De keuze van Feyenoord voor de onervaren coach Robin van Persie is een grote gok

Posted on February 23, 2025 by admin

Robin van Persie, een 41-jarige trainer in ontwikkeling, moet voor rust, structuur en vermaak gaan zorgen bij Feyenoord. Zijn aanstelling, tot voor kort ondenkbaar geacht, kan gezien worden als een risicovolle en tegelijkertijd ook pragmatische keuze. Risicovol omdat Van Persie zich nog niet bewezen heeft als trainer op het hoogste niveau. Pragmatisch omdat hij als voormalig topspits van onder meer Feyenoord veel krediet heeft.

Zondagochtend maakte Feyenoord bekend Van Persie per direct te hebben gecontracteerd als nieuwe hoofdtrainer, als opvolger van de ontslagen Brian Priske. Hij tekent tot medio 2027 en begint maandag. De 41-jarige Van Persie stapt over van sc Heerenveen, waar hij acht maanden geleden begon. Het idee was dat hij daar zou rijpen als coach in het profvoetbal, na drie seizoenen als jeugdtrainer bij Feyenoord. Vorig voorjaar vond de Feyenoord-top hem nog niet klaar voor het hoofdtrainerschap, na het vertrek van Arne Slot. Toch is de leiding nu bij hem uitgekomen. Feyenoord betaalt sc Heerenveen een transfersom om het contract af te kopen.

Vier jaar geleden viel de aanstelling van Slot samen met een koerswijziging. Als jonge, vooruitstrevende trainer moest hij mede sturing geven aan een cultuuromslag binnen de conservatieve en moeizaam functionerende voetbalorganisatie. Er moest meer ruimte komen voor een innovatieve, deels op data gedreven werkwijze. Leidraad werd een progressieve aanvallende speelwijze. Door het ontwikkelen van talent, moest (transfer)waarde worden gecreëerd.

Van Persie geeft aanwijzingen in het duel tussen sc Heerenveen en Ajax in januari.

Die voetbaltechnische strategie is nu diffuser. En in het verlengde daarvan de keuze voor Van Persie: waarop die precies is gebaseerd, blijft onduidelijk. Het sentiment speelt onmiskenbaar mee. Van Persie speelde in de jeugd van Feyenoord, begon er zijn profcarrière en sloot in 2019 af in de Kuip.

Die achtergrond is een voordeel – binnen het grillige krachtenveld van Feyenoord kan hij redelijk soeverein opereren. Dat liet Giovanni van Bronckhorst, ook ‘kind van de club’, zien: hij bleef in een moeilijke periode het vertrouwen houden en won uiteindelijk vijf prijzen.

Dominante speelwijze

Wat voor Van Persie pleit, is dat hij evenals Slot staat voor een aanvallende, dominante speelwijze. Maar of Van Persie ook het verbale en tactische talent heeft om zijn spelfilosofie in te slijpen, moet nog blijken. Heerenveen was bijzonder wisselvallig onder hem – een knappe 1-0 zege op PSV werd een week later gevolgd door een gevoelige 3-0 nederlaag bij Almere City.

Zijn ideeën over voetbal komen naïef en dogmatisch over – niet vreemd voor een beginnende trainer. Hij wil consequent ‘hoog’ druk zetten, met als gevolg dat de defensie met veel ruimte in de rug speelt. Daarin doet hij weinig concessies. Van Persie is ervan overtuigd dat als zijn ploeg elke keer hetzelfde blijft doen, dat op de termijn meer oplevert dan dat hij onder druk terugschakelt naar een behoudende spelopvatting.

De realiteit van het topvoetbal is anders. De defensieve structuur is vaak de basis van een succesvol team. In september bleef Heerenveen onbezorgd aanvallen tegen AZ, gaf ondertussen grote ruimtes weg en verloor met 9-1. Toch zei Van Persie „trots” te zijn op zijn spelers – want ze hadden vastgehouden aan het plan. De wankele defensie blijkt uit de statistieken – 42 tegengoals in 23 competitieduels.

