Opinie | Pesten schaadt mensen en organisaties – kijk niet weg

Johan: „Wij hebben elkaar zeven jaar geleden ontmoet in een club in Utrecht.”

Jolien: „Toen ik Johan zag was het meteen raak, van mijn kant. Hij stond in de rookruimte met een ander meisje te praten. Toen ben ik de rookruimte in gelopen, terwijl ik helemaal niet rook, en ben ik mee gaan praten. De rest van de avond hebben we samen gedanst.”

Johan: „Maar ik ben niet met haar mee naar huis gegaan. Op basis van een avond kun je nog niet weten of je iemand echt leuk vindt. Dus toen hebben we nog een keer afgesproken en toen wist ik het.”

Jolien: „Een jaar later gingen we samenwonen.”

Johan: „Hier in Woerden, vlakbij mijn ouders. Ik ben hier opgegroeid in een gezin van elf kinderen. Ik was de elfde. Ja, mijn ouders vonden kinderen nu eenmaal ontzettend leuk. Mijn moeder beviel op haar zeventiende van haar eerste kind en op haar 39ste kreeg ze mij. Het moederschap ligt haar goed. Ze is een en al liefde en zorgzaamheid. En ja, alle elf kinderen zijn kerngezond.”

Jolien: „Woerden is een stadje van vijftigduizend inwoners met stadsrechten. We wonen in een oud huisje uit 1840. Het is koud, maar wel knus. En je kunt hier in de omgeving mooi wandelen, wat we vaak doen.”

Werken met dieren

Johan: „Ik heb mbo bouwkunde gestudeerd. Tijdens mijn studie en daarna heb ik jaren als dronepiloot gewerkt. Dat was tien jaar geleden, toen drones nog nieuw waren. Ik gaf dan demonstraties in winkels en op beurzen, vooral in Duitsland. Daarna heb ik nog een tijdje bij de gemeente gewerkt als toezichthouder bouw en milieu. Maar dat beviel niet zo. Ik kan er niet tegen als ik in mijn vrijheid beperkt word. Daarom ben ik ondernemer geworden. Ik zit in de e-commerce. Eerst verkocht ik babyspullen, nu heb ik het bedrijf petlux.nl dat gespecialiseerd is in luxe kattenspullen, zoals een zelfreinigende kattenbak. Het zijn vooral spullen waarmee het leven van het baasje makkelijk wordt gemaakt, zoals automatische voer- en drinkbakken. De zaken gaan goed. Ik heb sinds twee jaar ook iemand in dienst: mijn neefje Timo, de zoon van mijn zus.”

Jolien: „Ik werk soms ook mee in de zaak. Eerst deed ik dat vaker, naast mijn eigen baan, maar nu wat minder want ik wil ook mijn eigen pad bewandelen. Ik heb een mbo-studie office management gedaan en werk bij de Kamer van Koophandel in Utrecht. Ik help startende ondernemers met alle vragen die ze maar kunnen hebben. Die beantwoord ik of zelf of ik verwijs ze door naar iemand die er meer van weet. We hebben ook steeds vaker jonge ondernemers, tieners. Die mogen in Nederland ook al een bedrijf beginnen. De jongste die ik ooit heb gehad, was negen. Meestal doen ze iets met e-commerce, dropshipping, of coaching. Cryptocursussen bijvoorbeeld. Ik leid ook beginnende collega’s op, waarvoor ik regelmatig in Amsterdam en Rotterdam ben. Ik vind mijn werk heel leuk.”

Johan: „Jolien is wat socialer dan ik.”

Jolien: „Ik vind het leuk om collega’s te hebben en naar mijn werk te gaan. Johan werkt vooral thuis en op de zaak hier vlakbij. Dan zie je minder verschillende mensen.”

Johan: „Mijn enige collega is mijn neefje en hij lijkt erg op mij. Maar we hebben veel contact met klanten. We werken niet met AI-chatbots, maar doen het echt zelf. Soms is het een mevrouw die drie kwartier over haar kat vertelt en vervolgens een enthousiaste recensie achterlaat. Dat vinden wij leuk. Het meeste verkopen we niet via onze webwinkel maar via de ouderwetse, fysieke dierenwinkels. We werken met 250 winkels in heel Europa, van Malta tot Roemenië. Het is mooi werk. Mensen die werken met dieren zijn vaak warme mensen. Ze hebben hart voor dieren en hun winkel.”

