Ik ben gepensioneerd geriater. Van decorumverlies en ontremd gedrag bij ouderen weet ik af. Niet altijd eenvoudig. Nu bezoek ik mijn moeder (101) en sta in het verzorgingshuis met haar bij de lift. Een medebewoner, van wie bekend is dat hij graag vrouwen in de borsten knijpt, wil mee. De deuren van de lift gaan open en mijn moeder zegt tegen haar huisgenoot: „Ga jij maar eerst, wij wachten even.” Als de lift weer beneden komt, staat de ontremde huisgenoot nog steeds in de lift. Mijn moeder: „Kom, ga d’r maar uit, nú zijn wij!”
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]
De Rotterdamse politie heeft donderdagochtend meerdere aanhoudingen verricht rondom het Ahoygebouw. Daar vindt vandaag de jaarlijkse wapenbeurs van de Nederlandse Industrie voor Defensie en Veiligheid (NIDV) plaats. Dat ligt gevoelig: volgens actievoerders zouden maken de wapenleveranciers op de beurs zich schuldig aan oorlogsmisdaden in onder andere de Gazastrook.
Zo’n honderd demonstranten zijn aanwezig. Rond kwart voor acht ’s ochtends kwam een groep actievoerders aanrijden bij de voorgevel van Ahoy. Nadat zij met rode verf de ramen bekladden, werden meerdere demonstranten aangehouden. Volgens de politie gaat het om zeker drie arrestaties.
De bekladding is opgeëist door actiegroep XR Justice Now, een tak van klimaatgroep Extinction Rebellion. Ahoy en hoofdsponsor KPN hebben volgens de actiegroep „bloed aan de handen” en zijn „medeplichtig aan genocide”, zo is te lezen in een verklaring op sociale media. Afgelopen week werd veelvuldig tegen de wapenbeurs en de betrokken organisaties gedemonstreerd: zondag en maandag werd het kantoor van KPN ook al beklad. Volgens de politie zijn toen eveneens arrestaties verricht.
Wegenblokkades
De demonstranten bleven aanvankelijk in het aangewezen demonstratievak, maar inmiddels is de actie verspreid naar meerdere plekken rond Ahoy. Dat leidt tot meerdere schermutselingen tussen de demonstranten en de politie. Verschillende actievoerders proberen wegen te blokkeren en voor de ingang van het nabijgelegen winkelcentrum ligt een groepje demonstranten aan elkaar vastgeketend. De politie probeert na waarschuwingen demonstranten terug het demonstratievak in te krijgen. Agenten gebruiken hun wapenstok.
De beurs van de NIDV vindt ieder jaar plaats. Dit jaar is de 35ste editie. Vorig jaar werd er ook gedemonstreerd en arresteerde de politie meerdere mensen. Ook Rotterdamse politieke partijen zijn kritisch: de partijen BIJ1, GroenLinks en SP dienden een motie in, waarin werd opgeroepen de beurs af te gelasten wegens de aanwezigheid van wapenleveranciers „die mogelijk medeplichtig zijn aan oorlogsmisdaden”.
Gaan met die banaan? Dat was de vraag voor zeven bieders tijdens een kunstveiling in New York op woensdagavond. Het kunstwerk, een banaan die met ducttape aan een muur is geplakt, werd voor 6,2 miljoen dollar (bijna 5,9 miljoen euro) verkocht. Na een veiling van vijf minuten werd crypto-entrepreneur Justin Sun de gelukkige eigenaar.
„Dit is niet alleen een kunstwerk, dit vertegenwoordigt een cultureel fenomeen dat een brug slaat tussen de werelden van kunst, memes [internetplaatjes] en de crypto-gemeenschap”, zei Sun in een verklaring aan het veilinghuis Sotheby’s, waar het kunstwerk geveild werd.
De banaan met ducttape is een kunstwerk uit 2019 van Maurizio Cattelan, een moderne kunstenaar en provocateur in de kunstwereld, en draagt de naam Comedian. Het werk komt met een certificaat van authenticiteit en installatie-instructies voor de eigenaar om de banaan te vervangen als die bijvoorbeeld gaat rotten. De geveilde banaan van woensdag is dus al lang niet meer de oorspronkelijke banaan uit 2019.
Om te smullen
In 2019 zorgde de muurbanaan al voor grote ophef, nadat het op een kunstbeurs Art Basel Miami hing met een prijs van 120.000 dollar. De voorpagina van de The New York Post las ‚BANANAS! Art world gone mad’. De echte ophef kwam pas de dag daarna toen de Georgische kunstenaar David Datuna de banaan opat als performancekunst en tegenreactie die hij ‚hongerige kunstenaar’ noemde. Datuna noemde het kunstwerk ‚geniaal’ maar was ook kritisch: „Miljoenen mensen sterven zonder voedsel”, zei Datuna in een interview met The Guardian.