‘Moeilijk samenwerken’

Als zijn korte tijd bij Heerenveen iets heeft bewezen, is het dat Van Persie nog niet klaar is voor de top. Dat is ook het beeld dat opdoemt uit een reconstructie van dit weekend in de Leeuwarder Courant, dat met zestien betrokkenen sprak. Hieruit blijkt dat het ‘uiterst moeilijk samenwerken’ is met Van Persie. In de trainersstaf zijn spanningen ontstaan, spelers misten ‘persoonlijke aandacht’ en ‘verbinding’ met de coach en directeur Ferry de Haan raakte in een ‘fikse woordenwisseling’ met Van Persie over de kwaliteit van de selectie.

Hoewel charismatisch, zorgt zijn manier van communiceren voor wrevel. Teambesprekingen zouden lang duren en het moreel en het zelfvertrouwen van spelers geen goed doen. En als de emoties de overhand nemen, kan Van Persie volgens ingewijden die de Leeuwarder Courant sprak met deuren slaan of weglopen bij discussies en wijzen op zijn autoriteit: hij is de trainer, dus hij bepaalt. Volgens de krant zijn ‘velen’ bij sc Heerenveen ‘opgelucht’ dat Van Persie vertrekt.

Van Persie tijdens zijn eerste training als coach van sc Heerenveen, afgelopen zomer.

Het roept de vraag op of Feyenoord zijn huiswerk heeft gedaan: waren de interne problemen in Heerenveen rond Van Persie bekend bij de clubleiding in Rotterdam toen ze met hem in gesprek gingen? Het is een gegeven dat het managen van Feyenoord aanzienlijk complexer is dan sc Heerenveen. Niet alleen qua druk en dynamiek, ook de staf (zo’n twintig mensen bij Feyenoord) en selectie (dertig spelers) zijn groter.

Met René Hake krijgt hij een ervaren assistent als rechterhand die voor structuur moet zorgen bij de tactiek en in de veldtrainingen. Hake werkte eerder onder meer bij FC Twente en Manchester United. En hij moet voorkomen dat Van Persie fouten maakt zoals de veelbesproken keeperswissel tegen Quick Boys vorige maand in de KNVB-beker – het inbrengen van Andries Noppert kort voor tijd leidde een onnodige nederlaag in.

De keuze van Feyenoord voor de onervaren Van Persie is een grote gok. Het instapmoment is ongunstig, middenin het seizoen, met nauwelijks trainingstijd om een speelwijze in te bouwen. Veel basisspelers zijn geblesseerd. En er wachten nog zware competitieduels, uit tegen FC Twente en AZ, thuis tegen PSV. En de achtste finale van de Champions League tegen Internazionale. Ook voor Van Persie is het een gedurfde stap. Want ook hij weet: je kan in principe maar een keer instappen bij je eerste liefde.

Israël laat families tevergeefs wachten op de vrijlating van zeshonderd Palestijnen. ‘Mijn dochter heeft hem nooit gekend’

admin
February 23, 2025
0

Om twee uur ’s nachts komt het nieuws in Ramallah binnen als een mokerslag. Israël weigert 602 Palestijnen vrij te laten uit de gevangenis. Zij zouden afgelopen zaterdag vrijkomen in ruil voor de diezelfde ochtend vrijgelaten Israëliërs in Gaza door Hamas, als onderdeel van het bestand.

Het nieuws volgt op een lange dag wachten, in de kou en de regen. Sinds zaterdagochtend hadden zich voor het Ramallah Cultureel Paleis honderden families vanuit de hele bezette Westelijke Jordaanoever verzameld, naast busjes van de Palestijnse Rode Halve Maan, vrijwilligers en politie.

