Moddergevecht in gemeenteraad van Landgraaf: beschuldigingen over liegen, dreigen met geluidsopnames

Het politieke leven lachte Stijn Kropman (23) lang toe. Hij was voorzitter van het CDJA Limburg en namens het CDA was hij in het 37.000 inwoners tellende Landgraaf achtereenvolgens raadslid en fractievoorzitter en sinds 2021 mag hij zich de jongste wethouder van Nederland noemen. Het bezorgde hem ook nationaal persaandacht.

Maar uit een interpellatiedebat woensdagavond en -nacht kwam Kropman als zwaar aangeschoten wild. „Het ontbreekt aan een moreel kompas”, klinkt het tijdens een bijna acht uur durende vergadering. Raadsleden zeggen dat hij liegt en nemen het hoog op, als Kropman een collega bedreigt met compromitterende geluidsopnames.

Zaken begonnen uit de hand te lopen, nadat Kropman het CDA-raadslid en oud-wethouder Marlies Dreissen in december vorig jaar uit de fractie zette. Zij probeerde de beslissing terug te draaien via een kort geding. De rechter oordeelde dat fracties voor de wet niet bestaan en daarmee over hun eigen samenstelling gaan.

Kritische vragen over formatie

Dreissen vermoedde het slachtoffer te zijn geworden van kritische vragen die ze intern stelde over het verloop van de formatie. De CDA-fractie verweet Dreissen een verkeerde houding en „grensoverschrijdend gedrag”. Kropman legde voor de rechter een verklaring af dat hij Dreissen op zijn kantoor betrapte bij het fotograferen van stukken over het opknappen van een winkelcentrum die nog niet waren vrijgegeven aan de raad.

De oppositie wilde er het fijne van weten tijdens een interpellatiedebat op 25 januari. Daar bleek dat Kropman de bewuste stukken enkele uren na het foto-incident zelf deelde met Dreissen en andere CDA’ers, zonder dat met de rest van de raad te doen. Over het foto-incident overlegde hij intussen wel binnen het college en hij deed een integriteitsmelding binnen het CDA.

Als dit normaal wordt gevonden, is de bestuurscultuur in Landgraaf echt verrot

René Claassen fractievoorzitter PVV

Tijdens dat debat vorige maand werd stukje bij beetje ook duidelijk dat Dreissen jarenlang als mentor fungeerde voor Kropman en dat die laatste vaker stukken deelde. De oppositie wilde die 25ste januari doorvragen, maar kreeg daar toen de kans niet voor. Daar was ze zo boos over dat de partijen buiten de coalitie tot dinsdag uit protest wegbleven bij raadsvergaderingen.

Vragen aan zichzelf gesteld

Tijdens het nieuwe interpellatiedebat wordt woensdag duidelijk dat de contacten van Kropman met het CDA nog verder gingen. Hij schreef „gevraagd en ongevraagd” teksten, onder meer van moties en van vragen aan zichzelf. „Maar ik heb nooit druk opgelegd.” Dat vindt hij de belangrijkste voorwaarde voor dualisme: volksvertegenwoordigers moeten zonder last en ruggenspraak kunnen stemmen. „Voor het overige moet de raad aangeven wat ze als de kaders van dualisme ziet.”

„Met de wetenschap van nu” had hij bepaalde dingen anders gedaan, zegt Kropman. Het mentorschap van Dreissen was volgens hem zo’n beoordelingsfout, mede te wijten aan zijn onervarenheid. Marc van Caldenberg, fractievoorzitter van de SP, neemt er geen genoegen mee: „De wethouder heeft inmiddels vijf jaar politieke ervaring in Landgraaf. Hij is geen groentje meer.” René Claassen, fractievoorzitter van de PVV, noemt de onderonsjes tussen het CDA en zijn wethouder in strijd met de openbaarheid van bestuur en het dualisme: „Als dit normaal wordt gevonden, is de bestuurscultuur in Landgraaf echt verrot.”

Lees ook: Integriteitskwesties en onderhoud CDA

Geluidsopnames

Het uit de CDA-fractie gezette raadslid Dreissen maakt een punt van drie verschillende lezingen van de wethouder over het foto-incident. Die zegt dat zijn verklaring voor de rechter klopt. Dreissen zegt van iemand geluidsopnames te hebben gekregen van een CDA-fractiebijeenkomst waarin Kropman een andere versie van het verhaal vertelde. Die ontploft: „Dan heeft hij ook nog wel opnames, waarin Dreissen hem onder druk zet.”

Burgemeester Richard de Boer (VVD) heeft daarna de grootste moeite om de gemoederen in de raad weer te bedaren. Diverse partijen zijn verbouwereerd over deze inzet van integriteit als politiek wapen.

Het debat loopt door tot diep in nacht. Wie niet hoeft mee te doen aan de overlegjes achter de schermen doodt de tijd met gesprekken met medepolitici en het langzaam legen van meegenomen snoepzakken. PVV-raadslid Patrick Crijns is op het beeldscherm voor zich een foto van Sigrid Kaag aan het bewerken met behulp van een plaatje van de heks uit de Disney-tekenfilm Sneeuwwitje.

Rond halfdrie komen de oppositiepartijen met een motie van wantrouwen richting Kropman. Zij zien geen toekomst meer voor hem in het college. Ton Embregts, fractievoorzitter van Gezamenlijke BurgerBelangen Landgraaf, zegt dat zijn partij en alle andere coalitiegenoten namens wie hij het woord voert, zich in grote lijnen herkennen in de kritiek op Kropman. Wegsturen gaat de coalitie echter te ver. Kropman zal zijn leven moeten beteren, maar verdient een tweede kans, maakt Embregts duidelijk. Hij kondigt ook aan dat nieuwe coaching voor de jonge wethouder wenselijk is.

Het klinkt een beetje als een wethouder met steunwieltjes. Maar Kropman zegt na afloop de kans „met beide handen” te willen pakken en te gaan werken aan herstel van vertrouwen. En het dreigement tegen Dreissen? „Dat gebeurde uit emotie. Dat had ik niet moeten doen.”