen de twee is daarmee na Sinners puntenverlies 2.320. En omdat Alcaraz vorig jaar betere resultaten had dan Zverev, is het voor hem lastiger om beter te scoren. Toch kan ook de nummer 3 van de wereld nog 3.100 punten meer verzamelen dan hij vorig jaar deed. Alcaraz won weliswaar Indian Wells, maar heeft Monte Carlo en het ATP500-toernooi in Barcelona door een blessure helemaal niet kunnen spelen. Als hij fit blijft, dan valt op die toernooien veel te winnen, en is het ook voor hem mogelijk om op 1 te komen, met ruimte voor een nederlaag hier of daar.

Alcaraz heeft duidelijk een zwaardere opgave dan Zverev. Toch is het niet onmogelijk. Alcaraz heeft laten zien goed te presteren op verschillende ondergronden, wat hem in deze situatie een voordeel geeft. Mocht hij dit jaar gezond blijven, dan is de kans groot dat zijn resultaten in het gravelseizoen beter zullen zijn dan vorig jaar, en dat hij het gat tussen hem en de twee mannen voor hem zal verkleinen of zelfs dichten. Sinner is daarbij misschien nog te ver weg, maar de tweede plek van Zverev is dichtbij.