Bijna helft Nederlandse jongeren ervaart mentale gezondheid als ‘matig’ tot ‘slecht’

Posted on January 21, 2025 by admin

Bijna de helft van de jongeren in Nederland beschouwt de eigen geestelijke gezondheid niet als goed. Dat blijkt dinsdag uit de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2024 van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de GGD GHOR Nederland. De jongeren stellen vooral vaak last te hebben van eenzaamheid, stress en prestatiedruk. Volgens de betrokken organisaties is er reden tot zorgen.

Vorig jaar werden 135.000 jongeren tussen de 16 en de 25 jaar gevraagd naar hun mentale welzijn. Daaruit blijkt dat 51 procent van de respondenten de eigen gezondheid goed of heel goed vindt, 35 procent beoordeelt die met „matig” en 14 procent ervaart de geestelijke gezondheid als slecht tot zeer slecht. Jongeren met een lager inkomen, alleenwonenden en 21- tot 25-jarigen beschouwen hun mentale gezondheid minder vaak goed.

LHBTQIA+ en vrouwen scoren lager

Meer dan de helft van de geïnterviewde jongeren ervaart prestatiedruk. Ruim twee op de vijf jongvolwassenen voelen zich vaak gestrest, met werk en studie als voornaamste bronnen. Zorgen over maatschappelijke thema’s blijken een rol te spelen bij de respondenten, met name de stijgende (woning)prijzen. Minder dan de helft van de jongvolwassenen zegt vertrouwen te hebben in de toekomst, terwijl voor 15 procent het tegenovergestelde geldt.

Vrouwen, jongvolwassenen die een ander geslacht hebben dan man of vrouw en jongeren die zich identificeren als LHBTQIA+ scoren in het onderzoek slechter op verschillende categorieën van mentale gezondheid. Deze groepen blijken minder vaak gelukkig en vaker beperkt door psychische klachten dan mannen. Ook scoren ze hoger op het ervaren van prestatiedruk en hebben ze minder vaak vertrouwen in de toekomst.

Verbetering met 2022 biedt hoop

Toch is er ook reden tot optimisme naar aanleiding van het rapport. Er is namelijk een lichte verbetering te zien ten opzichte van 2022 op bepaalde vlakken van mentale gezondheid van jongvolwassenen. Zo steeg de tevredenheid over het eigen leven van 80 procent in 2022 naar 83 procent in 2024, en gaf een derde van de jongvolwassenen vorig jaar aan zich de laatste vier weken gelukkig hebben gevoeld; dat was in 2022 de helft van de ondervraagden.

Daarnaast daalde de eenzaamheid onder jongvolwassenen van 27 procent naar 23 procent. Volgens RIVM-voorzitter André Rouvoet bieden deze cijfers hoop, maar laat het ook zien dat er nog veel aandacht nodig is vanuit de politiek voor dit thema.

Opinie | Wachtkamer

admin
January 22, 2025
0

Ik zit in de wachtkamer van de cardioloog, wachtend op mijn man. Er komt een echtpaar binnen. Zij pakt de NRC uit haar tas, hij kijkt net als ik naar de televisie die aan de muur hangt. Plotseling zegt hij tegen zijn vrouw: „Nederland in Beweging, je ochtendprogramma. Misschien kun je meedoen met deze mevrouw.” Hij wijst daarbij naar mij. Ik bedank voor de eer, waarop hij reageert: „Ik vind het ook helemaal niks.” Vanachter de krant klinkt het „Ja schat, daarom zitten wij nu hier.”

Anita Mensing

Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]

Als PSV het moeilijk heeft, kan het altijd terugvallen op een beproefd wapen: de kopkracht van Luuk de Jong

admin
January 21, 2025
0

Het spel kan wisselvallig zijn, de verdediging instabiel, de aanval rommelig, het vertrouwen enigszins tanende na een paar slechte resultaten. Maar ook in mindere tijden, is er een wapen waar PSV op kan terugvallen. Waar het verschil mee kan worden gemaakt, als het even niet op een andere manier gaat.

