Twee Nederlandse korte films genomineerd voor een Oscar: ‘Wander to wonder’ en ‘I’m not a robot’

In een boekenkastje op straat vond ik het jubileumnummer – het 200ste – uit 1974 van Tirade, het nog steeds bestaande literaire tijdschrift. Op de achterkant stonden in alfabetische volgorde de namen van de 44 auteurs die hadden meegewerkt. Mijn god, kreunde ik, wat heb je weer huisgehouden. Vrijwel niemand leefde nog.

De lijst begint met A. Alberts en eindigt met Kees Winkler. Daartussen staan veel grote reputaties, zoals Jeroen Brouwers, Remco Campert, Simon Carmiggelt, Elisabeth Eybers, F. Harmsen van Beek, Judith Herzberg, Pierre Kemp, Rutger Kopland, Adriaan Morriën, Karel van het Reve, Alfons de Ridder (Willem Elsschot), A. Roland Holst, M. Vasalis en Leo Vroman.

Van de hele lijst zijn alleen Judith Herzberg, Janne Wijnalda en L.H. Wiener nog in leven. (Onder het voorbehoud dat ik van één schrijver geen nadere gegevens kon vinden.) De schrijvers waren doorgaans favorieten van uitgever Geert van Oorschot, van velen had hij zelf werk gepubliceerd. In zijn inleiding vraagt Van Oorschot, de enige redacteur van dit nummer, zich met een zweem van zelfkritiek af of Tirade een ‘uitstekend’ blad is. „Nee, dat is het niet”, moet hij toegeven. „Tirade is een áardig, leesbaar blad. En zo af en toe heeft het een volwaardig excellent nummer.”

Hij zocht competente redacteuren en noemde voor hen alvast wat interessante onderwerpen, zoals „de domme en geborneerde literaire naschrijf-kritiek in dag- en weekbladen” en „de verontrustende neergang van een groot literair talent (G.K. van het Reve)”. In de slotregel sprak Van Oorschot de hoop uit dat „misschien na het lezen van dit nummer sommigen zullen zeggen: hè, Tirade heeft toch een duidelijk en eigen gezicht.”

Zijn vriend Jeroen Brouwers dacht daar anders over. Hij noemde de redacteuren van het blad in een brief uit 1979 „on-waakzaam en on-attent”. Van Oorschot vroeg hem daarop het blad zelf te runnen, maar Brouwers weigerde: „Mijn opvattingen zijn andere dan jouw opvattingen.”

De lijst in het jubileumnummer bevatte enkele mij onbekende namen, één naam herinnerde ik mij vaag: Agnes de Graaf, een dichteres van quasi-naïeve poëzie, die in 1970 op 22-jarige leeftijd bij Van Oorschot debuteerde met de bundel Gotweet wat voor ongelukken hiervan komen. Leefde zij nog?

Joris van Casteren zocht haar in 2001 op voor een serie over vergeten schrijvers in De Groene Amsterdammer. Ze was toen 53 jaar en woonde „met haar Schotse vrijer” in een huisje in de heuvels van Wales. Ze vertelde hoe graag Theo Sontrop haar gedichten bij Meulenhoff zou hebben uitgegeven, maar dat ze gekozen had voor Van Oorschot. Hoewel Hollands Maandblad van K.L Poll en Tirade gedichten bleven afdrukken, weigerde Van Oorschot een tweede manuscript. De Graaf scheidde van haar man en begon een tweede leven in Wales. Ze probeerde nu in het Engels te dichten. Daarmee eindigt het verhaal in De Groene.

En daarna? Toen ging het helemaal mis met Agnes de Graaf. Op 11 september 2016 verdween ze, 68 jaar oud, uit haar huis in Wales en sindsdien is ze vermist. Er werd naarstig naar haar gezocht, een spoor leidde via een weiland naar een rivier, maar haar lichaam is nooit gevonden. Ze is later officieel doodverklaard.

Die titel van haar debuut zou je een macabere vooruitwijzing kunnen noemen.

Praten over zelfdoding kan bij de landelijke hulplijn 113 Zelfmoordpreventie. Telefoon: 113, 0800-0113 of www.113.nl.

Delen

Mail de redactie

Sinds ruim een jaar woon ik (1947) in mijn fantastische nieuwbouwappartement in Utrecht aan de overkant van een ander appartementencomplex. Vandaag zag ik dat het appartement aan de overkant van de weg te koop is gezet.

Aan mijn zoon stuur ik een foto van het appartement te koop via WhatsApp met de mededeling: „M’n overburen zijn me kennelijk zat…”

Mijn zoon antwoordt: „Pa, EERST je badjas dicht en DAN pas de gordijnen open….”

Bert van Leuven

Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]

Delen

Mail de redactie