Het besluit aan de Schelde
In maart 2022 zit Boris van der Vorst met zijn vrouw Ingeborg op een bankje aan de Schelde in Antwerpen. De wereld staat op z’n kop, Rusland is net Oekraïne binnengevallen. Maar aan de Schelde is de oorlog ver weg. De temperatuur is aangenaam voor de tijd van het jaar, het water klotst zachtjes tegen de kade. „Ik ga het doen”, zegt Van der Vorst tegen zijn vrouw.
Met ‘het’ bedoelt hij: ervoor zorgen dat de bokssport olympisch blijft. Wat hij dan nog niet weet is dat hij een eigen boksbond moet oprichten, omdat hij zich zal stuk bijten op een Russische opponent met belangrijke contacten in het Kremlin. Van der Vorst ziet als voorzitter van de Nederlandse boksbond met lede ogen aan hoe zijn sport naar de rand van de afgrond wordt gebracht door machtsmisbruik, omkoping en financieel wanbeleid van wereldboksbond IBA en voorloper AIBA.
Lees ook
Olympische erkenning World Boxing, boksen op Spelen LA van 2028 binnen bereik
Een paar maanden voor het bezoek aan Antwerpen heeft Richard McLaren, jurist en integriteitsspecialist, een onderzoek gepresenteerd naar de gang van zaken op het olympisch bokstoernooi van 2016 in Rio de Janeiro. Hij concludeert dat de uitslag van elf boksduels vooraf vaststond. Terecht kregen alle juryleden en scheidsrechters die in Rio actief waren hun congé.
Van der Vorst zat tijdens een van de meest besproken duels op de tribune: de kwartfinale tussen de Ier Michael Conlan en de Rus Vladimir Nikitin in het bantamgewicht. Conlan is duidelijk de betere, en als de jury de zege aan Nikitin toekent, weet Van der Vorst: slechte reclame voor de bokssport. Met een dubbel gevoel zit hij niet veel later in het vliegtuig met de medaillewinnaars, onder wie Nouchka Fontijn, die zilver heeft gewonnen in de categorie tot 75 kilogram.
Hij is opgelucht als het IOC in 2019 besluit zélf het olympisch bokstoernooi van 2021 in Tokio te organiseren, de financiële en bestuurlijke chaos bij IBA-voorloper AIBA ten spijt. Het is gênant dat de boksbond wordt kaltgestellt, maar veel boksers zien de Spelen als het hoogst haalbare, weet Van der Vorst, die vreest voor de Spelen van 2024 in Parijs en die van 2028 in Los Angeles. Wie garandeert dat IOC-baas Thomas Bach nog eens met de hand over het hart strijkt?
Hij is er niet gerust op en stuurt begin 2022, met elf andere voorzitters van nationale boksbonden, een brief naar Oemar Kremlev, voorzitter van de internationale boksbond. Ze schrijven dat het hun „topprioriteit” is om boksen op het olympische programma te houden, en vragen om een ontmoeting op het IBA-hoofdkwartier in Lausanne, zodat ze hun zorgen kunnen delen.
Het antwoord volgt vier dagen later. Kremlev is voor een ontmoeting, maar de corona-maatregelen verhinderen dat. Het zou „niet eerlijk” zijn om andere bonden de kans op een ontmoeting te ontzeggen, schrijft hij.
Al die dingen schieten door zijn hoofd als Van der Vorst op het bankje in Antwerpen tegen zijn vrouw zegt dat hij het tegen de machtige Russische voorzitter gaat opnemen. Hij wil er alles aan doen om te zorgen dat de bokssport olympisch blijft. Whatever it takes.
De strijd om het voorzitterschap
Boris van der Vorst denkt dan nog dat hij dat doel alleen kan bereiken met hervormingen van binnenuit. Daarvoor zal hij eerst de IBA-verkiezingen, twee maanden later in Istanbul, moeten zien te winnen van de in 2020 aangetreden Kremlev, die voor een herverkiezing gaat.