In een duel dat werd gezien als de belangrijkste in dit seizoen tot dusver, uit tegen Rode Ster Belgrado in de Champions League, was het meest beproefde wapen doorslaggevend. De hoekschoppen van PSV-spelmaker Joey Veerman, de kopkracht van spits Luuk de Jong. Twee doelpunten in zes minuten, na een kwart wedstrijd. Alles onder controle – zo leek het.

In een winters Belgrado, waar sneeuwballen richting de bezoekers vlogen, won PSV na een rode kaart voor Ryan Flamingo uiteindelijk moeizaam met 3-2. De club staat nu op elf punten in de Champions League en is vrijwel zeker van plaatsing voor de tussenronde in februari, voor een plek in de achtste finales.

Volgende week woensdag gaat het er in Eindhoven tegen Liverpool FC, het laatste duel in de hoofdfase, vooral om op welke plek PSV precies eindigt. Bij een hoge ranking kan het, op papier, gunstiger loten in de knock-outfase.

Riante positie

Zo verkeert PSV in een riante positie, iets waar kort voor de aftrap nog geen sprake van is. In een ijskoud Stadion Rajko Mitić vertelt coach Peter Bosz voor de camera van Ziggo Sport dat „meer dan de helft van de selectie ziek is”. Middenvelder Ismael Saibari ontbreekt, basisspelers hebben ook last van klachten. „Er heerst griep.”

Wat helpt, is het niveauverschil. Op het gladde veld oogt Rode Ster hoekig, onhandig, zonder ritme. Door de lange winterstop in de Servische competitie, speelde de club al een maand geen officieel duel. Toch is de eerste kans voor Rode Ster, nadat Olivier Boscagli de bal knullig verspeelt in de opbouw. Spits Cherif Ndiaye ontsnapt, schiet op de rechterarm van doelman Walter Benítez.

**De Jong na zijn 1-0** tegen Rode Ster Belgrado uit een hoekschop.

Het lijkt er zo simpel uit te zien, de goal uit de hoekschop in de zeventiende minuut. Veerman draait de bal in, Luuk de Jong staat ruim tien meter van het doel. Ogenschijnlijk te ver om gevaarlijk te kunnen zijn.

Maar dan gebeurt het, in een fractie van een seconde. Drie ploeggenoten duwen enkele tegenstanders weg, om ruimte te creëren voor De Jong. De spits, de beste kopper in het Europese topvoetbal, komt vrij. Hij hangt even naar achteren, als een basketballer die aanlegt, en stoot dan met zijn hoofd. 0-1, hard in de rechterbovenhoek.

Ook zijn tweede is een fraai samenspel. Opnieuw een indraaiende hoekschop van Veerman, als hij eerst bekogeld wordt met op het oog kleine, ijzige sneeuwballetjes. Verdediger Flamingo zet een cruciaal blok op de directe bewaker van De Jong. Hij kopt deze keer van dichtbij binnen, nadat de bal nog de kruin van Guus Til schampt: 0-2.

**De Jong (links) en Guus Til** vieren de 0-2 tegen Rode Ster Belgrado.

Kantelmoment

PSV is oppermachtig, na de twijfelachtige vertoningen tegen AZ, Excelsior en PEC Zwolle. De overtuiging in het aanvalsspel is terug, PSV snijdt soepel door de defensie, krijgt veel kansen.

De mooiste goal, van Flamingo, komt ook uit een hoekschop. Veerman neemt, de bal komt via het hoofd van Til voor de voeten van Flamingo, waarop de talentvolle verdediger in één keer volleert, met een streep hoog in de hoek. 0-3, kort voor rust.

Uitstekende eerste helft, vormdip naar de achtergrond gedrukt – toch? Vijf minuten na rust, hapt Flamingo in het één-tegen-één duel met de opkomende Nemanja Radonjić. Tot woede – al lijkt het meer ongeloof – bij PSV geeft de Roemeense arbiter István Kovács rood. Zonder meer zwaar bestraft – Flamingo raakt slechts licht de rechtervoet van Radonjić.

