De Belgische partijen zijn eruit, maar het regeerakkoord met begrotingswerk vol gegoochel is ‘de achilleshiel van de Arizona-coalitie’

Het werd „ternauwernood” voorkomen, zegt advocaat Willem Jebbink. Het Openbaar Ministerie dreigde in 2023 een foto publiek te maken om tips te vragen die konden leiden tot de aanhouding van een demonstrant die bij acties van Extinction Rebellion een hek openknipte bij Eindhoven Airport. „Het ging om een minderjarige vrouw”, zegt Jebbink.

De demonstrant kreeg een week bedenktijd van justitie. Mocht ze zich niet melden dan zou haar afbeelding spoedig op een opsporingsaffiche pronken. „We hebben de messen geslepen om via een kort geding publicatie te verhinderen maar de demonstrant besloot alsnog haar identiteit bekend te maken bij de politie”, vertelt Jebbink.

De ervaren strafpleiter zegt de indruk te hebben dat justitie „steeds lichtvaardiger” foto’s van verdachten publiceert. „Elke inbreuk op de privacy die ten dienste staat van de opsporing lijkt tegenwoordig wel geoorloofd.” Advocaten omschrijven de methode om met het oog op de opsporing foto’s van verdachten te publiceren als een soort schandpaal-tactiek. „Het lijkt op afdreiging”, zegt advocaat Richard Korver.

Deze week besloot het OM twee foto’s en de namen te publiceren van drie dagen eerder gearresteerde mannen die ervan worden verdacht een week geleden Roemeense kunstschatten (Dacische gouden helm en armbanden) te hebben gestolen uit het Drents Museum in Assen. De politie hoopt zo te achterhalen waar de mogelijke dieven zich na de roof ophielden en de buit verstopt hebben.

Een prima actie, aldus minister David van Weel (Justitie en Veiligheid, VVD). „We willen de kunstschatten zo snel mogelijk terug hebben. Daarbij speelt tijd ook een rol. Als die stukken op weg zijn naar het buitenland of naar vernietiging dan telt elke seconde”, zei de minister tegen RTL. Volgens Van Weel hebben „de verdachten de keuze gehad om toch te vertellen waar de schatten waren. Anders zouden deze beelden naar buiten gaan.”

‘Onschuldpresumptie’

Korver keurt dit handelen af. „Hebben die twee mannen de kunstroof bekend? We hebben toch in Nederland de onschuldpresumptie? Alleen een rechter kan de verdachten schuldig verklaren.” Door het prijs geven van hun identiteit, zijn ze nu al definitief schurken geworden. Jebbink vindt het ook een onzinnige tactiek „om bij deze verdachten de duimschroeven aan te draaien” omdat een grote kunstschat is gestolen. „Alsof de koper van de helm nu door de publiciteit de verkoper herkent en met die informatie naar de politie stapt? Dit is pure bestraffing van verdachten.”

Het moet wel dringend noodzakelijk zijn voor de opsporing, er moet ook toestemming zijn van de hoofdofficier van justitie

Officier van justitie Ernst Pols uit Rotterdam, al vijftien jaar portefeuillehouder opsporingsberichtgeving bij het OM, noemt het besluit om de identiteit van reeds aangehouden verdachten bekend te maken „een uitzonderlijke maatregel”. De aanklager wijst er evenwel op dat sinds 2017 in de zogeheten ‘Aanwijzing opsporingsberichtgeving’ deze methode expliciet wordt toegestaan.

„Het moet wel dringend noodzakelijk zijn voor de opsporing”, zegt Pols. „Er moet sprake zijn van een stevige verdenking voor een strafbaar feit waar een strafmaximum van ten minste 8 jaar gevangenisstraf op staat. Er moet ook toestemming zijn van de hoofdofficier van justitie.” Pols noemt de huidige zaak ook een zeer ernstig misdrijf. „De Roemenen vergelijken het niet voor niets met het stelen van de Nachtwacht. Wij willen een volledige tijdlijn maken: stap voor stap in kaart brengen waar de verdachten na de roof zijn geweest.”

Niet de eerste keer

Het Openbaar Ministerie wijst erop dat het niet de eerste keer is dat gekozen is voor het verspreiden van de naam en foto’s van een al opgepakte verdachte. In 2010 verspreidde het OM de foto en naam van de 27-jarige Robert M. Hij werd ervan verdacht tientallen vaak zeer jonge kinderen seksueel te hebben misbruikt op kinderdagverblijven in Amsterdam. Door de publiciteit hoopte de politie ouders van mogelijk misbruikte kinderen te waarschuwen en nieuwe informatie te verzamelen.

Het OM probeert volgens hem wel met mate om te gaan met het publiceren van foto’s. Opnames van voortvluchtige voetbalhooligans, die betrapt zijn op vernielingen of wanordelijkheden, worden meestal in eerste instantie geblurd getoond. Als ze zich dan na enige tijd nog niet melden, volgt alsnog volledige openbaarmaking.

Waar eindigt het als we deze tactiek ook gebruiken bij het ontvreemden van goederen?