Vanwege checkpoints onderweg zijn sommigen om vijf uur ’s ochtends vertrokken. Veel vrouwen dragen feestelijke kleding en hebben bloemen bij zich. Ook Iman Rabaia (48) wacht met haar 23-jarige dochter op haar man, die voor de Palestijnse inlichtingendiensten werkte en in 2002 werd opgepakt in Jenin. „Mijn dochter heeft hem niet gekend, ze was pas tien maanden toen hij gevangen werd gezet.”

Uitgezet

In Israëlische gevangenissen zitten bijna tienduizend Palestijnen vast. Een derde van hen zit in zogenaamde ‘administratieve detentie’, een juridisch construct dat Israël al decennia veelvuldig hanteert om Palestijnen, onder wie kinderen, zonder aanklacht of proces vast te zetten. Veel van hen zijn ’s nachts van hun bed gelicht, en in de cel verdwenen zonder te weten waarom.

Op de lijst voor de vrijlating staan deze zaterdag ook tientallen Palestijnen uit de bezette Westoever en Oost-Jeruzalem die langdurige of levenslange straffen opgelegd hebben gekregen. Een deel heeft gewapend verzet gepleegd tegen de bezetting door aanvallen op Israëlische soldaten of burgers, en wordt uitgezet naar het buitenland.

Ook Haitham Salhiya, die al 25 jaar gevangen zit vanwege zijn betrokkenheid bij de Al-Aqsa Martelarenbrigade, wordt uitgezet naar Egypte. Zijn tante Nihad Wahdan uit Beitunia is desondanks naar Ramallah gekomen: „Ik ben hier vooral om samen te zijn met de andere families.”

Wachtend in Ramallah op vrijlating van familieleden, zaterdagtot diep in de nacht.

Gedurende de dag wordt de sfeer bedrukter. Eerst gaan er berichten rond over een vrijlating om acht uur ’s avonds, dan om twaalf uur ’s avonds, tot het bericht volgt dat er helemaal geen vrijlating komt, die tot nader order is uitgesteld. In een volle zaal van het culturele centrum, waar wordt geschuild, barsten sommigen in huilen uit.

Schending bestand

Met het tot nader order uitstellen van de vrijlating van honderden Palestijnen, heeft Israël opnieuw het bestand met Hamas geschonden. De afgelopen weken heeft het niet de afgesproken hoeveelheid humanitaire hulp, zoals voedsel en tenten, in Gaza toegelaten.

Bovendien hadden ruim twee weken geleden al indirecte onderhandelingen moeten beginnen over de tweede fase van het bestand, als de eerste fase op 1 maart afloopt. Maar Israël heeft die onderhandelingen tot dusver uitgesteld. De uitruil die op zaterdag had moeten plaatsvinden, werd een eenzijdige vrijlating, waarmee fase twee van het bestand verder onder druk staat.

Op zaterdagochtend waren in Gaza zes Israëliërs vrijgelaten door Hamas. De vrijlatingen volgden op de bezorging van de lichamen van vier Israëliërs uit kibboets Nir Oz op donderdag en vrijdag, die eerder die week door Hamas was aangekondigd, in ruil voor de vrijlating van meer Palestijnen. Nadat aanvankelijk een verkeerd lichaam was bezorgd, tot woede van Israël, volgde vrijdag alsnog het juiste stoffelijk overschot.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu zegt de vrijlating van Palestijnen uit te stellen vanwege de wijze waarop Hamas op zaterdag de Israëliërs heeft vrijgelaten. Ook wil hij garanties voor de vrijlating van een volgende groep Israëliërs uit Gaza. Hamas zei dat de Israëlische regering met het uitstel van de vrijlating van Palestijnen opnieuw het akkoord saboteert.