In 2020 stonden de twee ook tegenover elkaar. Met zijn boodschap dat de bokssport „een eerlijke en duurzame benadering verdient”, legde Van der Vorst het af tegen de grote zak met geld die Kremlev aan Afrikaanse stemgerechtigden beloofde. Een belofte die de Rus kon nakomen, want hij heeft nauwe banden met oliegigant Gazprom en het Kremlin. Kremlev ontving de Orde van Sint-Joris, de hoogste militaire onderscheiding van de Russische Federatie.
Van der Vorst vindt het vreemd dat bij die eerste verkiezing alle laptops uitvielen toen hij vanuit Nieuwegein aan zijn online toespraak voor het IBA-congres – het was coronatijd – begon. En wat te denken van de mail die vanuit een onbekend adres naar alle stemgerechtigden werd gestuurd? ‘Beroepsoplichter Boris van der Vorst’ zou betrokken zijn bij prostitutie en drugsdelicten. Zijn kandidatuur zou zijn ingegeven door „de wens illegale gelden wit te wassen” via de boksbond.
Bewijzen kan hij niets, en eigenlijk wil Van der Vorst er ook niet op terugkijken. Maar feit is dat hij weet waar hij aan begint als hij kort na zijn besluit in Antwerpen opnieuw de strijd met Kremlev aangaat. De Rus heeft „veel geld en tijd in de bokssport gestoken”, zegt hij kort voor de verkiezing in Istanbul tegen NRC. Een groot deel van de miljoenenschuld is weggewerkt, al is Kremlev niet transparant over het contract dat hij met Gazprom heeft gesloten.
In hetzelfde gesprek zegt Van der Vorst dat het IOC Kremlev „niet in de armen heeft gesloten” en dat de Russische inval in Oekraïne het er niet beter op heeft gemaakt. Hij stelt zich kandidaat „zodat de leden een alternatief hebben”.
Van der Vorst maakt in Istanbul meer kans dan bij zijn eerste poging. Niet alleen is zijn netwerk omvangrijker dan toen, maar de Afrikaanse landen zijn ditmaal verdeeld, en de vraag is of Kremlev genoeg steun krijgt met financiële beloften in oorlogstijd – enkele Russische bestuurders bij andere sportbonden hebben zich teruggetrokken. Daar komt bij dat IOC-voorzitter Bach een brandbrief naar alle nationale boksfederaties heeft gestuurd, waarin hij aandringt op nieuw leiderschap. En die nieuwe leider moet híj zijn, denkt Van der Vorst, want hij is de enige tegenkandidaat.
Waarom niemand anders het in Istanbul tegen Kremlev opneemt weet Van der Vorst niet. Je zou dat wel verwachten, zegt hij, vooral van een groot boksland als de VS. Durfden ze het niet tegen Kremlev op te nemen? Vestigden ze hun hoop op hém? Het blijft speculeren.
Nog voor het congres wordt duidelijk hoe Kremlev en Van der Vorst verschillen. De Rus arriveert met veel uiterlijk vertoon – iets waar de bokswereld gevoelig voor is. Alsof er een lid van het koninklijk huis wordt ingevlogen. Kremlev heeft een grote groep beveiligers om zich heen, alles wordt afgeschermd. Zelf moet Van der Vorst het als voorzitter van de Nederlandse boksbond met minimale middelen doen.
Maar hij laat zich niet afleiden en zet zijn sterkste wapens in: overredingskracht en charisma. Van der Vorst zal nooit vergeten hoe hij de dag voor de verkiezing in een theetuin in Istanbul zit, met een groep boksbondvoorzitters die berekenen wat zijn kansen zijn. Het heeft er alle schijn van dat hij een meerderheid gaat behalen. „We willen de olympische status niet kwijtraken”, zeggen ze tegen hem. „We gaan voor jóu.”
