Veel mensen zullen Edward Snowden allang vergeten zijn, de klokkenluider die bijna twaalf jaar geleden verboden Amerikaanse spionageactiviteiten aan het licht bracht en inmiddels tot Rus genaturaliseerd is. Maar donderdag staat hij, samen met de Russische dictator Vladimir Poetin en de net verjaagde Syriër Bashar al-Assad, centraal in het senaatsverhoor van Tulsi Gabbard. Zij is Trumps beoogde directeur van de inlichtingendiensten: de presidents voornaamste trechter van geheime informatie over alle dreigingen in de wereld. Een functie waarvoor ze in de ogen van senatoren van beide partijen niet alleen relevante ervaring mist, maar ook het inschattingsvermogen, zo blijkt tijdens haar hoorzitting.
Republikeinen en Democraten zijn het over weinig eens, maar de meesten delen afschuw voor de drie mannen waar Gabbard juist haar sympathie voor heeft uitgesproken. Ze wil die waardering in de Senaat niet tot nauwelijks herroepen. Herhaaldelijk wordt haar gevraagd of ze, net als de inlichtingengemeenschap waar ze leiding aan moet gaan geven, Snowden „een verrader” vindt. Ze weigert die vraag met ‘ja’ of ‘nee’ te beantwoorden. Verder dan „Snowden overtrad de wet” komt ze niet. Ze prijst hem dat hij „schandalige, illegale en ongrondwettelijke praktijken” openbaar maakte. In het verleden heeft ze hem „dapper” genoemd en ervoor gepleit dat hij gratie zou krijgen.
De vraag is of dat voor de Republikeinse senatoren in en buiten de commissie die haar overhoorde een obstakel is om haar te benoemen. Gabbard (43), ex-legerreservist en voormalige Democratische Afgevaardigde uit Hawaii, is waarschijnlijk Trumps zwakste schakel in zijn beoogde kabinet. Naast ervaring in de inlichtingenwereld ontbreekt het haar ook aan een vocale eigen achterban, zoals Republikeinen die in deze regering wel hebben. Ook haar collega Democratische overloper Robert F. Kennedy Jr. heeft een schare eigen fans en kiezers, die donderdag in flink aantal naar de Senaat zijn gekomen. Bij Gabbard is de zaal niet helemaal vol.
Lees ook
Crunchy moms hopen dat Robert F. Kennedy Jr. hun kinderen ‘beschermt’ tegen ongezond voedsel en vaccins
Als de Republikeinen één van Trumps kandidaten durven te laten struikelen, is de kans groot dat zij het zal zijn. Wanneer alle Democraten tegen haar benoeming stemmen, mag ze niet meer dan drie Republikeinse stemmen verliezen.
Kruisverhoor
Hoorzittingen in de Senaat zijn geen sollicitatiegesprekken of feitenonderzoeken waar politici een kandidaat met werkelijke nieuwsgierigheid tegemoet treden, zo blijkt ook weer bij Gabbard. Oprechte vragen die senatoren hebben, hebben zij haar in één-op-één gesprekken kunnen stellen voorafgaand aan het publieke kruisverhoor. Dat schouwspel is vooral bedoeld om een kandidaat van de eigen partij op te hemelen en inkoppertjes toe te spelen. Of een kandidaat van de tegenpartij te grillen. En om als senator zelf soundbites te produceren die het nieuws halen en enige viraliteit op sociale media opleveren.
Hoorzittingszaal SD106 is ouderwets ingericht, met houten lambrisering en zware groene gordijnen, maar expliciet uitgerust voor televisie. Felle lampen die een sportstadion zouden kunnen verlichten tijdens een avondwedstrijd schijnen Gabbard, in een volledig wit pak, toe. In haar openingspraatje keert ze zich tegen de inlichtingendiensten. „Te lang hebben gebrekkige, ontoereikende of bewapende inlichtingen geleid tot kostbare mislukkingen en de ondermijning van onze nationale veiligheid en door God gegeven vrijheden, vastgelegd in onze grondwet.”