Advocaat Korver waarschuwt ervoor de publiciteit „te makkelijk” te gebruiken als opsporingsmethode. In het geval van kinderen die misbruikt worden of bijvoorbeeld in een speurtocht naar een terrorist die met een bom onderweg is, kan hij begrip hebben voor deze opsporingsberichtgeving. „Maar waar eindigt het als we deze tactiek ook gebruiken bij het ontvreemden van goederen?” De raadsman noemt het opvallend dat in het geval van de kunstroof veel media niet de opsporingsinformatie van de politie hebben verspreid. „Daar willen ze niet lichtvaardig aan meewerken.”

Officier van justitie Pols zegt dat de opsporingsberichtgeving in het algemeen zeer succesvol is. Het uitloven van beloningen voor een ‘gouden tip’ noemt hij zelfs relatief gezien een van de goedkoopste opsporingsmethodes. Het vooruitzicht van een beloning genereert aandacht en veel tips terwijl er meestal niets hoeft te worden uitgekeerd. „Er is meestal geen beslissende tip en pas in combinatie met klassiek recherchewerk worden misdrijven uiteindelijk doorgaans opgelost.”

Het televisieprogramma Opsporing Verzocht, waar de politie met hulp van kijkers criminelen hoopt op te sporen, is volgens Pols behoorlijk succesvol. Al dalen de kijkcijfers. „Politie-informatie wordt tegenwoordig veel sneller via sociale media verspreid. En gelukkig zijn de meeste mensen nog steeds bereid om belangeloos tips te verstrekken.”

Delen

Mail de redactie

Voor de derde keer in korte tijd is het de Italiaanse regering niet gelukt om de beoogde migratieplannen uit te voeren. De rechtbank zette deze week wederom een streep door de uitwerking van de zogenoemde Albanië-deal.

Hoewel de migranten al waren aangekomen in Albanië, blijkt die gang van zaken juridisch niet stand te houden. Daarom moest de Italiaanse kustwacht zaterdag terug naar Albanië om de groep van 43 migranten, afkomstig uit Bangladesh, Egypte, Ivoorkust en Gambia, op te halen.

De huidige discussie draait rond de vraag of dit veilige landen zijn. Immers, alleen in specifieke gevallen mogen asielzoekers voor een korte periode worden vastgehouden, op voorwaarde dat zij uit veilige landen komen. Hun detentie moet wel door een rechtbank worden bekrachtigd, en dat heeft een rechtbank in Rome voor de derde keer dus niet willen doen.

De migranten in kwestie behoorden tot de groep van 49 asielzoekers die dinsdag op Albanees grondgebied arriveerden. Nog diezelfde dag keerde vijf migranten terug naar Italië, omdat ze minderjarig of kwetsbaar waren.

De Italiaanse regering sloot eerder een akkoord met Albanië, waarbij de opvang en de asielprocedure worden uitbesteed aan een ‘derde land’, buiten de Europese Unie, om daar door de Italiaanse autoriteiten te worden afgehandeld, moest het paradepaardje worden van de Italiaanse radicaal-rechtse premier Giorgia Meloni.

De migratiedeal heeft als doel om niet-kwetsbare migranten met in principe weinig kans op bescherming over te brengen naar een derde, niet EU-lidstaat als Albanië, waar hun asielprocedure versneld wordt behandeld. De bedoeling is hen weer even snel te repatriëren.

Maar het vastzetten van migranten buiten de Europese Unie kan alleen met toestemming van de rechter, zo bleek uit een eerder vonnis over deze deal. Zonder juridische grond voor het versneld uit- en vastzetten van de migranten, moet de Italiaanse kustwacht hen weer terug halen. De rechtbank floot de Italiaanse regering dus opnieuw terug en legt de zaak nu voor aan het Europese Hof van Justitie. Die oordeelt op 25 februari welke landen specifiek als veilig kunnen worden beschouwd.

Verzuurde relatie

De Italiaanse regering beschouwt de uitspraken over de Albanië-deal als politieke tegenwerking. Ze spreekt van een ‘politiek gebruik van justitie’. Dit gooit nog extra olie op het vuur van de al flink verzuurde relatie tussen de Italiaanse politiek en de magistratuur.

Binnen de rechtse meerderheid is het ongenoegen ook zeer groot over het strafonderzoek dat vorige week tegen premier Meloni en drie regeringsleden is geopend, wegens de snelle repatriëring van de door het Internationaal Strafhof gezochte Libische oorlogsmisdadiger Osama Almasri Njeem. De Italiaanse politie had de man op 19 januari in Turijn gearresteerd, maar amper twee dagen later besloot de Italiaanse regering hem naar Libië te repatriëren.

Het Internationaal Strafhof vraagt dringend uitleg van Rome over deze zaak, en ook in Italië zelf kreeg de zaak een staartje, in de vorm van een klacht en een strafonderzoek dat daarop volgde. Die stap beschouwt de Italiaanse regering dan weer als een wraakmaatregel van Italiaanse ‘linkse’ magistraten. Die zouden zich hebben willen wreken wegens een op til zijnde, en vergaande hervorming van justitie.

Delen

Mail de redactie