In een groeiende stoet wandelt de burgemeester langs de verloedering in Schiebroek-Zuid: ‘Hier schrik ik van’

Mahmoud is trots als een groepje Marokkaanse mannen op donderdagavond 7 november 2024 de Palestijnse vlag hijsen op het Anton de Komplein in Amsterdam. Dit moet hij vastleggen, denkt de 22-jarige Palestijn. Hij maakt een foto en stuurt die via Facebook naar zijn moeder die in Gaza in het ziekenhuis ligt.

Oorlog loopt als een rode draad door het leven van de 22-jarige Mahmoud A., geboren en getogen in vluchtelingenkamp Khan Younis. Zijn moeder, vader en drie zusjes wonen daar nog altijd. Al hebben ze het kamp vanwege de Gaza-oorlog na de gewelddaden van Hamas in oktober 2023 soms ook moeten verlaten.

Mahmoud heeft zijn vader nog nooit gelukkig gezien. De man heeft nog altijd de sleutel van zijn geboortehuis in bezit waaruit hij en zijn ouders decennia geleden zijn verjaagd door de Israëlische overheid.

Er wonen nu andere mensen, maar de hoop dat hij ooit terug kan keren is nooit verdwenen. Ondertussen is hij meerdere keren geraakt door bommen. Ook de gezondheid van Mahmouds moeder is slecht. Ze heeft nog maar een halve long.

Zijn enige broer heeft Mahmoud ook verloren aan de oorlog. Toen zijn broer medicijnen ging halen voor zijn gehandicapte zus werd hij geraakt door een bom. Sindsdien zorgt Mahmoud, als enige overgebleven zoon, voor zijn familie. Daarom is hij naar Nederland gevlucht, via Griekenland, met een vals paspoort.

Mahmoud heeft hier asiel aangevraagd en woont in een azc niet ver van Eindhoven. Hij verzamelt blikjes en stuurt de opbrengst van het statiegeld via via naar zijn familie. Het is tientjeswerk, maar thuis in Khan Younis helpt het om het dagelijkse oorlogsleed te verzachten.

Dat schiet allemaal door zijn hoofd als hij in Amsterdam de jongens de Palestijnse vlag de lucht in ziet hijsen. Er zijn nog mensen die zich om ons bekommeren. Wat een helden, denkt Mahmoud. Het is niet de eerste keer dat hij in Amsterdam demonstreert. Hij heeft dit voorjaar ook al meegelopen in een studentendemonstratie.

Na afloop van de demonstratie bij de wedstrijd Ajax – Maccabi, tegen een uur of elf ’s avonds, reist Mahmoud met de metro naar het Centraal Station in Amsterdam, het is dan een uur of elf ’s avonds. Daarvandaan wil hij met de trein terug naar Eindhoven. Maar hij komt terecht op de Dam. Naar eigen zeggen gaat het daar fout. „Ik was buiten controle.”

Poging tot doodslag

Vijf weken nadat hij het hijsen van de Palestijnse vlag voor zijn moeder fotografeerde, loopt Mahmoud op woensdagmiddag door een zijdeur de zaal van de Amsterdamse rechtbank binnen, vergezeld door de parketpolitie.

Onder zijn zwarte jas en zwarte schoenen draagt hij witte sneakers. Mahmoud wordt verdacht van ernstige mishandeling en poging tot doodslag, gepleegd in de vroege ochtend van 8 november 2024 in de buurt van de Dam in Amsterdam.

Hij is een van de vijf verdachten die zich woensdag moeten verantwoorden.

Mahmoud zit al sinds zaterdag 16 november vast. Hij heeft zich toen zelf gemeld bij de politie nadat zijn foto was gepubliceerd vanwege betrokkenheid bij de rellen na de wedstrijd. De dag daarna vertelde hij tijdens een politieverhoor zijn levensverhaal, zoals hierboven beschreven.

Na een initiële ontkenning gaf Mahmoud, geconfronteerd met beeldmateriaal, toe dat hij na de demonstratie bij de Arena naar de stad is gegaan. Daar heeft hij foto’s gemaakt van de rellen.