Jolien: „En we zijn dol op katten. Het leuke is dat ze eigenwijs zijn, maar ook aanhankelijk. We hebben twee Bengalen, Max en Lux, ze zijn bijna twee. Soms rennen ze als gekken door het huis, soms komen ze een kopje geven.”

Lekker stofzuigen

Johan: „Jolien kookt, ik doe de rest.”

Jolien: „Ik vind koken heel erg leuk. Als ik thuiskom van mijn werk vind ik dat gewoon heerlijk om te doen.”

Johan: „Het is in zeven jaar relatie één keer voorgekomen dat ik kookte.”

Jolien: „Ik hou van Italiaans, maar ik maak van alles. Ik vind het leuk om steeds iets nieuws te maken. Ik verzin veel zelf met ingrediënten die we nog over hebben en soms haal ik een recept van Instagram.”

Johan: „En al het andere doe ik dus. Ik ben heel geordend, altijd al geweest. Ik geef Jolien niet eens de tijd om iets op te ruimen of schoon te maken. ’s Ochtends even stofzuigen is iets dat ik lekker vind om te doen. Ik word er rustig van.”

Jolien: „Soms stofzuigt hij twee keer per dag.”

Johan: „Voorlopig willen we nog geen kinderen. Ik heb het te druk met mijn bedrijf om een goede vader te kunnen zijn.”

Jolien: „Maar ik denk dat we het later wel willen.”

Johan: „’s Avonds werken we vaak nog voor de zaak. Pakketjes inpakken of containers uitladen.”

Jolien: „Jij werkt wel zestig uur per week.”

Johan: „Het voelt niet als werk, het is mijn hobby. Ik vind het leuk om te werken aan iets dat van mezelf is en om mensen blij te maken. Als mensen positief zijn over je bedrijf geeft dat een goed gevoel. Ik hoef niet per se financieel onafhankelijk te worden, want ik weet toch al dat ik niet stil kan zitten. Dus nee, ik ga niet rentenieren. Ik heb liever een mooi bedrijf dat goed loopt.”

Delen

Mail de redactie

Pesten is geen kinderprobleem, maar een maatschappelijk trauma dat we in stand houden door weg te kijken. Waarom blijven we doen alsof pesten stopt bij het verlaten van de schoolbanken? Waarom accepteren we structureel geweld op werkplekken, waar volwassen leiders wegkijken in plaats van verantwoordelijkheid te nemen?

Pesten beïnvloedt ons allemaal: van kinderen die worstelen op school tot volwassenen die vastlopen op de werkvloer. Dit is geen individueel probleem, maar een structureel falen van leiderschap en sociale systemen. Zolang we pesten blijven afdoen als ‘onbelangrijke incidenten’, verliezen we niet alleen levensgeluk, maar ook talent en productiviteit in organisaties.

De cijfers liegen er niet om. Een recent onderzoek van het het CNV laat zien dat 2,6 miljoen werknemers in Nederland worden gepest op het werk. Dit illustreert hoe pestgedrag systematisch wordt genegeerd, zelfs binnen omgevingen waar sociale veiligheid een basisvoorwaarde zou moeten zijn. Zelf heb ik gezien hoe destructief pesten kan zijn – niet alleen voor het slachtoffer, maar ook voor de mensen die zwijgend toekijken. Hoeveel werkplezier en mentale gezondheid moet er nog verloren gaan voordat bedrijven pesten eindelijk serieus nemen?

Zwak

Ik weet hoe verlammend die stilte kan zijn. Uit CBS cijfers blijkt dat zo’n 30 procent van de slachtoffers van pesten nooit hun verhaal deelt. Jarenlang durfde ik niet over mijn eigen ervaringen te praten, uit angst om als zwak gezien te worden. Werk is tenslotte een plek waar je competentie en sterkte moet uitstralen. Maar de impact van pesten verdwijnt niet door het te negeren. De gevolgen neem je nog jaren lang met je mee.

