Oud-running mate Tim Walz: ‘Misschien begrijpt Trump de menselijke natuur beter dan wij’

In plaats van vicepresident JD Vance die hen vrijdag in München een populistische schrobbering gaf, hadden Europeanen ook Tim Walz kunnen horen spreken. Dat het anders liep, wijt de running mate van de Democratische presidentskandidaat Kamala Harris zelf mede aan tien dagen, tweede helft september. Tijdens hun enige tv-debat beweerde Harris’ tegenstander Donald Trump dat Haïtiaanse immigranten in Ohio huisdieren stroopten. „We belandden vervolgens in die cultuuroorlog”, zegt Walz dinsdagmiddag in een Amsterdams hotel.

Harris won dat debat, maar Democraten liepen recht in Trumps val. Walz: „En daar was ik ook schuldig aan. We hebben tien dagen van een toch al heel korte campagne verkwist door te redetwisten of ze in Ohio echt honden en katten aten. Precies wat de Republikeinen wilden.”

Walz is op bezoek in Nederland om te benadrukken dat zijn thuisstaat Minnesota, waarvan hij gouverneur is gebleven, ook onder Trump-II „open blijft voor zaken”. „Ik druk iedereen op het hart dat de staten in de VS een grote autonomie hebben. De nieuwe regering werkt ons tegen, schrapt in federale fondsen voor de staten. Dat is lastig, maar ze kunnen niet verhinderen dat mensen weten dat er iets moet gebeuren aan de klimaatverandering. Onze banken investeren nog steeds in groene plannen. We hadden vandaag een bespreking met Delta Airlines, die zetten hun diversiteitsbeleid gewoon door, die blijven zoeken naar schonere manieren van vliegen.”

Buigen zij niet ook voor de nukken van president Trump? Zoals de tech-bazen?

„De tech-bazen zijn een ander slag mensen. Ik denk dat we in internationaal verband eens goed moeten nadenken over wat we daarmee voor types hebben gecreëerd. Zij manipuleren de nieuwe manier van ideeën verspreiden. Heel effectief, maar wat een chaos veroorzaken ze.”

Nog maar in 2008 werd de Democraat Barack Obama president omdat hij zo slim met nieuwe media omging.

„Wij, Democraten hadden in die begindagen beslist de overhand op sociale media. Wij zamelden online veel meer geld in. De Republikeinen liepen ver achter. Maar zij hebben zich snel aangepast en nu tasten wij in het niets.

„Ik zal niet zeggen dat ik daarmee ons verlies in november kan verklaren, maar feit is dat onze politieke plannen populair zijn. Kiezers wíllen zorgverlof. Ze willen gesubsidieerde kinderopvang. Ze willen schone energie en het recht om vakbonden op te zetten. Ze stemmen alleen niet op de kandidaten die dat mogelijk maken. Dat hebben we kennelijk niet goed genoeg over het voetlicht gebracht. En daar ben ik zelf ook debet aan.”

Heeft u de Republikeinen onderschat?

„Nou, ik weet niet of ‘onderschat’ het juiste woord is. We zijn nog steeds bezig te kijken wat nou de aantrekkingskracht was. Zit daar ook arrogantie van onze kant bij? Door hun punten af te doen als idioot? Hij raakte in elk geval een snaar bij zijn achterban. En die achterban, dat is mijn familie, dat zijn mensen uit de middenklasse. Eindelijk, voor het eerst in veertig jaar tijd konden de kiezers stemmen op iemand die geen advocaat was: op mij, een echte middenklasse-figuur. Net als andere mensen in de middenklasse moet ik mijn boodschappen en rekeningen betalen met het loon dat ik wekelijks krijg uitbetaald. En in plaats van mij kiezen ze voor de miljardair. Voor de man die een paar keer failliet is gegaan en die zijn rekeningen en medewerkers niet betaalde.”

Er is kritiek op Biden, die niet tijdig plaats maakte voor de volgende generatie, die bovendien als een monarch zijn opvolger aanwees en zijn partij opzadelde met een kandidaat die geassocieerd werd met een impopulaire regering.

„Ik ga niet weer kritiek leveren op Biden. Ja, er zijn tegen het eind van zijn termijn fouten gemaakt. Gratie voor zijn zoon en voor mensen die geen misdrijf hadden begaan. Mijn medewerkers vroegen me: heb jij ook een presidentieel pardon ontvangen, Tim? En ik: nee, verdorie!

„Biden heeft ons land uit de klauwen van corona getrokken. Hij heeft ons op weg geholpen met moeizaam economisch herstel. En toch was er een gevoel van frustratie in het land. Het was lastig om Amerikanen uit te leggen dat wij het nog zo slecht niet deden in vergelijking met andere landen. Ik schaamde me bijna voor onze sterke dollar toen ik naar Japan en Australië reisde. Het maakte geen indruk op de Amerikaanse kiezers. En dan moet je je afvragen: stemden ze over de prijs van eieren, of toch voor iets anders?

