Het ging deze weken in Den Haag over geld, want het kabinet-Schoof heeft geld nodig. Om die plannen te realiseren, wilde het kabinet onder andere bezuinigen op het hoger onderwijs en de btw verhogen. Dat kan niet zonder de steun van de oppositie in de Eerste Kamer. De prijs die ze moesten betalen: sommige bezuinigingen zijn voorlopig van tafel.
Verrassend genoeg kwam daarbij het initiatief van de oppositie, in plaats van de coalitie. In deze Haagse Zaken hoor je alles over de verhouding tussen de Eerste en de Tweede Kamer, de kracht van de oppositie en wat er terecht is gekomen van de bezuinigingen.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
Zaterdag hadden we mijn vader begraven, en ons gerealiseerd dat alles wat we over hem dachten en zeiden nu uitsluitend nog tot het domein van de herinnering behoorde en nooit meer tegengesproken kon worden of aangevuld door zijn levende realiteit. Met zijn lichaam was een vorm van heden verdwenen die niet kon terugkeren.
Zondag stapte ik in de trein naar Frankrijk en maandagochtend zat ik met een snor op antwoorden te geven op vragen uit de bekende questionnaire die Proust ooit heeft beantwoord, maar de antwoorden waren niet de mijne, noch die van Proust, ze waren gegeven door iemand uit de groep van elf personen die net als ik deelnamen aan een theaterweek rond Prousts De kant van Swann op.
Het was een woeste overgang. In theorie niet, want als iemand het over herinnering heeft is het Proust wel en ik zou uit zijn boek van alles hebben kunnen en willen citeren wat me nu meer nog dan anders trof, maar de ‘driedimensionale leesclub’ die drie acteurs in het landhuis Le Grippault hadden georganiseerd, ging niet over zwelgen in mooie zinnen. Integendeel. Die zinnen moesten het behoorlijk ontgelden, want hoe breng je bijvoorbeeld de gewaarwordingen op het toneel van Swann bij het horen van de frase in de muziek die de liefde tussen hem en Odette heeft begeleid? „Over dat verdriet waar zij hem vroeger van sprak” (‘zij’ is hier die kleine muzikale frase die hem als ‘een vertrouwelinge van zijn liefde’ omgeeft) „over dat verdriet dat nu het zijne was geworden zonder dat hij mocht hopen er ooit van te worden verlost” – ik las de zinnen herhaaldelijk hoopvol en tegelijk bijna wanhopig voor aan mede-deelnemers in de hoop eenzelfde verrukking bij hen wakker te roepen als die ikzelf ervoer, maar toneel werd het niet. En zelf werd ik daar ook niet anders van, ik bleef de lezer die altijd maar ‘voel-toch-hoe-mooi-en-waar-dit-is’ roept. Degene ook die zich bevreemd afvroeg: ‘Waarom ben ik, nu, hier?’ En die dan antwoordde: ‘Omdat het goed is even ergens anders te zijn’, maar die daarmee nog niet écht ergens anders was.
Zo kom je dus nergens, al ben je dan ergens.
Op een ochtend keken we naar twee figuurtjes in roze gebloemde babydolls, die precies tegelijk hun tekst uitspraken: „Wanneer Françoise, na erop te hebben toegezien dat het mijn ouders aan niets ontbrak…” Ze klonken een beetje mechanisch en articuleerden overdreven en even later maakten ze ook nog stijve, eigenaardige bewegingen. De passage waarin de conversatie tussen de bedlegerige tante Léonie en haar dienstbode Françoise weergegeven wordt, werd er heel vreemd door. En waar ik thuis achter mijn bureau, roze pakjes, stemmetjes en choreografie vermoedelijk een onaantrekkelijke gedachte zou hebben gevonden, genoot ik er nu van. Een jonge vrouw zong hoe Swann op het verkeerde raam klopt, niet bij zijn geliefde Odette en het was een spannend verhaal. Ik zag de ouders van de verteller zachtjes pratend over het terrein lopen en spitste mijn oren om te horen over het pistache-ijs waar Swann wel twee keer van heeft genomen. Ik stoof in een nachtjaponnetje op ‘mijn moeder’ af om haar te smeken me welterusten te komen zeggen.
Niet voor het eerst realiseerde ik me hoe belangrijk het is dat we ook onze lichamen zijn in de tijd, en hoe makkelijk ik dat soms vergeet, al was ik er dan net op een andere manier met mijn neus op gedrukt. Toneel gaat echt over zijn waar je bent, waar je lichaam is, nu. Steeds was er een nieuwe werkelijkheid, helemaal aanwezig en helemaal verzonnen.