Ze richt ze zich niet tot de senatoren, maar meteen tot het publiek thuis – of het eenkoppige publiek in het Witte Huis – als ze zegt: „U gaat vandaag leugens en laster over mij horen die mijn loyaliteit aan en liefde voor ons land ter discussie stellen.”
Welke senatoren wanneer over Gabbard liegen, maakt ze tijdens het verhoor niet duidelijk. Wel wordt evident dat zij zichzelf vaak had laten foppen, bijvoorbeeld door bronnen en contacten die haar hielpen met haar reizen naar het Midden-Oosten. Ze ontmoette Assad ooit in Syrië, tijdens de burgeroorlog daar.
Ook verspreidde ze onmiddellijk na de Russische invasie van Oekraïne de propaganda dat toenmalig president Joe Biden en de NAVO Rusland daartoe geprovoceerd hadden. Op de vraag wiens schuld de oorlog in Oekraïne is, antwoordt ze: „Poetin begon de invasie van Oekraïne”.
Opmerkelijk is dat niet alleen Democratische senatoren het Gabbard moeilijk maken. Ook Republikeinen, die haar meestal liefkozend aanspreken als Tulsi in plaats van kolonel Gabbard, zijn kritisch. Een contrast met bijvoorbeeld de hoorzitting van de controversiële Defensieminister Pete Hegseth en die van Kash Patel, de beoogd FBI-baas die ook donderdag gehoord wordt.
Gabbard uit zich „beledigd” door een vraag over haar gevoelens voor Rusland door Jerry Moran (Kansas). Senator Susan Collins (Maine), een regelmatige dissident onder de Republikeinen, begint over Snowden. James Lankford (Oklahoma) en Todd Young (Indiana) zagen haar er verder over door.
Young, die wordt genoemd als een mogelijke tegenstem, lijkt haar te willen helpen door een tweet van Snowden voor te lezen die haar zelf aanmoedigt afstand van hem te nemen. Maar zelfs dat brengt haar niet in beweging. „Het zou nuttig zijn (…) als u ten minste zou erkennen dat hij de nationale veiligheid heeft geschaad”, aldus Young. Het gebeurt niet.
Het zal zo zijn dat Gabbard – met veel andere Amerikanen – Snowden oprecht een held vindt en geen verrader. Maar door op geen enkele manier aan de senatoren tegemoet te komen, heeft ze het zichzelf extra lastig gemaakt om directeur van de inlichtingendiensten te worden. In die baan zou ze niet zelf geheim agenten aansturen, maar een bureau van tweeduizend ambtenaren leiden dat vooral verantwoordelijk is voor de veiligheidsbriefing die de president elke ochtend krijgt.
Deemoedig
Vier verdiepingen hoger in de Senaat presenteert Robert F. Kennedy Jr. zich donderdag als een voorstander van vaccinaties, al heeft hij zijn hele politieke carrière gebouwd op verzet daartegen. Hij zegt toe zijn „excuses aan te bieden voor alle uitspraken die mensen hebben misleid”. Zijn benoeming lijkt af te hangen van de stem van de voorzitter van de commissie Volksgezondheid Bill Cassidy (Louisiana), die zelf arts is.
Ook Kash Patel, een bombastische stokebrand die eerder heeft gezegd de ‘deep state’ FBI te willen ontmantelen en zestig politieke vijanden te willen vervolgen, toont zich deemoedig. De ex-aanklager brak zelfs met Trump. „Ik ben het oneens met de omzetting van de straf van elke individu dat geweld heeft gebruikt tegen de politie”, zei hij over de gratie voor alle Capitoolbestormers. Zijn benoeming lijkt in kannen en kruiken.
Na Gabbards hoorzitting zijn ook sommigen aanhangers ontevreden over haar optreden. „Ze had zich beter moeten voorbereiden”, klinkt het op de gang in de Senaat. De Republikein Lankford toont zich achteraf verbaast over Gabbards opstelling. „Het is universeel geaccepteerd dat iemand die een miljoen pagina’s aan topgeheime documenten steelt en aan de Russen geeft verraad pleegt”, zei hij. „Het was geen strikvraag.”