Ontvoeringen

Het merendeel van de Palestijnen die zaterdag hadden moeten vrijkomen is na 7 oktober 2023 opgepakt in Gaza door het Israëlische leger, zonder aanklacht of proces. Het gaat om 421 mannen, een jonge vrouw en 23 kinderen. Duizenden Palestijnen uit Gaza zijn in feite ontvoerd en worden in Israël vastgehouden, vaak in militaire detentiecentra, berucht om de martelpraktijken.

Palestijnen zondag in Ramallah, wachtend op de vrijlating van familieleden.

Onder hen is ook de voormalige zwager van de Nederlands-Palestijnse antropologe Dina Zbeidy. De 49-jarige Fadi was vorig jaar maart met zijn vrouw Shireen en hun vier kinderen onderweg naar Rafah, in het zuiden van Gaza, nadat het Israëlische leger de bevolking in Khan Younis had bevolen te vertrekken. Eerder waren zij, net als honderdduizenden anderen, ontheemd uit het noorden.

„Bij een checkpoint in de wijk Hamad werden alle mannen apart genomen. Alleen de vrouwen en kinderen mochten door”, vertelt Zbeidy telefonisch vanuit Rijswijk. Fadi verdween, en maandenlang verkeerde de familie in onzekerheid of hij nog in leven was. „Dit is het verhaal van heel veel families in Gaza”, benadrukt Zbeidy. „Ze hebben geen idee of hun verdwenen familieleden zijn doodgeschoten en in een massagraf gedumpt, bij de grens zijn achtergelaten zonder hulp, of ergens gevangen zitten.”

Pas na enkele maanden werd via Addameer, een Palestijnse ngo die zich inzet voor Palestijnse gevangenen, duidelijk dat Fadi in de – eveneens beruchte – Ofer-gevangenis op de bezette Westelijke Jordaanoever wordt vastgehouden. De meeste ontvoerde Palestijnen uit Gaza kunnen geen bezoek ontvangen van een advocaat of het Rode Kruis. Fadi’s advocaat heeft hem het afgelopen jaar twee keer mogen bezoeken.

Op de lijst

Toen de afgelopen weken duidelijk werd dat ook honderden Palestijnen uit Gaza die na 7 oktober 2023 zijn verdwenen zouden worden vrijgelaten tijdens het bestand, steeg ook bij Fadi’s familie in Gaza en Nederland de hoop dat hij zou vrijkomen. Nadat Israël op zaterdagochtend een lijst vrijgaf, ontdekte broer Hani via lokale media dat ook Fadi daarop staat.

Afgelopen zaterdag maakte Hani, net als vele anderen, een moeizame reis met zijn oudste zoon naar het Europese ziekenhuis in het zuiden van het grotendeels verwoeste Gaza. Daar zouden de vrijgelatenen worden opgevangen voor een medische check, na de Kerem Abu Salem grensovergang met Israël te zijn doorgelaten.

Maar ook daar kwam, na een dag wachten in de kou, ’s nachts het bericht dat Fadi en ruim vierhonderd anderen voorlopig nog niet vrijkomen. „Ik vroeg aan Hani of hij opnieuw naar de grens zal gaan, als de vrijlating later doorgaat”, zegt Dina Zbeidy. „Hij antwoordde: natuurlijk sta ik er.”

Het voelt een beetje ongemakkelijk, maar toch gaan Simon (61) en Joris (24) nu de straat op. ‘Ik wilde iéts doen’

admin
February 23, 2025
0

Voor Joris van der Meij (24) was het een bericht op Instagram van Sander Schimmelpenninck afgelopen donderdag. Daarin riep de tv-maker en Volkskrantcolumnist op om naar de ‘solidariteitsmars’ voor Oekraïne in Amsterdam te gaan en naar de aansluitende demonstratie op de Dam. ‘Steun Oekraïne, Europa en spreek je uit tegen Trump, Putin en extreemrechts’ had hij erbij geschreven. Trump had Zelensky de dag ervoor nog een dictator genoemd. „Ik ga hierheen”, schreef Joris in de familie-app. „Ik voelde me machteloos. Ik wilde iéts doen.”