We krijgen kennissen op bezoek. Al snel gaat het over de Tour de France. Wij zijn fanatieke volgers en genieten van de koers. Hij kan geen renners opnoemen, zij ook niet.
Ik begin over het heldendom in de wielrennerij, over de hardheid van de coureurs. Als voorbeeld noem ik Pascal Simon. „Simon reed in 1983 in het geel, viel en brak zijn schouder. Hij stapte pas na zes dagen af, alsnog geveld door de pijn. Al die tijd had hij die gele trui nog gedragen.”
„Logisch”, zegt hij. „Hoezo logisch?”, vraag ik. „Hij kreeg hem natuurlijk niet uit.”
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]
Het is moeilijk voor te stellen dat kinderen een winkel kunnen binnenlopen om alcohol te kopen, of naar een nachtclub kunnen gaan door simpelweg te zeggen dat ze oud genoeg zijn. „Geen uitsmijter, geen identiteitscontroles, gewoon een simpel: ‘Ja, ik ben ouder dan 18’”, schetst Caroline Stage Olsen, de Deense minister voor Digitale Zaken, maandag in Brussel. En toch, gaat ze verder: „Online gaat het al jaren zo.”
Daar wil de Europese Commissie, onder de vleugels van het Deense EU-voorzitterschap, verandering in brengen. Het is tijd voor „grenzen” ten faveure van een „veilige online kindertijd”, valt Eurocommissaris en vicevoorzitter van de Europese Commissie, Henna Virkkunen, haar bij, tijdens de presentatie van een nieuwe online richtlijn voor minderjarigen.
Jongeren moeten worden beschermd tegen online risico’s als grooming (digitaal kinderlokken), schadelijke content en commerciële praktijken, problematisch en verslavend gedrag en cyberpesten. Dat is volgens Stage Olsen hard nodig. Ze zegt „verbijsterd” te zijn over de cijfers: 48 procent van de kinderen onder de tien heeft een profiel op sociale media en voor dertienjarigen is dat zelfs 94 procent.
Stap verder
De minderjarigenrichtlijn is onderdeel van de DSA, de Europese Wet inzake digitale diensten (Digital Services Act). Die wet ziet er al op toe dat grote techbedrijven illegale inhoud en desinformatie op hun platforms tegengaan. Maar de wet staat onder druk. Amerikaanse techbedrijven zoals X en Meta die door Europa ter verantwoording worden geroepen, klagen over administratieve lasten en censuur.
Met de nieuwe richtlijn gaat Brussel nog een stap verder. De EU wil dat de profielen van minderjarigen standaard op ‘privé’ komen te staan, zodat persoonlijke informatie en foto’s verborgen blijven voor mensen met wie ze geen contact hebben. Jongeren moeten daarnaast niet terecht kunnen komen in een algoritmefuik en meer controle krijgen over hun feeds. Om cyberpesten tegen te gaan moeten kinderen expliciet toestemming geven om aan groepen te worden toegevoegd. Ter voorkoming van seksuele afpersing of de verspreiding van geseksualiseerde of intieme beelden, moet het onmogelijk worden om beelden te downloaden of screenshots te maken van beelden die door minderjarigen is geplaatst. Instrumenten voor ouderlijk toezicht online moeten worden verbeterd.
Een Deense studie wees uit dat zeven op de tien kinderen online een valse, hogere leeftijd opgeeft
Maar dat is niet alles. De Commissie lanceert een prototype van een leeftijdsverificatie-app die eveneens onder de DSA komt te vallen. Daarmee moeten de „technische excuses van techbedrijven” voor de leeftijden van gebruikers definitief worden gepareerd. „Een Deense studie wees uit dat zeven op de tien kinderen online een valse, hogere leeftijd opgeeft”, aldus minister Stage Olsen.
Via de app kan de toegang tot inhoud voor volwassenen – denk aan pornografie of gokken – worden geverifieerd en geweigerd. De leeftijdslimieten kunnen worden aangepast en zullen in lijn zijn met de geldende wetgeving van de lidstaten. In Denemarken zal de app ook offline kunnen worden ingezet, legt Stage Olsen uit, bij bijvoorbeeld de verkoop van alcohol.
De leeftijdsverificatie-app zal onderdeel worden van de EU Digital Identity Wallet, die eind 2026 klaar moet zijn voor gebruik. Pilots worden binnenkort uitgevoerd in Denemarken, Griekenland, Spanje, Frankrijk en Italië.