Iedereen was elkaar aan het aanvallen

Zo ziet Mahmoud hoe gemaskerde mannen Maccabi-supporters willen aanvallen maar worden tegengehouden door de politie. Later ziet hij hoe supporters en demonstranten met elkaar vechten. „Iedereen was elkaar aan het aanvallen”, vertelde Mahmoud aan de politie.

„Wat de zionisten deden? Dat weten jullie beter dan ik”, zegt hij tegen de politie tijdens zijn verhoor. „Wat ik gehoord en gezien heb, is dat die zionisten de Arabieren hebben aangevallen. Ze hebben een Palestijnse vlag neergehaald en zongen in het Hebreeuws: dood aan de Palestijnen, dood aan de kinderen.”

Toen hij aan het filmen was, is hij aangevallen door een groep, aldus Mahmoud tegen de politie. „Ze begonnen mij te duwen en ik duwde terug. Daarna moest ik mijn mobiele telefoon wegdoen.”

Volgens de politie blijkt uit beelden dat Mahmoud niet de hele waarheid vertelt. „Hij heeft mij geslagen en ik heb hem teruggeslagen”, zegt de jonge Palestijn dan. Alleen geslagen? vraagt de politie. „Eerlijk gezegd handelde ik niet bewust. Misschien heb ik mijn hele lichaam gebruikt.”

Op de beelden die de politie hem toont tijdens het verhoor, is te zien hoe Mahmoud, gekleed in een witte broek, witte schoenen en een zwarte jas, meerdere keren in de richting van en op het hoofd trapt van een supporter die op de grond ligt. De jongen, met een Maccabi-shirt onder zijn jas, is vlak daarvoor vlak bij de Dam in volle vlucht tegen een hek geduwd en gevallen.

Kind van de oorlog

Deze woensdag is Mahmoud de laatste verdachte. Een andere verdachte wordt beschuldigd van betrokkenheid bij hetzelfde incident. Tegen hem is twee jaar cel geëist.

Omdat de behandeling van de andere zaken uitloopt, lukt het niet om zijn zaak van Mahmoud inhoudelijk te bespreken. De tolk die lang heeft zitten wachten, moet weg. Zijn advocaat Anis Boumanjal doet daarom een verzoek tot aanhouding van zijn zaak. Bovendien wil de advocaat gezien de heftige levensgeschiedenis van Mahmoud dat zijn cliënt wordt onderzocht. „Mijn cliënt is een kind van de oorlog. Gezien alles dat hij heeft meegemaakt, sluit ik niet uit dat er sprake is van posttraumatische stresssyndroom. En dat kan van invloed zijn op de vraag of hij toerekeningsvatbaar is.”

Als zijn advocaat het woord voert zakt Mahmoud weg. Hij huilt en lijkt niet meer te luisteren naar de tolk. Zijn zaak wordt aangehouden. Wanneer de inhoudelijke behandeling plaatsvindt, is nog niet bekend. Of hij tot die tijd in voorlopige hechtenis moet blijven bespreekt de rechtbank donderdag, als ook nog twee andere verdachten van de rellen voor moeten komen.

Delen

Mail de redactie

Het Openbaar Ministerie heeft zes maanden cel geëist, waarvan twee voorwaardelijk, in de zaak tegen de vierde verdachte die woensdag in de Amsterdamse rechtbank werd behandeld. Het is nummer drie die een eis voor een celstraf te horen krijgt.

De 26-jarige Rachid O., geboren in Utrecht, wordt verdacht van medeplichtigheid aan openlijke geweldpleging door in een appgroep ophitsende berichten te versturen. Daarnaast heeft O. zich volgens het OM schuldig gemaakt aan groepsbelediging door zich in een appgroep uit te laten over ‘kankerjoden’: „Deze kans krijg ik misschien nooit meer. Om kk joden te slaan.”

De chatgroep ‘Buurthuis 2‘ telde zo’n 900 deelnemers. De politie heeft kennis genomen van de inhoud en het berichtenverkeer is veiliggesteld met een beroep op het kunnen handhaven van de openbare orde.

O. vertelt aan de rechtbank dat hij de avond van de rellen met vrienden vanuit Utrecht naar Amsterdam ging. Op een gegeven moment zou hij sturen: „Zijn er nog ergens joden.” De rechtbank wil weten wat hij bedoelde. O. in de rechtbank: „Nou, ja. Er was een demonstratie, maar ik zag niks. En verder noemen Ajax-supporters zich Joden en Feyenoorders zich kakkerlakken.”

