Nummers over het prachtige oude Hongarije met een radicaal-rechts randje. Dat is wat Mandula van den Berg hoorde op het concert van de Hongaarse ultra-nationalistische band Kárpátia. Het valt haar op hoe radicaal-rechtse politiek zich steeds meer vermengt met populaire cultuur. Hoe klinkt de soundtrack van radicaal-rechts?
Heb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via [email protected].
De teleurstelling was niet te missen: op haar gezicht, in haar lichaamstaal en in haar woorden. Wat een positieve epiloog had moeten worden van een wisselvallig ‘tussenseizoen’, liep voor Jutta Leerdam uit op een fiasco: bij de WK afstanden in het Noorse Hamar werd ze zaterdag op de 1.000 meter – háár afstand – derde. Het goud ging naar haar grote rivale Miho Tagaki (Japan), Femke Kok won verrassend zilver.
„Ik denk dat ik gewoon té graag wilde”, zei Leerdam na afloop. „Ik had te veel haast, bleef niet rustig genoeg. Ik weet niet wat ik had, maar ik raakte hem totaal niet.”
Bij sprintster Leerdam (26) draait het altijd om de ‘rake klappen’. Ze is altijd sterk en fysiek fit, zegt ze, dus het verschil tussen winnen en verliezen zit hem in het goede gevoel in haar slagen. Kan ze het ijs „echt raken”? Het is voor haar een voortdurende zoektocht naar „de techniek”, zegt ze op de woensdag voor de WK in Hamar. „Als ik die op orde heb, kan ik al mijn kracht kwijt en ga ik hard.”
Solo naar de Spelen
Die zoektocht was dit seizoen extra ingewikkeld voor Leerdam. Een jaar geleden besloot ze solo te gaan: ze vertrok, met de nodige rumoer, bij de schaatsploeg van Jac Orie en begon in haar eentje aan het traject naar de Olympische Spelen van 2026 in Milaan en Cortina d’Ampezzo.
Die route zonder commerciële ploeg gaf Leerdam de kans zich te herenigen met Kosta Poltavets, de Oekraïens-Nederlandse schaatstrainer met wie ze al eerder samenwerkte. Hij schrijft haar schema’s en begeleidt haar tijdens wedstrijden. Om ook met andere rijders te kunnen trainen, deed Leerdam een deel van haar trainingen (tegen betaling) met Novus, een internationaal schaatsteam.
Wie dit seizoen tijdens de topsporturen langsging in ijsstadion Thialf in Heerenveen, zag daar tussen de ‘treintjes’ van de commerciële ploegen één eenzame schaatser in een eigen outfit. Op Leerdams zwarte schaatspak: de naam van haar sponsor, een fabrikant van tijdelijke huizen uit het Limburgse Venray. Langs de kant: de tengere, introverte trainer Poltavets.
Het contrast is groot met Leerdams andere leven als influencer (meer dan vijf miljoen volgers op Instagram), waarvoor ze door haar solo-constructie meer ruimte kreeg. Haar vriend, de Amerikaanse bokser en YouTuber Jake Paul, zit regelmatig bij haar wedstrijden op de tribune. Ook dit weekend in Hamar, als officiële gast van de internationale schaatsbond ISU. Met in zijn gevolg drie beveiligers een cameraman struinde hij door de catacomben.
Wisselen van schoenen
Dit hele seizoen reed Leerdam op z’n best wisselvallig en soms zelfs onder de maat. Ze wisselde van schoenen en ijzers, wat gevolgen had voor haar prestaties. Op het NK en EK sprint won ze goud, maar die zeges hadden beperkte zeggingskracht. Haar échte concurrente op de 1.000 meter woont immers in Japan: olympisch kampioen Tagaki.
En die tweestrijd viel dit seizoen lange tijd uit in het nadeel van Leerdam. Bij wereldbekerwedstrijden werd ze achtereenvolgens tweede, zesde, tweede, viel ze en liet ze een keertje verstrek gaan. Telkens won Tagaki. Pas tijdens de laatste wereldbeker, eind februari in Heerenveen, wist Leerdam een zege op de 1.000 meter te pakken.
