Dilemma
Het is bijna Kerst, en dus organiseren veel werkgevers een kerstborrel. Vaak is die bedoeld om medewerkers met een hapje en een drankje te bedanken voor hun harde werk. De kerstborrel draait om gezelligheid, maar kan door drankgebruik ook uit de hand lopen; van verkeersongelukken tot vechtpartijen en ongewenste handtastelijkheden.
Schenk je als werkgever alcohol op een kerstborrel omdat het gezellig is – of doe je het niet, om incidenten te voorkomen?
Voorkom ellende, doe het niet
Arbeidsrechtadvocaat Wies van Pesch van advocatenkantoor Workx advocaten krijgt ieder jaar na de Kerst telefoontjes van werkgevers. „Dan is de boel weer uit de klauwen gelopen op de kerstborrel en zitten ze met allerlei problemen”, zegt ze. Een werknemer bijvoorbeeld die een collega een klap in het gezicht heeft gegeven. Of een leidinggevende die werknemers bij hem thuis had uitgenodigd na de borrel en van drank en drugs had voorzien. De werknemers gaven hun leidinggevende later de schuld dat zij van de ‘afterparty’ flink moesten bijkomen en daardoor niet goed konden werken.
Daarnaast kent Van Pesch veel voorbeelden van ongewenste aanrakingen of avances door collega’s. „Ik hoor amper dat dit soort dingen overdag op de werkvloer voorkomt”, zegt ze – „het gebeurt nagenoeg altijd op borrels of weekendjes weg.”
Liever ziet ze dat werkgevers tevoren vragen of hun kerstplannen verstandig zijn. Van Pesch: „Dan zou ik ze allereerst adviseren een setting te creëren waarin de nadruk niet op alcohol ligt.” Ga liever naar een kerstmarkt in de middag, en eindig de activiteit rond etenstijd. Of organiseer een kookworkshop. „In ieder geval geen setting met onbeperkt drank.”
Werkgevers moeten er rekening mee houden dat zij ook aansprakelijk gesteld kunnen worden als er ná de borrel iets misgaat. Van Pesch. „Veelal vindt de rechter de werkgever verantwoordelijk, omdat die de setting heeft gecreëerd waaruit het incident is voortgekomen.”
Het Trimbosinstituut, onafhankelijk kennisinstituut voor mentale gezondheid, alcohol, tabak, drugs en gamen en gokken, krijgt geregeld vragen van werkgevers over hoe ze de kerstborrel moeten organiseren. „Inderdaad vaak nádat een incident heeft plaatsgevonden”, zegt Maddy Blokland, bij Trimbos adviseur op het gebied van alcohol en werk. „Wij adviseren alcoholvrije alternatieven aan te bieden. Tegenwoordig zijn er veel meer opties, zoals nul.nul-bier, maar ook alcoholvrije cocktails die best hip zijn. Dat zijn ook feestelijke drankjes om te maken.”
Alcohol wordt vaak gekoppeld aan gezelligheid, ziet Blokland. „Dat zit heel erg in de Nederlandse cultuur.” Bijna 80 procent van de bevolking heeft afgelopen jaar alcohol gedronken. Bijna 17 procent van de werkenden heeft ‘riskant’ drinkgedrag. Iemand en diens omgeving hebben dan last van dat gedrag, bijvoorbeeld door niet nakomen van afspraken na een avond drinken. Het zou goed zijn, denkt Blokland, als we alcohol en gezelligheid meer los van elkaar kunnen zien.
Het Trimbosinstituut ziet dat grote werkgevers vaker geen alcohol schenken in de werksetting. Blokland: „Soms ook om een meer inclusieve sfeer te creëren. Voor mensen met een islamitische of andere religieuze achtergrond kan overmatig alcoholgebruik door collega’s op een borrel een belemmering zijn om te komen.”
Jonge medewerkers vinden het vaker dan vroeger prima als er geen alcohol op een borrel is, ziet Blokland. „Jongeren zijn nu meer bezig met een gezonde leefstijl, en daar hoort alcohol niet bij.” Daarnaast vinden mensen het volgens Blokland tegenwoordig vaker prettig om de relatie met de werkplek zakelijk te houden. Het is niet meer gebruikelijk je hele leven bij dezelfde werkgever te blijven, zegt ze, dus houden mensen werk en privé liever gescheiden. „Niet drinken op een borrel helpt de relatie zakelijker te houden.”
Door alcohol vervagen grenzen en worden mensen losser, zegt Van Pesch. „Soms vergeten mensen daardoor dat ze met collega’s te maken hebben en niet met vrienden. Zo verlies je hiërarchische verhoudingen sneller uit het oog, terwijl die volgens het arbeidsrecht juist belangrijk zijn.” De leidinggevende kan op de borrel daarom beter het goede voorbeeld geven door op de normale eindtijd naar huis te gaan. „Hij of zij moet absoluut niet mee naar de afterparty.”
Hou een oogje in het zeil
Mocht je toch (onbeperkt) alcohol willen schenken op de kerstborrel, zegt Van Pesch, overweeg dan iemand aan te wijzen die niet te veel drinkt en een oogje in het zeil houdt. Dat kan iemand zijn van de hr-afdeling. „Het klinkt misschien een beetje kinderachtig, maar diegene kan een werknemer die te veel gedronken heeft af en toe een glas water aanbieden om een beetje te ontnuchteren.” In het ergste geval stuurt diegene iemand naar huis.
Je kan werknemers ook een vast aantal muntjes geven om aan de bar alcohol te kunnen bestellen, zegt Blokland. „Het risico is wel dat mensen die muntjes uitwisselen om toch meer te kunnen drinken.”
En, voegt ze toe, denk er als werkgever over na hoe je werknemers na de borrel veilig thuiskomen. „Je kunt bijvoorbeeld voor een taxi of bus zorgen die werknemers veilig thuisbrengt. Je moet er hoe dan ook voor zorgen dat mensen niet in de auto stappen als ze meer dan twee drankjes hebben gedronken.”
Dus
Houd er als werkgever rekening mee dat je aansprakelijk bent als er tijdens jouw borrel iets misgaat. Dat kan een reden zijn om geen alcohol te schenken. Als je dat wel doet, zorg er dan voor dat je werknemers niet te veel drinken.
Lees ook
‘Doe jij vanavond je hakken aan?’, vroeg de leidinggevende haar
