Waar in buurland Canada misstanden op kostscholen het nieuws al jaren domineren, is dat in de Verenigde Staten heel anders. Maar nieuwe bevindingen over de omvang van het grootschalige misbruik en fysieke geweld tegen inheemse kinderen op Amerikaanse kostscholen kan daar mogelijk verandering in brengen.
Recentelijk bleek dat niet negenhonderd, maar minstens 3.100 Inheemse kinderen zijn omgekomen in Amerikaanse kostscholen tussen 1828 and 1970, zo berichtte The Washington Post. De krant onderzocht meer dan vierhonderd kostscholen die kinderen van inheemse Amerikanen met dwang van hun familie scheidden. De bevindingen van de krant bekrachtigen en preciseren eerder federaal onderzoek naar misstanden op deze kostscholen.
Volgens de krant kwamen kinderen vooral om door besmettelijke ziektes zoals tuberculose, tyfus, longontsteking of koorts. De kostscholen waren door de slechte hygiëne en zware leefomstandigheden een broedplaats voor deze ziektes. Daarnaast kwamen meer dan honderd kinderen om door zelfmoord, ongelukken of verdachte omstandigheden die kunnen wijzen op mishandeling.
In buurland Canada speelt, onder meer dankzij volhardend actievoeren van inheemse groepen, de discussie al jaren. De geleidelijke sluiting van Canadese scholen ging in de jaren tachtig en negentig gepaard met rechtszaken van inheemse oud-scholieren. De toenmalige Canadese premier Stephen Harper bood in 2008 excuses aan, samen met een schadevergoedingsregeling van 5 miljard dollar.
In 2015 publiceerde de Canadese waarheids-en verzoeningscommissie een toonaangevend rapport: minstens 4.100 inheemse kinderen in 130 Canadese kostscholen zijn verdwenen of overleden. Ook in Canada kampten kinderen met een ongezonde leefomgeving en werden ze onderworpen aan geweld, seksueel misbruik en zware arbeid.
Lees ook
Dorpsoudste inheemse Tlingit-gemeenschap: ‘Ook Noord-Amerika had concentratiekampen’
In Canada maakt dit nog steeds veel los. Inheemse groepen zetten zoektochten op om de graven van verdwenen kinderen terug te vinden en hun botten terug te halen. In 2021 leidde dat meermaals tot de vondst van massagraven van honderden kinderen. In 2023 schikte de Canadese staat voor 2,8 miljard Canadese dollar met inheemse Canadezen in een zaak over herstelbetalingen.
Vergetelheid
De omstandigheden binnen Amerikaanse kostscholen waren vrijwel hetzelfde als de Canadese, zegt Vincent Veerbeek, PhD-onderzoeker aan de universiteit van Helsinki. Veerbeek vertelt telefonisch dat de Amerikaanse kostscholen na een stille sluiting begin jaren zeventig in de vergetelheid zijn geraakt, anders dan de Canadese scholen, die onderwerp van discussie bleven door de rechtszaken die volgden.
Een verklaring daarvoor is eerdere hervormingen bij Amerikaanse kostscholen, zegt Veerbeek. „In 1928 concludeerde een federale onderzoekscommissie ook al dat daar misstanden plaatsvonden. Daarna zijn hervormingen ingevoerd om die scholen meer naar het niveau van overheidsscholen voor witte kinderen te brengen.” Bovendien vielen in de Verenigde Staten de meeste van die scholen onder het gezag van de federale overheid, en waren ze dus beter te controleren. Canada besteedde het beheer ervan vooral uit aan religieuze instanties. In 2022 bood paus Franciscus namens de Katholieke Kerk excuses aan voor wat daar gebeurde.
Dat de discussie in de Amerikaanse maatschappij nu van de grond komt, is volgens Veerbeek met name te danken aan betere politieke vertegenwoordiging van inheemse stemmen. „In 2018 werden voor het eerst twee inheemse Amerikanen in het congres verkozen. Eén daarvan, Deb Haaland, neemt nu een sleutelpositie in.” In 2020 werd Haaland minister van Binnenlandse Zaken, als eerste inheems-Amerikaanse in de geschiedenis van de Verenigde Staten. Zij stelde in 2021 het Amerikaanse onderzoek in, naar aanleiding van de ontdekking van de massagraven in Canada.
„Nu zie je dat er stapsgewijs meer erkenning komt”, zegt Veerbeek. President Joe Biden bood in oktober 2024 als eerste Amerikaanse president in het openbaar zijn excuses aan, bij de oprichting van een gedenkmonument in Carlisle, Pennsylvania.
Herstelbetalingen
Historici vermoeden dat het aantal dodelijke slachtoffers van het kostschoolsysteem nog hoger ligt. Veerbeek ook. „Als je kijkt naar de ontdekkingen die in Canada zijn gedaan in 2021, dan is het niet ondenkbaar dat hetzelfde in VS gebeurt. Veel begraafplaatsen zijn verdwenen.” Bovendien zijn de kinderen die met besmettelijke ziektes terug huis zijn gestuurd nog niet meegenomen in de cijfers.
Het Amerikaanse onderzoek dat in 2022 werd gepresenteerd, was de eerste officiële erkenning van de kostschool-misstanden. Voor veel inheemse slachtoffers is erkenning belangrijk, maar niet voldoende. Sommigen verkeren al jaren in compensatie-rechtszaken met de federale overheid.
Canada heeft sinds 2009 miljarden uitgegeven aan herstelbetalingen en schikkingen met inheemse Canadezen. Gezien wat het Canadese onderzoek losmaakte, was het niet in het belang voor de Amerikaanse overheid om zelf grondig onderzoek te doen, denkt Veerbeek. Hij denkt dat Amerikaanse herstelbetalingen dan ook nog lang op zich zullen laten wachten. „In vergelijking met drie á vier jaar geleden is er wel echt veel gedaan om de discussie op gang te brengen. De excuses van Biden in Carlisle zijn bijvoorbeeld van groot belang. Maar wat betreft publiek besef moet er nog veel gebeuren in de Verenigde Staten, voor zoiets aan de orde is.”