Van binnen naar buiten
Een paar uur na de ontmoeting in de theetuin zit Van der Vorst op zijn hotelkamer als de telefoon gaat. Of hij het al weet, vraagt een journalist. „Je bent niet langer verkiesbaar.” Van der Vorst kijkt vragend naar een bevriende afgevaardigde uit Nieuw-Zeeland, die hem in zijn hotelkamer heeft opgezocht. Is dit een grap?
De uitspraak van IBA’s interim nomination unit krijgt hij per mail. Hij is niet langer kandidaat, omdat hij al maanden voor de toegestane termijn campagne zou hebben gevoerd. De boksfederaties van Servië en Venezuela hebben bezwaar aangetekend.
Het begon met de brief die hij en elf andere boksbestuurders aan Kremlev stuurden. De Common Cause Alliance, waarin zij zich verenigd hebben, wordt in de uitspraak een „parallelle macht” genoemd. Ook van vier andere bestuurders die de brief ondertekenden, wordt de kandidatuur voor IBA-bestuursfuncties ingetrokken. Ze kunnen in beroep bij het sporttribunaal CAS.
In de beslissing wordt uitgebreid geciteerd uit correspondentie tussen IBA en Van der Vorst. De situatie is te bizar voor woorden, vindt hij, maar hij weet óók dat de procedure bij het CAS – waar hij zijn beklag zal doen – veel langer gaat duren dan de tijd die nog rest tot de verkiezingen. Hij kan niet verhinderen dat Kremlev „bij acclamatie” wordt herkozen in Istanbul.
‘We gaan voor jóu’, zeggen boksbondbestuurders in een theetuin in Istanbul tegen Van der Vorst, vlak voor hij onverkiesbaar wordt gesteld
Van der Vorst wordt een maand later door het CAS in het gelijk gesteld. Hij is weliswaar te vroeg begonnen met campagne voeren, maar had daarvoor hooguit een waarschuwing mogen krijgen. Bovendien voerde de voorzitter zelf óók te vroeg campagne, en is hij daarvoor niet bestraft. De verkiezingsuitslag wordt door het CAS ongeldig verklaard.
Enkele maanden later stelt Kremlev de IBA-leden op een congres in Armenië voor de keus: wel of geen nieuwe verkiezingen? Bijna driekwart van de 146 bonden stemt tegen, 36 stemmen voor en vier onthouden zich. „Een heel bijzondere ervaring” noemt Van der Vorst het. Hij krijgt politiebescherming in Armenië en wordt de avond voor de verkiezingen bezocht door een afgevaardigde van een voormalig Sovjet-land, die aankondigt dat „de stemkastjes morgen gaan uitvallen” – wat gebeurt. Van der Vorst weet niet wat ervan te denken.
Bang is hij niet. Bezorgd wel, want de hoop op een bestendige olympische toekomst slinkt met de dag. Vlak voor het congres wordt de Oekraïense boksbond (die leden oproept niet op Kremlev te stemmen) op non-actief gezet. Bij de opening van een Russische boksschool drukt Kremlev de Russische president Poetin, een vertrouweling, de hand.
Hoe verder Kremlev van het IOC komt te staan, weet Van der Vorst, hoe meer die olympische droom uit zicht raakt. Weliswaar heeft het IOC besloten de organisatie van het olympisch bokstoernooi in Parijs op zich te nemen, maar over de Spelen van 2028 in de VS, ’s werelds boksmekka, is nog veel onduidelijk. Langzaam komt het besef dat die hervormingen van binnenuit er nooit van zullen komen. Er zit er maar één ding op: een nieuwe boksbond oprichten.
Ontmoeting in het kasteel
Kasteel Cammingha in Bunnik wordt aangeprezen als ‘de perfecte accommodatie voor intieme diners, stijlvolle zakelijke bijeenkomsten en huwelijksplechtigheden’. Het is zes eeuwen oud, maar de karakteristieke houten balken laten zich goed combineren met moderne lampen en dito meubilair.