Z’n vader Simon (61) wilde mee. Die had de week ervoor in zijn woonkamer naar de Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth zitten luisteren, die op een conferentie in Brussel zei dat Oekraïne niet naar z’n oude grenzen terug kon en geen toegang tot de NAVO zou krijgen. Hij voelde de speech „in zijn maag”, zegt hij, hij was er de hele dag akelig van. „Het was een kantelpunt.”

De dagen erna kwam er elk uur wel een reden bij om te gaan, want zo is het tempo van het nieuws nu. Op vrijdag zei PVV-minister Marjolein Faber van Asiel dat Zelensky niet democratisch gekozen was (Joris: „Het trumpisme is hier”) en deed oud-Trump-adviseur Steve Bannon een Hitlergroet. Zaterdag was het bericht dat Trump had gedreigd satellietnetwerk Starlink van Elon Musk boven Oekraïne uit te schakelen als het land geen mineralendeal zou sluiten („Maffioos”), deze zondag kan het extreem-rechtse AfD weetniethoeveel stemmen in Duitsland winnen. En om de haverklap maakt het Witte Huis nieuwe zuiveringen van het Amerikaanse overheidsapparaat bekend. Simon: „Het is onwaarschijnlijk wat daar gebeurt, de totale afbraak van de overheid die de samenleving moet dienen. Ik ben zelf ook ambtenaar. Ik vind het gewoon niet prettig.”

Joris: „Gewoon niet prettig. Haha.”

Insta-story

De zon schijnt, jassen worden in tassen gepropt, een man speelt Oekraïense liederen op een accordeon. Door de stad trekt een optocht van honderden mensen in geel en blauw van het Museumplein naar de Dam – Oekraïners en sympathisanten. Ze herdenken dat Rusland drie jaar geleden Oekraïne binnenviel en vragen om steun van de Nederlandse overheid. „Stop Russia, stop the war!”, klinkt het.

Ik ben maar een heel gewoon burgermannetje met een benzineauto

Simon van der Meij (61)
Projectmanager en energiecoach

Ze zijn helemaal geen beroepsdemonstranten, zeggen vader en zoon tussen de vlaggen. Joris uit Amsterdam is jurist bij een kinderopvangbedrijf en geïnteresseerd in vastgoedrecht, Simon uit Apeldoorn is projectmanager bij een waterschap en ‘energiecoach’ voor huishoudens die hun gas- en stroomrekening niet kunnen betalen. Simon: „Ik ben maar een heel gewoon burgermannetje met een benzineauto.”

Ze willen benadrukken dat ze in de eerste plaats meelopen voor Oekraïne, en voor het leed aan het front daar. Maar dat ze vandaag wél aan het demonstreren zijn en de vorige jaren niet, heeft alles te maken met een diep gevoel van onrust.

Foto’s Roger Cremers

Voor Simon gaat dat gevoel over de afbraak van de rechtsorde en de straffeloosheid waarmee internationale verdragen geschonden worden – iets wat ook gebeurt in het Israël-Gaza-conflict, „wat je daar ook over denkt”. Als kind bezocht hij het Vredespaleis, later kwam het Internationaal Strafhof naar Den Haag. „Dat zijn goede dingen. Maar nu blijven schendingen van het internationaal recht onbestraft. De Verenigde Naties boeten aan gezag in, ik vind het allemaal vreselijk.”

Voor Joris gaat dat gevoel over de wereldorde die op z’n kop staat. De Zeitenwende waar bondskanselier Olaf Scholz het na de invasie door Rusland over had. Hij luistert elke dag naar de podcast van Boekestijn en De Wijk over geopolitiek. „Maar afgelopen week heb ik de afleveringen versneld afgeluisterd. Het was zó deprimerend. Dat Trump, ik bedoel Wilders, – zie je, die fout maak ik nu al – dan meteen zegt dat Nederland niet bij mag dragen aan een vredesmacht, dat is toch erg. Europa moet wakker geschud worden.”