„Ja, het was bijna ondoenlijk voor Harris, die net vier jaar vicepresident was geweest, om zich te presenteren als iemand die verandering zou brengen. Terwijl ze het opnam tegen iemand die al president was geweest en de coronacrisis had verknald. Ik heb altijd gedacht, als Trump ook maar íets had gedaan om de pandemie goed te bestrijden, had hij de verkiezingen van 2020 gewonnen.”

Ik ga niet weer kritiek leveren op Biden

Als het niet aan uw boodschap lag, lag het dan aan de boodschappers?

„Ja, deels. Maar ik ga niet veranderen. Ik wil niet méér op Donald Trump lijken. Ik ga migranten niet demoniseren. Ik ga abortusrechten niet terugdraaien. Maar waarom dringen we niet door tot de mensen. Wat begrepen we niet over Trump en waarom heeft hij hen wel bereikt?

„Ik blijf geloven dat onze boodschap de juiste was. Dat een hoopvolle, vrolijke boodschap over de toekomst beter kan werken dan verdeeldheid zaaien over een binnenlandse vijand die iedereen moeten vrezen. Maar het werkte niet. Trump wist dit. Misschien begrijpt hij de menselijke natuur wel beter.”

Maar kiezers zijn niet alleen naar Trump getrokken, ook naar zijn partij.

„Ik denk dat de grote vraag is of deze beweging overeind blijft na Trump? Is er echt sprake van een fundamentele verschuiving? Als je een doorsnee persoon op straat vraagt of hij de Europeanen wil isoleren, of hij goederen duurder wil maken, Rusland de leiding wil geven, dan durf ik te wedden dat het antwoord ‘nee’ is.

„Trump weigert dit te geloven, maar de klok tikt. Hij heeft een houdbaarheidsdatum. Het is in minder dan vier jaar over. De vraag is wat voor schade richt hij aan?”

Wat denkt u?

„We gaan het zien. Maar het zal neerkomen op die negen leden van het Hooggerechtshof, of zij de moed hebben op te staan voor de Grondwet. Maar hij heeft al gesuggereerd dat rechters er niet toe doen.”

Heeft u hem dan niet onderschat door hem in de campagne weg te zetten als ‘weird guy’. Biden noemde hem onomwonden een gevaar voor de democratie.

„Biden had 100 procent gelijk. Maar dat was te griezelig voor kiezers. Die wilden niet zien dat deze kerel een almachtige bedreiging voor de wereldvrede is. Dus was het beter om hem neer te zetten als een maffe narcist die we moeten afstoppen. Mijn ‘weird’-opmerking was vooral bedoeld om Republikeinen de ruimte te geven om te zeggen: ik vind dit ook niks. Maar ze zijn in de ban van Trump.

„Ik denk dat we al over een half jaar een eerste test krijgen. Dan zijn er gouverneursverkiezingen in Virginia, een staat waar veel federale ambtenaren wonen, die Trump net heeft laten ontslaan, en waar de populaire Republikeinse gouverneur niet herkiesbaar is. Als de Democraten die verkiezing winnen, zul je zien dat andere Republikeinen afstand nemen van Trump.”

Als de economie in de komende jaren crasht of de prijzen blijven hoog, zal Trump daarmee de Republikeinse Partij serieuze schade toebrengen?

„Vast en zeker. Bill Clinton had gelijk: It’s the economy, stupid. Meer mensen hebben op grond van sociale en culturele kwesties gekozen dan zou moeten – daar hebben we ons op verkeken. Maar als mensen er over vier jaar niet beter voor staan, als de woonkosten verder stijgen, als er nog een keer een vliegtuig uit de lucht stort, dan laten ze hem vallen.

„Vroeger keken we met opgetrokken wenkbrauwen naar Europa. Nigel Farage, Marine Le Pen, Berlusconi, en we dachten: wat mankeert er aan die Europeanen dat ze dat soort lui hebben? En nou hebben wij zelf een ergere.”

Democraten zoeken nog naar een eensgezind antwoord op Trump-II. Drie maanden nadat ze het presidentschap en de Senaat verloren, en het Huis van Afgevaardigden niet wisten te heroveren, is Walz’ partij pas net begonnen met het analyseren van die stembusnederlaag.

„De vraag is: hoe veroveren wij de arbeidersklasse weer? Wat zit haar dwars? Dan moet je naar ze luisteren. Ze niet wegwuiven. Als ze zich zorgen maken over de gevolgen van migratie, wil dat nog niet zeggen dat ze egoïsten of racisten zijn. Zij vinden het stom dat wij aandacht geven aan sociale kwesties die henzelf niet raken. En de Republikeinen buiten dat meesterlijk uit.

„Een grote kwestie in de presidentsrace ging over transgender atleten in studentencompetities. Er zijn meer dan een half miljoen studentensporters in de VS, tien van hen zijn transgender, twee doen daadwerkelijk mee aan competities. Aan die kwestie, die twéé sporters, zijn miljoenen, misschien wel bijna een miljard dollar aan tv-spotjes uitgegeven. Rusland staat aan de poort van Europa te beuken en wij discussiëren over een zwemmer van een kleine universiteit. En daar lieten mensen hun stem van afhangen.”

Hoe moet je daar als politicus mee omgaan?

„Als ik dat wist, dan had ík die toespraak zondag in München gehouden.”

Delen





Mail de redactie