**Woede en ongeloof** bij PSV-aanvoerder De Jong na een rode kaart voor centrale verdediger Ryan Flamingo, begin tweede helft.

Het kan, zomaar, een kantelmoment in een seizoen zijn. Als coach van Borussia Dortmund maakte Bosz mee dat zijn ploeg een 4-0 voorsprong weggaf in de derby tegen Schalke 04, na een rode kaart voor spits Pierre-Emerick Aubameyang. Niet veel later werd Bosz ontslagen.

PSV flirt nu ook met zo’n totale ineenstorting. De druk neemt met de minuut toe. Eerst maakt Ndiaye met het hoofd de 1-3, doordat centrale verdediger Boscagli onder de bal door duikt. En Cherif Ndiaye kopt zes minuten later snoeihard de 2-3 binnen uit een hoekschop. Opnieuw is het Boscagli die tekort komt – nu in duelkracht.

Met nog een kwartier te gaan heeft Rode Ster, bijna uitgeschakeld met slechts drie punten, opeens de geest. Het combineert vlot door de wankele defensie. Maar PSV knokt zich met kunst- en vliegwerk door die moeilijke fase. Laat op de avond in Belgrado, wordt alvast een bescheiden feestje gevierd. Met voorop Luuk de Jong.

Aanpak van winkeldieven stokt door gebrekkige medewerking van de politie

admin
January 21, 2025
0

Zeker twintigduizend winkeldieven hoefden afgelopen jaar geen schadevergoeding te betalen aan de winkels waar ze hadden toegeslagen. Dat komt doordat de politie sinds begin 2024 nauwelijks nog gegevens van gearresteerde winkeldieven doorgeeft aan winkeliers. Supermarkten en andere winkelbedrijven kunnen de dieven daardoor niet aansprakelijk stellen en 181 euro schadevergoeding eisen.

Dat vertellen Stichting DAAD (een onafhankelijke organisatie die toezicht houdt op deze vorm van civiele aansprakelijkstelling) en de twee belangrijkste organisaties die voor winkels de schadevergoeding innen tegen NRC.

Het probleem is niet een-twee-drie op te lossen

Politie

Los van de strafrechtelijke aanpak door politie en justitie, is het voor winkeliers mogelijk dieven civielrechtelijk aan te pakken voor het plegen van een onrechtmatige daad. De pleger van zo’n daad is wettelijk verplicht om de schade te vergoeden. Deze civielrechtelijke benadering werd het afgelopen decennium populairder. Uit het recentste jaarverslag van Stichting DAAD blijkt dat in 2023 ruim 31.000 winkeldieven civielrechtelijk werden aangesproken, een stijging van bijna de helft in twee jaar tijd. Maar over 2024 valt dat aantal naar verwachting fors lager uit.

Directeur Niels van Os van SODA, dat naar eigen zeggen als gemachtigde voor zo’n 80 procent van alle winkels (waaronder Albert Heijn en Jumbo) de boetes int voor winkeldiefstallen, stelt dat deze organisatie sinds februari van zeker twintigduizend winkeldieven niet de gegevens heeft ontvangen van de politie.

Problemen

Ook Rogier Bakker, directeur van Overlastregistratie Nederland dat onder meer voor Vomar boetes int, zegt dat hij sinds februari nog maar een fractie van de opgevraagde gegevens ontvangt. „Door organisatorische problemen bij de politie worden ondernemers nu ernstig beperkt in het verhalen van de schade van winkeldiefstal”, constateert Stichting DAAD-bestuurder Lex Westerman.

Aan benadeelden van een strafbaar feit mag de politie gegevens over de dader verstrekken. Van winkeldieven werden die jarenlang automatisch verstrekt. Toen dat strijdig met de privacyregels bleek, werd een nieuwe werkwijze ingesteld. Daarbij werden de gegevens van winkeldieven eerst handmatig en op basis van het vierogenprincipe gecontroleerd door politiemensen, alvorens te worden doorgestuurd. De privacydesk van de eenheid Midden-Nederland was verantwoordelijk voor alle verstrekkingen.