Dat sterkte haar in het geloof dat ze op het juiste moment weer de ‘rake klappen’ terug zou hebben. En dat leek aanvankelijk ook zo te zijn: op donderdag won ze met Suzanne Schulting en Angel Daleman goud voor Nederland op de teamsprint, op vrijdagavond eindigde ze verrassend als tweede op de 500 meter, achter Femke Kok.
Hoofdschuddend
Toch pakte het op zaterdag op de 1.000 meter anders uit. In rit twee zette Kok de beste tijd neer. Die bleef staan totdat Tagaki in de elfde rit – ondanks een valse start – sneller was. In de laatste rit was het aan Leerdam, maar die kwam er niet overheen – en was zelfs langzamer dan Kok. Hoofdschuddend kwam ze over de finish.
Leerdams conclusie na afloop was dat drie dagen achtereen rijden op een WK iets te veel van het goede was geweest. „Ik denk toch dat de lijn naar beneden ging.”
De onvermijdelijke conclusie – dat ze dit seizoen eigenlijk nooit haar beste vorm bereikte – wilde Leerdam zelf niet trekken. Liever wilde ze afscheid nemen met een positieve noot: ze was dit jaar „sowieso beter dan vorig seizoen” geweest. „Ergens weet ik dat ik goed genoeg ben. Ik hád kunnen winnen vandaag. Ik kan gewoon iets speciaals.” Waar het desondanks aan schortte? „Daar ga ik nu maandenlang over nadenken.”
Tienduizenden mensen maken zich op voor een anticorruptiedemonstratie in de Servische hoofdstad Belgrado. Bij de demonstratie worden meer dan 100.000 mensen verwacht, wat het de grootste demonstratie maakt sinds de protesten in november begonnen.
De directe aanleiding voor de protesten was de instorting van het dak van een pas gerenoveerd treinstation in Novi Sad afgelopen november, waarbij vijftien mensen omkwamen. Betogers beschuldigen de overheid van corruptie en gebrekkig toezicht op bouwprojecten.
De demonstranten roepen president Aleksandar Vucic op om verantwoordelijkheid te nemen voor de ramp en af te treden. Vucic, die sinds 2017 aan de macht is, beweert dat buitenlandse inlichtingendiensten achter de protesten zitten om hem ten val te brengen. Hij heeft gewaarschuwd hard op te treden als de situatie escaleert en verklaarde enkele dagen eerder: „Jullie zullen me moeten doden als jullie me willen vervangen.”
Ook aanhangers van de regering hebben zich gemobiliseerd in de stad, wat de vrees voor confrontaties vergroot. De Europese Unie en de Verenigde Naties riepen vrijdag de Servische regering op om het recht op vreedzaam protest te respecteren.
Joep Wennemars heeft voor een grote stunt gezorgd door bij de WK afstanden in Hamar de wereldtitel op de 1.000 meter te veroveren. De 22-jarige schaatser troefde met 1.08,05 Jenning de Boo en titelverdediger Jordan Stolz uit de Verenigde Staten af. De Boo pakte het zilver in 1.08,21, Stolz het brons met 1.08,26.
Het is voor Wennemars zijn eerste medaille op een WK. De Boo won een dag eerder de 500 meter door Stolz te verslaan. Wennemars was in de zevende rit de eerste die onder het baanrecord van 1.08,16 van olympisch kampioen Thomas Krol dook.
Kjeld Nuis moest daarna de pijn van zijn voetblessure verbijten bij de start en lag achter op Cooper McLeod, de winnaar van brons op de 500 meter. Hij bleef steken op 1.08,98. Dat was uiteindelijk goed voor de zevende tijd.
De Boo was sneller weg dan Ning Zhongyan maar bleef na een lastige kruising waar de Chinees hem voor moest laten gaan, steken op een tijd boven die van Wennemars.
Stolz had een langzamere opening en eerste ronde dan Wennemars en leek zich terug te knokken in de slotronde. De Amerikaan die de afgelopen twee WK’s de 1.000 meter won, kon de achterstand op Wennemars niet meer goedmaken en eindigde ook achter De Boo. (ANP)