Pas toen ik mijn verhaal begon te delen, ontdekte ik hoeveel mensen dezelfde pijn dragen. Pesten op het werk is geen geïsoleerd probleem. Het beïnvloedt niet alleen slachtoffers, maar ook de organisaties waarin dit gebeurt.

Dit geldt niet alleen voor pesten op het werk, maar ook voor ervaringen uit de jeugd. Een studie van de Universiteit van Warwick laat zien dat mensen die gepest zijn als kind, zelfs op hun vijftigste nog kampen met de psychische gevolgen. Pesten laat littekens achter die vaak onzichtbaar zijn, maar een leven lang voelbaar blijven. Die littekens kunnen zich manifesteren als depressie, angst, posttraumatische stress, slaapstoornissen of chronische pijn.

Dit trauma sluimert vaak jarenlang, tot het zich in de volwassenheid openbaart. Het is daarom essentieel dat we pesten niet langer minimaliseren of zien als een fase. Alleen door het openlijk te benoemen en bespreekbaar te maken, kunnen we slachtoffers helpen genezen en voorkomen dat nieuwe slachtoffers worden gemaakt.

Pesten op de werkvloer wordt vaak afgedaan als een incident, iets tussen werknemers. Maar in werkelijkheid is het een cultuurprobleem dat ontstaat door een gebrek aan leiderschap en veilige structuren. Het resultaat? Bedrijven betalen de prijs: verloren talent, verstoorde teams en hogere kosten door uitval en personeelsverloop. Organisaties die wegkijken, zijn medeplichtig aan de schade.

Voor slachtoffers betekent pesten niet alleen angst en onzekerheid, maar ook burn-out, sociale terugtrekking en belemmerde carrièremogelijkheden. Voor bedrijven leidt dit tot een onveilige werkcultuur en verlies van samenwerking en productiviteit. De schade raakt iedereen.

Een veilige werkplek vraagt meer dan beleid op papier, het vereist lef en verantwoordelijkheid

En toch blijft het vaak bij mooie beleidsstukken over sociale veiligheid die in de praktijk weinig voorstellen. Zolang leiders blijven wegkijken en nazorg ontbreekt, blijft pesten een structureel probleem dat slachtoffers en organisaties verwoest.

Maar wat als we nu eens echt leiderschap tonen? Wat als we niet alleen pesten voorkomen, maar ook slachtoffers ondersteunen en een cultuur van respect opbouwen? Een veilige werkplek vraagt meer dan beleid op papier – het vereist lef en verantwoordelijkheid.

Herkenning en erkenning

Om pesten effectief te bestrijden, moeten we werken aan structurele oplossingen. Dit vraagt om actie op meerdere niveaus. Het gaat om herkenning en erkenning. Slachtoffers moeten weten dat hun ervaringen serieus worden genomen. Door verhalen te delen en te luisteren, maken we pesten bespreekbaar en doorbreken we het taboe.

Verder moeten we organisaties ondersteuning bieden. Toegankelijke hulpverlening is essentieel, niet alleen voor kinderen, maar ook voor volwassenen die nog steeds worstelen met de gevolgen. Coaching, therapie en trainingen kunnen slachtoffers helpen om hun zelfbeeld te herstellen, hun vertrouwen terug te winnen en veerkracht op te bouwen. Geen slachtoffer mag het gevoel hebben er alleen voor te staan.

En ten slotte zijn preventie en nazorg nodig. Op scholen moeten docenten beter worden getraind in het herkennen van pestgedrag en het ondersteunen van slachtoffers. Werkgevers moeten meer verantwoordelijkheid nemen voor sociale veiligheid, niet alleen met beleidsstukken, maar door pesten actief te monitoren en aan te pakken. Daarnaast is er dringend behoefte aan toegankelijke, laagdrempelige hulpverlening voor slachtoffers. Zonder deze structurele veranderingen blijft pesten voortbestaan als een normaal onderdeel van onze werk- en schoolcultuur.

Delen

Mail de redactie