De huidige problemen ontstonden in februari, toen de eenheid Midden-Nederland besloot niet langer de landelijke gegevens te verstrekken. Sindsdien moeten winkelbedrijven en hun vertegenwoordigers, zoals SODA, aankloppen bij alle tien afzonderlijke politie-eenheden. „Die hebben allemaal een eigen beleid rondom verstrekkingen. In de praktijk leidt dit ertoe dat nog nauwelijks gegevens van winkeldieven worden gedeeld”, zegt DAAD-bestuurder Westerman.

Er bestaan twee vormen van civiele aansprakelijkstelling. Bij de ene variant wordt de aansprakelijkstelling in de winkel afgehandeld, zonder aangifte, zonder tussenkomst van de politie. Voorwaarde is dat de winkeldief zich identificeert en doorgaans ook direct 181 euro betaalt. Bij de andere variant verschijnt de politie wel ter plekke, bijvoorbeeld omdat het een veelpleger betreft of een dief die zich niet wil legitimeren. Bij deze variant stokt de gegevensverstrekking .

Vervolging

Politie en justitie zitten al langer in hun maag met de hoeveelheid tijd die winkeldiefstal ze kost. Ze willen juist minder met de arbeidsintensieve arrestatie en vervolging van winkeldieven bezig zijn, omdat dit ten koste gaat van de aanpak van zwaardere misdrijven.

Zo werd in 2022 het ‘reprimande-beleid’ ingevoerd. Sindsdien krijgt een meerderjarige winkeldief die voor het eerst wordt aangehouden slechts een waarschuwing – mits de buit bescheiden is. Hij wordt niet vervolgd en krijgt geen strafblad.

Politie en justitie willen juist minder tijd besteden aan de arbeidsintensieve arrestaties en vervolgingen van winkeldieven

Momenteel bespreken politie en justitie een nieuw vervolgingsbeleid, waarbij ‘lichte’ delicten, zoals winkeldiefstal, in principe niet meer vervolgd worden. De huidige korpschef Janny Knol deed ervaring op met een dergelijke aanpak in haar vorige functie als hoofd van de eenheid Oost-Nederland. OM-topman Rinus Otte noemde een dergelijke benadering tegen NRC vorig jaar „een heel aansprekende”. De civiele aanpak van winkeldiefstal wordt dan juist belangrijker, omdat de strafrechtelijke aanpak achterwege blijft.

In dit licht vindt toezichthouder Westerman de gang van zaken bij de politie moeilijk te plaatsen. Hij wijst erop dat de Tweede Kamer eind vorig jaar juist twee moties aannam om de gang van zaken rond winkeldiefstal te versoepelen. Zo prijst een motie van de Kamerleden Michon-Derkzen (VVD), Kisteman (VVD) en Boswijk (CDA) de effectiviteit van civiele afdoening van winkeldiefstal. Ook wordt in de motie het kabinet opgeroepen met een plan van aanpak te komen om de publiek-private samenwerking bij winkeldiefstal te verbeteren.

181 euro

In een reactie op vragen van NRC erkent de politie dat „een aanzienlijke hoeveelheid” aan verzoeken over de gegevens van winkeldieven openstaat. Dat probleem is echter niet „een-twee-drie op te lossen” onder meer vanwege capaciteitsproblemen, ook moeten werkprocessen en privacywetgeving worden aangepast. Volgens de politie wordt gewerkt aan de invoering van een uniform landelijk proces voor gegevensverstrekking, maar heeft dat „nog tijd nodig”.

Een rekensom leert dat bij SODA aangesloten winkels tot nog toe een kleine 4 miljoen euro aan schadeloosstelling misliepen. Volgens directeur Van Os is de schade echter niet alleen in geld uit te drukken. De civiele aansprakelijkstelling en 181 euro die winkeldieven moeten betalen, weerhouden het gros van nogmaals in de fout gaan. Dat recidive zo wordt verminderd, baseert Van Os op interne gegevens over civiele aansprakelijkstelling die zonder tussenkomst van de politie tot stand komt. „In de 14.000 zaken die we de afgelopen twee jaar op die manier hebben afgewikkeld, zien we twee recidivisten.”