Mijn generatie lijkt wel bang om activistisch genoemd te worden

Joris van der Meij (24)
Jurist

Bij hun collega’s en vrienden zien ze dezelfde onrust. Simon: „We hebben het nergens anders over bij de lunch.” Waar zijn die collega’s dan? „Tja. Dan zitten ze toch in de auto naar Oostenrijk.” In de vriendenapp van Joris gaat het er ook over. En zij? „Ik had een insta-story gemaakt over dat ik hier vandaag heenging, maar dat vinden mijn vrienden dan toch lastig. Mijn generatie lijkt wel bang om activistisch genoemd te worden.”

Klein Oekraïens meisje

Op de Dam luisteren vader en zoon naar Oekraïense sprekers en Nederlandse politici op een podium. Jan Paternotte van D66 is er, en Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA, en Laurens Dassen van Volt. VVD-defensieminister Ruben Brekelmans is fel achter de microfoon. „We moeten de feiten benoemen”, zegt hij. „Poetin is een dictator. Zelensky is een democratisch verkozen leider. Rusland is de agressor en Oekraïne is zonder reden aangevallen. Er kan niets over Oekraïne worden beslist zonder Oekraïne en wij moeten onze beloftes over EU- en NAVO-lidmaatschap nakomen.” Slava Ukraini, brult de menigte die is uitgegroeid tot zo’n duizend man. Voor het podium zitten een paar Oekraïense militairen in een rolstoel, sommigen missen benen. Ze kijken strak voor zich uit. Als ze een knuffel krijgen van een klein Oekraïens meisje, breken sommigen. Joris: „Jemig. Pfff. Dat maakt wel indruk.”

Best kans dat zijn vrienden er de volgende keer wél bij zijn, zegt Joris. Het gevoel van onrust groeit. Op 22 maart is er op de Dam een demonstratie tegen fascisme en racisme. Sander Schimmelpenninck had er al aandacht voor gecreëerd door te mopperen op het design voor de poster. Joris: „Het is ongemakkelijk om hier te staan, dit is ook mijn eerste keer. Maar dit is toch wel een beetje het moment om van de bank te komen.”

Alice Weidel: de ‘presentabele’ leider van de AfD die grof taalgebruik en zondebokretoriek niet schuwt

admin
February 23, 2025
0

De lichten worden gedimd. Blauwe lasers schieten door de zaal, er klinkt opzwepende muziek uit de luidsprekers. Het is begin januari en de partijdag van de radicaal-rechtse partij Alternative für Deutschland vindt plaats in een sporthal in Riesa. Mensen staan op, klappen en joelen, zwaaien met Duitse vlaggetjes. Alice Weidel, partijleider van AfD, betreedt het podium. Alice für Deutschland, klinkt het.

Overal waar Alice Weidel komt om haar achterban toe te spreken, wordt ze door een uitzinnig publiek onthaald. Verguisd door de zittende macht, bejubeld door de ontevreden burger: wie is de 46-jarige leider van de radicaal-rechtse partij waarop één op de vijf Duitsers stemde?

Weidel groeide op in een katholiek gezin in een stadje in de westelijke deelstaat Noordrijn-Westfalen, als dochter van een vluchteling: haar vader vluchtte in 1945 uit Silezië voor het geweld van het Rode Leger. Silezië werd na de overwinning van de geallieerden aan Polen toebedeeld, Weidels vader keerde nooit huiswaarts. Die gebeurtenis leidde ertoe dat Weidel werd opgevoed met rancune tegen de geallieerden – die hadden Duitsland immers platgebombardeerd en haar vaders land afgenomen.

