Burgemeester Carola Schouten van Rotterdam wil dat er een extern en onafhankelijk onderzoek komt naar onrechtmatigheden die zijn gepleegd met gemeentelijke subsidies die tussen 2014 en 2018 zijn verstrekt om radicalisering te bestrijden en integratie te bevorderen.
In een debat met de gemeenteraad van Rotterdam zei Schouten donderdag dat er een „zo diepgravend mogelijk” onderzoek moet komen dat evenwel „geen jaren moet gaan duren.” De aankondiging van het onderzoek kan rekenen op vrijwel voltallige steun in de Rotterdamse raad.
Aanleiding voor het onderzoek is de mededeling van het Openbaar Ministerie vorige maand dat er met drie mannen een strafbeschikking is overeengekomen wegens het frauderen met subsidiegeld uit Rotterdam. Het debat in de gemeenteraad volgde nadat NRC eerder deze maand onthulde dat de drie mannen die door de gemeente Rotterdam werden betaald om radicalisering te bestrijden jarenlang deze subsidies wegsluisden en investeerden in een kaasfabriek in Marokko. Een Rotterdamse radicaliseringsambtenaar – de rechterhand van oud-burgemeester Ahmed Aboutaleb – verstrekte privé een lening van zo’n 10.000 euro voor dit project.
Een deal
De subsidiefraude zou vorige maand, na een justitieel onderzoek dat zeven jaar duurde, worden behandeld in een openbare strafzaak bij de Rotterdamse rechtbank. Drie dagen voor de zitting maakte het functioneel parket van het OM bekend een deal te hebben gesloten met de drie verdachten. In ruil voor een schuldbekentenis accepteerden ze taakstraffen tot 140 uur en boetes tot 25.000 euro per persoon.
Door deze justitiële afwikkeling bleef de inhoud van de zaak buiten de openbaarheid. De gemeente Rotterdam liet NRC vorige maand weten „niet geïnformeerd te zijn over bij welke organisaties en subsidiestromen de frauduleuze handelingen hebben plaatsgevonden”. In een brief die burgemeester Schouten woensdag naar de raad stuurde, staat evenwel dat in maart 2018 het OM „informatie heeft verstrekt aan de burgemeester (Aboutaleb) over drie stichtingen en drie personen zodat de burgemeester kon beoordelen of er maatregelen nodig zijn met betrekking tot door de gemeente verleende subsidies”.
Schouten schrijft dat door de „beperkte informatie” die de gemeente van het OM ontving „wij nu geen beeld hebben van de omvang van de fraude, de stichtingen waarvan is vastgesteld dat is gefraudeerd en welke werkwijze is gehanteerd”.
Binnen het gemeentebestuur en in de gemeenteraad bestaat groot ongenoegen en onbegrip over het geheimzinnige handelen van het Openbaar Ministerie. Een jaar geleden maakte het OM nog bekend dat „vervolging opportuun is om de ernst van misbruik van de stichtingen voor eigen financieel gewin aan de kaak te stellen”. Tien maanden later werd alsnog een deal gesloten.
Fraudeverdenkingen
Simon Ceulemans, raadslid van Leefbaar Rotterdam, zei veel vragen te hebben over de handelwijze van Aboutaleb. Heeft hij destijds de raad wel goed geïnformeerd over het fraudeonderzoek? Zijn partij, de grootste in de raad, heeft jaren geleden al vragen gesteld over de fraudeverdenkingen. De partij kreeg toen geen steun in de raad omdat ze ervan werden beticht politieke spelletjes te spelen door de burgemeester en topambtenaar, beiden van Marokkaanse komaf, verdacht te maken. D66-raadslid Ingrid van Wifferen bood donderdag alsnog excuses aan voor de eerdere kritiek op Leefbaar Rotterdam in deze zaak.
Doordat justitie geen informatie geeft over de aard en omvang van de geconstateerde fraude weet de gemeente niet precies hoe de subsidieverlening kan worden verbeterd. „Het is heel onbevredigend en frustrerend dat we op terechte vragen geen antwoord krijgen van het OM”, zei Schouten. Volgens de burgemeester heeft het OM een verzoek van de gemeente om meer informatie „in behandeling genomen”. Eventueel wil de gemeente ook forensisch onderzoek regelen om te kijken hoe er gefraudeerd is.
De ambtenaar die in Rotterdam verantwoordelijk is voor de preventieve aanpak waarbinnen de trainingen worden gesubsidieerd en die geld leende aan een verdachte, is een oud-politicus met Marokkaanse wortels. Deze goede bekende van Aboutaleb werkt sinds januari 2015 voor de Directie Veiligheid. Burgemeester Schouten schrijft de raad „op dit moment geen reden te hebben om te twijfelen aan de integriteit van deze medewerker”. Er wordt nog bekeken of er niet toch „nader onderzoek” naar hem nodig is.
Lees ook
Hoe in Marokko een kaasfabriek werd opgezet met Nederlandse subsidies voor deradicalisering: ‘Het lijkt één grote misleiding’