Op 19 november 2022 ontvangt Van der Vorst er een aantal internationale boksbestuurders. Hij spreekt nu eufemistisch van een „brainstorm”, maar de genodigden komen voor een steering committee meeting. Samen bedenken ze de naam voor het redelijke alternatief voor IBA: World Boxing. „Een noodzakelijk kwaad” noemt Van der Vorst het een half jaar later tijdens een druk bezochte persconferentie in Londen.
World Boxing zorgt voor optimisme. De oprichters moeten in tweeënhalf jaar tijd – dan wordt het programma voor ‘Los Angeles’ bepaald – het onmogelijke voor elkaar zien te krijgen. Bij het runnen van een sportfederatie komt veel kijken, van sponsoren tot competities en leden. Maar voor het organiseren van het olympisch bokstoernooi in LA is meer nodig. World Boxing moet aan zo’n zeventig eisen voldoen, laat het IOC, dat in mei 2024 een officiële gesprekspartner wordt, weten. Voldoende steun van boksbonden is cruciaal.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2025/02/26161031/data128364469-d912c8.jpg)
‘Ik wil geen hartslagen
aan de Russen spenderen’
Boris van der Vorst
Na de lancering brengt Van der Vorst meer tijd dan ooit met sportbestuurders door. In Mongolië drinkt hij wodka met ze. In Senegal gaat hij met ze hardlopen op het strand. In India vergezelt hij ze bij een bezoek aan een boksschool. Hij doet ook dingen waar hij een paar jaar eerder voor zou bedanken, zoals speechen voor een volle zaal in het Engels. Met een van zijn drie dochters heeft hij aan zijn uitspraak gewerkt.
Tijdens al die bezoeken vraagt Van der Vorst bestuurders niet om steun, maar vraagt hij ze om hun olympische droom na te jagen. Die benadering slaat aan, al groeit het ledental van World Boxing aanvankelijk minder snel dan gehoopt, en wordt hij door de IBA in de pers belachelijk gemaakt. Pas als India in mei 2024 over de brug komt, volgen veel meer bonden.
Intussen doet IBA verwoede pogingen het tij te keren. Twee Russische komieken bellen IOC-voorzitter Bach, en doen zich voor als Afrikaanse sportbestuurders. Ze ontlokken hem de uitspraak dat Kremlev ‘corrupt’ is. Kremlev schrijft ook een brief aan de herkozen president van de VS, Donald Trump, waarin hij zich beklaagt over de olympische bond, en voorstelt samen te werken. Of hij antwoord heeft gekregen is onbekend.
Onbedoeld drijft Kremlev zijn Nederlandse concurrent richting het IOC, waar die een graag geziene gast wordt. Van der Vorst stopt als algemeen directeur van FysioHolland, zodat hij op elk gewenst moment in het vliegtuig kan springen. Alleen een paar commissariaten bij Nederlandse bedrijven houdt hij aan. Zijn hele gezin helpt hem bij het verwezenlijken van zijn droom. Zo ontwerpt zijn vrouw het logo van World Boxing en helpen zijn dochters met campagnevideo’s en online vergaderen.
Epiloog
Het gaat hard met het ledental van World Boxing. Als Van der Vorst afgelopen week een grote sponsor binnenhaalt, hakt het IOC de knoop door. Tijdens een bezoek aan Lausanne krijgt hij te horen dat World Boxing een olympische erkenning krijgt, waardoor de kans groot is dat het IOC in maart, bij de sessie in Griekenland, beslist dat boksen weer op het programma van LA komt. Daarmee wordt voorkomen dat er voor de tweede keer in 121 jaar niet gebokst wordt op de Spelen.
Van der Vorst wil zijn sport weer transparant en eerlijk maken, zegt hij tijdens een lunch in een congrescentrum. Hij wil dat andere sportorganisaties profijt hebben van zijn ervaringen en contacten. Het recente IOC-besluit voelt niet als een overwinning op de Russen, aan wie hij „geen hartslagen wil spenderen”. Spijt van de „giga-klus” heeft hij nooit gehad. Het wordt zijn nalatenschap.