De overwinning van de geallieerden op nazi-Duitsland viert Weidel niet, zei ze tegen de Zwitserse krant Neue Zürcher Zeitung, omdat ze niet wil meedoen aan de „schuldcultus” van Duitsland. Dat is in lijn met de heersende opvatting in haar partij: de AfD bagatelliseert het naziverleden van Duitsland en verwerpt het Duitse ‘schuldgevoel’ over de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust.

‘Lille’ (haar bijnaam) heeft een „dominant karakter” dat vol zit met „explosieve paradoxen”, schreven klasgenoten

Dat haar vader vluchtte voor oorlog, is een van de vele tegenstrijdigheden die Weidel ogenschijnlijk belichaamt. Als leider van een anti-migratiepartij en voorstander van gesloten grenzen keert ze zich ondubbelzinnig tegen vluchtelingen.

‘Lille’ (haar bijnaam) heeft een „dominant karakter” dat vol zit met „explosieve paradoxen”, schreven klasgenoten volgens een portret van de Duitse zender ZDF al over haar in het jaarboek van 1998. Getalenteerd en vasthoudend. Maar ook iemand die met „slaapwandelende onverstoorbaarheid” leugens kan uitspreken, zonder ook maar een spiertje te vertrekken.

Een loopje met de waarheid

Met de waarheid neemt ze het nog altijd niet even nauw. In Maagdenburg noemde ze de aanslag op een kerstmarkt een „daad van een islamist”, terwijl de verdachte juist een islamcriticus en AfD-sympathisant was. Na de aanslag in München noemde ze, in een debat diezelfde avond, de dader een criminele asielzoeker die het land reeds had moeten verlaten. De verdachte was legaal in Duitsland en niet bekend bij de politie. In toespraken hekelt ze dat professoren op Duitse universiteiten alleen nog maar in ‘genderideologie’ onderwijzen – in werkelijkheid houdt slechts 0,6 procent van de Duitse professoren zich met genderstudies bezig. In een veelbesproken interview met Elon Musk in het begin van de verkiezingscampagne noemde ze Adolf Hitler een communist, ondanks de vervolging van communisten door het naziregime.

Haar verhouding tot die techmiljardair is opvallend vanwege de doorgaans anti-Amerikaanse ondertoon in haar partij, en is ook omstreden: Musk mengde zich de afgelopen tijd in de Duitse verkiezingen (en ook in Europese politiek elders) met een steunbetuiging aan AfD, het interview met Weidel, een livestream van de AfD-partijdag op X en een toespraak op een campagnebijeenkomst. Na hem volgde de Amerikaanse vicepresident JD Vance, die op de veiligheidsconferentie in München onder meer kritiek uitte op het uitsluiten van populistische partijen als AfD, wat in Duitsland tot veel verontwaardiging leidde. Waar in recente televisiedebatten duidelijk werd hoe geïsoleerd Weidel staat in de Duitse politiek, staat ze internationaal juist steeds minder alleen.

Onder leiding van Weidel is de AfD bijna salonfähig geworden: voor het eerst was de partij beslissend in de Bondsdag door voor een anti-migratiemotie van CDU te stemmen (voorheen werd steun van AfD niet geaccepteerd door de andere partijen) en Weidel deed in de campagne mee aan verschillende televisiedebatten (voorheen werd haar partij nooit uitgenodigd). Tegelijkertijd blijven andere partijen AfD uitsluiten voor een mogelijke regering, inclusief CDU, de partij die de grootste werd.

Regenbooggezin

Als leider van de nationalistische en conservatieve partij is Weidel atypisch te noemen: na haar studies bedrijfskunde en economie (ze promoveerde cum laude op het Chinese pensioenstelsel) werkte ze veel in het buitenland voor financiële instellingen als Goldman Sachs, de Bank of China, Allianz Global Investors en Credit Suisse. Ze spreekt vloeiend Mandarijn. Ze woont in Zwitserland met haar in Sri Lanka geboren vrouw en hun twee zonen.

