Bij de publieke omroep is met verbazing en verbolgenheid gereageerd op de 50 miljoen euro aan extra bezuinigingen op de publieke omroep. De Tweede Kamer nam wil korten op media om geld vrij te maken voor onderwijs, en zo de voorgenomen bezuiniging op onderwijs te verzachten. Minister Eppo Bruins (Media, NSC) gaat onderzoeken of reclame-inkomsten via de Ster structureel met 50 miljoen euro kunnen worden verhoogd om die extra bezuiniging op te vangen.
De coalitiepartijen hadden in het regeerakkoord al afgesproken dat de publieke omroep vanaf 2027 110 miljoen euro per jaar moeten bezuinigen. Daar komt nu dus jaarlijks 50 miljoen bij. In de motie waarmee de oppositie donderdag verzachting van de onderwijsbezuinigingen afdwong, is afgesproken dat de NPO meer ruimte krijgt „om (online) reclameopbrengsten te genereren”. Maar minister Bruins, krabbelde dezelfde dag al terug. Tijdens het Kamerdebat zei hij dat hij de 50 miljoen aan extra reclameopbrengsten „niet kan garanderen”.
De NPO en de omroepen reageren ontstemd. „Deze extra bezuiniging is onbegrijpelijk en een klap in het gezicht van al die bevlogen makers bij de publieke omroep”, stelt NPO-voorzitter Frederieke Leeflang. „De publieke omroep moet nu in 2027 en 2028 minimaal 320 miljoen gaan bezuinigen, terwijl het omroepbestel pas op zijn vroegst in 2029 wordt hervormd. Daarmee is het onvermijdelijk dat al in het komende jaar makers en programmering geraakt gaan worden om tijdig en zorgvuldig de bezuiniging op te kunnen vangen.” Leeflang noemt het besluit van de Kamer „onverantwoord”.
Ook EO-baas Arjan Lock, tevens voorzitter van het college voor omroepen, maakt zich grote zorgen over de extra bezuinigingen. Binnen het college van omroepen, het belangrijkste adviesorgaan van de NPO, is de afgelopen maanden al nagedacht over de invulling van de bezuinigingen op – en hervorming van het publieke bestel. Volgens Lock hadden de oppositiepartijen met de minister afgesproken dat de 50 miljoen aan extra bezuinigingen zouden worden opgevangen door meer reclame-inkomsten. „In de motie staat duidelijk 50 miljoen extra vanuit de Ster. En dat is al een enorme opgave.”
Meer online reclame
De reclame-opbrengsten van de publieke omroep bedragen nu gemiddeld 200 miljoen euro per jaar. Sinds een aantal jaar is de Ster erop gericht om de reclametijd juist te beperken. Volgens Ster-directeur Frank Volmer zouden de reclameopbrengsten 25 miljoen hoger kunnen als de wettelijke beperkingen op online reclame worden verruimd. Nu mag de Ster voor online video – zoals op NPO Start – alleen spotjes plaatsen voor non-profit-organisaties als musea. Wanneer de spotjes vervangen zouden worden door die van commerciële partijen, dan zou dat veel meer opleveren.
Een andere mogelijke verruiming zou zijn om de reclametijd te verhogen van 8 procent naar 10 procent van de totale zendtijd, zoals dat voorheen ook was. Ook zou het helpen om reclame toe te staan bij podcasts van de publieke omroep. Of dit tezamen voldoende oplevert om de 50 miljoen te dekken, kan Volmer nog niet zeggen.
Bruins wil eerst een impactanalyse laten maken van de gevolgen voordat hij besluit of de Ster online meer reclame mag maken. Meer ruimte voor de Ster kan volgens hem leiden tot verstoring van de advertentiemarkt. Commerciële mediabedrijven zijn dan ook tegen zo’n verruiming. Brancheorganisatie NDP Nieuwsmedia zei tegen vakblad Villamedia dat extra Ster-inkomsten „de private journalistiek hard raken”. Ook de commerciële radiozenders, zoals Radio 538, QMusic en Veronica, zijn tegen een mogelijke verruiming van de inkomsten van de Ster.