‘Klappen gegeven en tellie afgepakt’

Een berichtje met de tekst „klappen gegeven en tellie afgepakt”, moet wat O. betreft worden afgedaan als „stoere praat”. Hij zou niet echt iemand hebben geslagen en een telefoon die hij in zijn bezit had, zou hij hebben gevonden en zelf hebben teruggebracht naar de eigenaar. In 2020 is O. al een keer veroordeeld voor mishandeling en diefstal. Volgens de reclassering gaat het nu goed met O.

Later die nacht herhaalde O. zijn vraag of er nog ergens Joden waren. „Stom”, noemt hij die berichten nu. „Er zat frustratie in vanwege berichten over Maccabi-supporters die ‘dood aan de Arabieren’ riepen. Achteraf had ik dat niet moeten doen”, zegt hij. Maar het gaat er wat O. betreft om „dat die Maccabi-supporters zich hebben misdragen. Dat zag je overal: op Snapchat, Facebook, Insta.”

‘Geen twijfel over intentie’

O. ontkent berichten te hebben verstuurd met gps-linkjes die zijn gestuurd naar Israëlische telefoonnummers. Volgens de politie was dat bedoeld om Maccabi-fans te kunnen vinden als zij op zo’n link klikten. „Ik heb alleen maar berichten gestuurd in de groep Buurthuis 2. Het is niet gericht op Joden. Als ik dat app, gaat het om Maccabi-fans.”

Volgens de officier van justitie had deelname aan de appgroep wel het doel om geweld te plegen tegen Joden, dan wel Maccabi-supporters. „Hij deelt zijn locatie en vraag waar Joden zijn.” Of hij dat doet uit baldadigheid of verveling doet er niet aan toe, stelt het OM. „Door die berichten te sturen faciliteert hij geweld dat op dat moment ook overal in de stad plaatsvindt.” Het is volgens het OM juridisch niet relevant of Rachid ook daadwerkelijk mensen heeft aangezet tot geweld. „Het gaat om zijn intentie. En daarover bestaat geen twijfel.”

Delen

Mail de redactie

Wat wensen de kinderen en tieners in Schiebroek-Zuid, de buurt in het noorden van Rotterdam waar armoede en overlast verborgen bleef in de statistieken? In de aula van de nieuwe Stephanusschool, de centrale basisschool in de buurt, krijgen de kinderen dinsdagavond de kans om het aan hun burgemeester te vertellen.

Carola Schouten staat op de centrale trap, de kinderen staan naast haar. Ze mogen haar vragen stellen, ieder één. „Kunt u zorgen voor meer pretparken in de buurt?” Met achtbanen, liefst tussen de flats. En dat ze kunnen blijven voetballen en mogen ze een veilige plek om samen te komen en elkaar te leren kennen? „Er is hier voor jongeren niet zo veel te doen.”

„Daar hoorde ik net ook iemand over”, zegt Schouten, „een plek om samen te komen, een buurthuis”. „Wat vindt u van dronken mensen?” vraagt een meisje van tien. Een jongen, ook tien jaar oud, naast haar: „Er zijn veel dronken mensen die naar je toe komen. Ze doen heel eng.”

Schouten: „Daar schrik ik van. Het is echt een thema, ik wil daar verbetering in brengen.”

Stoet

De burgemeester is eind van de middag ontvangen in het kantoor van de welzijnsstichting in Schiebroek-Zuid. Ze wandelt met agenten en wijkraadsleden naar een plek waar vrijwilligers koken voor ouderen. In het donker vormt zich langzaam een stoet, na elk bezoekje voegen meer mensen zich bij haar. De stoet gaat langs tieners op stoeltjes voor de snackbar, de jongerenhub in. Afhankelijk van met wie ze spreekt stelt de burgemeester zich voor met haar voornaam of ook haar achternaam.

Ik ben doodsbang om mijn zoon van veertien naar buiten te laten gaan

De stoet wandelt langs de tramhalte waarvan het glas al weken in duizenden brokjes op straat ligt. Langs lage woningen in slechte staat en langs netjes gerenoveerde flats en de moestuinen die bewoners zelf onderhouden. Naar het kinderbuurthuis en daarna de basisschool in, die vol zit met bewoners, aan tafels, op bankjes, peuters op schoot, ouderen achter rollators. „Iedereen is welkom”, stond op de flyer die een week voor haar komst per app de buurt door vloog.