Vooral haar lesbische relatie en ‘regenbooggezin’ staan op gespannen voet met de opvattingen in haar partij over familiewaarden. Voor de partij bestaat een ‘familie’ uit een moeder en vader met kinderen. Familie is daar waar kinderen zijn, vindt Weidel zelf. Geheimzinnig doet ze er dan ook niet over, onder meer getuige een filmpje op het Instagramprofiel van Weidels vriendin Sarah Bossard waarop de twee samen dansen in de auto.

Ik ben niet queer, maar slechts getrouwd met een vrouw

Alice Weidel
in antwoord op de vraag van een tv-kijker

Ook van buiten de partij krijgt Weidel vaak vragen over haar homoseksualiteit. Hoe gaat ze om met vijandigheid tegen de queergemeenschap binnen haar partij, vroeg een kijker tijdens een interview van zender ARD. Ik ben niet queer, antwoordde Weidel, maar slechts getrouwd met een vrouw.

Een journalist op een AfD-bijeenkomst kreeg een soortgelijk antwoord op de vraag hoe het uit te leggen is dat een van haar verkiezingsleuzen „tijd voor Duitsland” is, terwijl ze zelf in Zwitserland woont. Ik woon daar niet, zei Weidel, ik heb daar slechts een woning. Na de bijeenkomst vloog ze terug naar Zwitserland.

Weidel ging op haar 36ste de politiek in, op aandringen van haar partner. Het was 2013, de AfD was pas net opgericht, als ondernemerspartij die ageerde tegen de euro. Ze hield zich vooral bezig met de economische toestand van het land, pas later sprak ze zich uit over migratie. Inmiddels is dat het stokpaardje van AfD en heeft Weidel dat volledig omarmd.

Ideologie of opportunisme

Als ‘presentabele’ AfD’er werd ze de uitverkorene van de partij: geen schreeuwende man geassocieerd met nazi’s, maar een intelligente en welbespraakte vrouw met economische kennis en internationale allure. Maar ook Weidel schuwt grof taalgebruik en zondebokretoriek niet: op het congres in Riesa gebruikte ze nadrukkelijk de omstreden term ‘remigratie’ (die in rechtse kringen gebruikt wordt als eufemisme voor massale uitzetting van mensen met een migratieachtergrond). In het interview met de Neue Zurcher Zeitung noemde ze vluchtelingen een „plunderende, grijpgrage en met messen zwaaiende menigte”.

Campagnebijeenkomst van de AfD in het Oost-Duitse Halle, eind januari van dit jaar.

Een AfD-aanhanger tijdens de campagnebijeenkomst in Halle toont zijn enthousiasme voor Weidel.

De vraag is hoezeer dat ideologie is, en hoezeer opportunisme. Ze zou de term ‘remigratie’ aanvankelijk zelf niet willen bezigen, maar deed dat toch vol overtuiging toen haar partij anders besloot. Ze wilde Björn Höcke, leider van de AfD in deelstaat Thüringen, in 2017 uit de partij zetten vanwege zijn neonazistische sympathieën, nu noemt ze hem een geschikte minister in een AfD-kabinet.

Dat aanpassingsvermogen suggereert opportunisme. Maar een in 2017 door de Welt am Sonntag onthulde e-mail wijst volgens die krant vooral op een „diepgeworteld ideologisch standpunt”: in de e-mail uit 2013 – nog voor de vluchtelingencrisis – schreef Weidel al dat Duitsland „overstroomd” werd door „cultuurvreemde volkeren”, een begrip uit rechts-nationalistische kringen.

Minstens zo extreem is de nieuwe leus die speciaal voor haar in het leven geroepen werd: Alice für Deutschland, een variant op de nazistische strijdkreet Alles für Deutschland. Die laatste is in Duitsland verboden, die eerste prijkt bij AfD-bijeenkomsten op hartvormige kartonnen borden.