De burgemeester is vriendelijk en geïnteresseerd. Ze hoort dat de straat verhardt, dat ook kleine kinderen bedreigd en geslagen worden. Moeders maken zich zorgen om hun tieners. „Ik ben doodsbang om mijn zoon van veertien naar buiten te laten gaan. Jongeren worden voor niks gestoken en beroofd, en dat is hier in de buurt heel veel.” Een andere moeder is positiever. Zo is er hulp voor mensen die dat nodig hebben en is ze te spreken over de vele grasvelden en bomen. Maar Schouten hoort ook over donkere, onveilige plekken in de avond. En dat telkens als er iets leuks te doen is voor kinderen in de buurt, dit weer wordt weggehaald of afgeschaft.

Wijkprofiel

De voorzitter van een stichting die armoede probeert te bestrijden, vertelt aan de burgemeester: „We hebben met vijf wethouders te maken. Het is niet makkelijk om ze allemaal op één lijn te krijgen.” Afgelopen woensdag bezocht de wethouder Armoedebestrijding (Natasha Mohamed-Hoesein) een bewoonster die zich inzet voor Schiebroek-Zuid. De wethouders Zorg (Ronald Buijt) en Welzijn (Faouzi Achbar) zaten donderdag bij de woningstichting.

Sinds een artikel in NRC begin oktober, is er vanuit de gemeente meer aandacht voor Schiebroek-Zuid, merken betrokkenen. Het beschreef vooral de verborgen armoede en overlast. Van de buurt met ruim 7.200 bewoners waren geen statistieken waardoor problemen deels onzichtbaar waren, met alle gevolgen van dien. Juist hier, in deze toch al kwetsbare buurt bleken al jaren opvallend veel kwetsbare groepen geplaatst te worden – mensen met een alcoholverslaving, verwarde mensen, asielzoekers, ex-gevangenen. In plaats van in het draagkrachtiger noorden van de wijk, of het aangrenzende, rijke Hillegersberg.

De verslaafden, de jongerenproblemen, de slechte woningen, dat heeft het andere Schiebroek niet

Niemand protesteert, maar met name de kinderen in Schiebroek-Zuid hebben veel last van de dronken mannen die op straat rondhangen en op bankjes bij de vijver zitten. Kinderen krijgen opmerkingen naar hun hoofd en lopen om als ze naar de supermarkt moeten.

Er kwamen raadsvragen en de raad nam een motie aan om Schiebroek-Zuid, met de eigen karakteristieken, een eigen wijkprofiel te geven, waardoor de problemen wél zichtbaar zijn.

De burgemeester ziet zelf ook dat er te veel dronken en verslaafde mensen worden opgevangen in Schiebroek-Zuid, vertelt ze in de aula. „Er ligt een zware druk op de wijk.” Niet alleen hier, ook in andere kwetsbare Rotterdamse buurten als Carnisse. Ze hoort het ook van zorginstellingen.

Schouten: „Het is niet zozeer het wijkprofiel, denk ik, het is een concentratie van goedkope woningen.” Ze kan niet alles oplossen, zegt ze erbij. De gemeente gaat, afhankelijk van de manier van financiering, slechts deels over die opvang. „Maar we moeten iets doen”, zegt Schouten. „Dit ga ik samen met de wethouder Zorg oppakken.”

De burgemeester wil dan ook van de bewoners horen over de tweedeling in de wijk: „Hoe adresseer ik jullie eigenlijk? Zien jullie jezelf als Schiebroek-Zuid of als één gezamenlijke wijk Schiebroek?” Voor dat laatste gaan de meeste handen omhoog, de wijk als geheel.

Maar dan stapt Ubah Moussa naar de microfoon. Ze woont in een huis vol schimmel tegenover de school en werkte in de thuiszorg, ze kwam in alle delen van de wijk over de vloer. „Schiebroek-Zuid heeft de verslaafden, de jongerenproblemen, de slechte woningen”, zegt ze. „Dat heeft het andere Schiebroek niet.”

Delen

Mail de redactie