In 2023 werd de banaan opnieuw opgegeten, dit keer door een Zuid-Koreaanse student die ook zei dat hij „hongerig” was. Hij noemde „het beschadigen van een modern kunstwerk” ook kunst, maar dat de student vervolgens de schil weer vastmaakte was bedoeld als „een grap”.
De nieuwste eigenaar Justin Sun is ook van plan om het waarschijnlijk duurste stukje fruit ter wereld op te eten. „In de komende dagen wil ik zelf de banaan eten als onderdeel van de unieke artistieke ervaring, ter ere van zijn plaats in zowel kunstgeschiedenis als de populaire cultuur”, zei Sun.
Lees ook
‘Voor het kunstbegrip van de gewone man is de muur-banaan niet goed’
Wat is het waard?
In The Art Newspaper schreef de kunstenaar Maurizio Cattelan in 2021 dat het werk niet bedoeld was als grap. Het zou een commentaar en reflectie moeten zijn op de dingen waar mensen waarde aan toekennen. Het werk heeft de bedoeling om een kritische blik te werpen op de kunstwereld.
„Als Comedian in de kern een kritiek is op het hele begrip van de waarde van kunst, dan is de veiling in november de ultieme realisatie van het conceptuele idee van het werk”, zei David Galperin, hoofd hedendaagse kunst bij Sotheby’s, eerder. Galperin benadrukte dat het publiek kan bepalen wat de waarde is. En dat publiek bepaalde dat Comedian, een banaan van 35 cent, miljoenen waard is.
Al generaties lang zit een groep Jordanezen in de zomer op Camping Sandevoerde in Zandvoort. Maar nu is de camping verkocht en moeten ze eraf. De projectontwikkelaar wil er „luxe bungalows bouwen en er schathemeltjerijk van worden”. De campingbewoners binden de strijd aan met het grootkapitaal. Dinsdag kregen ze publicitaire hulp van presentatrice Fidan Ekiz.
In de driedelige reeks Op de barricade (dinsdag, NPO 1) wil Fidan Ekiz het opnemen voor „burgers die opstaan voor bedreiging van buitenaf”. De Amsterdamse campinggangers zijn mediagenieke volkse types die bijvoorbeeld hun zonnebril ophouden tijdens een zitting in de raadzaal, of die zeggen dat de projectontwikkelaar hun camping in „een soort Gazastrook” wil veranderen. De strijd tegen de nieuwe campingeigenaar, een anonieme groep investeerders, – heeft de onderlinge band verstevigd.
Het programma hinkt een beetje op twee gedachtes: Ekiz wil het conflict uitleggen, als in een documentaire, maar ze wil ook markante „volkse types” portretteren, als in een realityshow. Voor beiden is ze eigenlijk te kort op de camping. Een leuke gimmick is dat een van de campinggasten in plat-Amsterdams de voice-over verzorgd. In dit conflict is het trouwens niet moeilijk om sympathie te voelen voor de kampeerders die worden verdreven van hun „happy place”. In de latere afleveringen, met not-in-my-backyardprotesten tegen een asielzoekerscentrum en tegen een munitiedepot, zal dat lastiger worden.
Ekiz voelde zich thuis op de camping, zo zei ze in een interview met Televizier, omdat ze de gemeenschapszin herkende uit haar jeugd in de Tulpenbuurt in Rozenburg. „Samen optrekken, naar elkaar luisteren; dat is iets dat ik in Nederland steeds meer mis, we lijken elkaar uit het oog te verliezen.”
Polarisatie
‘Waarom zijn we zo verdeeld?’ wil Eva Jinek ook graag weten. Ze wijdde woensdag een speciale uitzending aan de polarisatie. Haar talkshow Eva (NPO 1) onderscheidt zich door de rustige, intieme sfeer waar gasten ongestoord hun verhaal kunnen doen, en dat kwam deze uitzending goed van pas. Het ging niet om het uitwisselen van meningen, maar om het duiden door deskundigen.
Tv-maker en schrijver Natascha van Weezel vertelde dat haar streven naar diaoloog tussen burgers steeds moeilijker wordt. Politicoloog Sarah de Lange zei dat de burgers niet wezenlijk van politieke kleur zijn veranderd: de meesten zitten nog steeds in het politieke midden. Wat wel is veranderd, zijn de toegenomen negatieve gevoelens voor andersdenkenden.
Volgens journalist Huib Modderkolk wordt de polarisatie niet veroorzaakt maar wel aangejaagd door sociale media. Hij bestreed de algemene gedachte dat de socials je in een bubbel van gelijkgestemden drijven. Het probleem is juist dat je op de socials vaker mensen met een andere mening tegenkomt, en dan krijg je de neiging om je eigen mening krachtiger neer te zetten. Een verwarrende conclusie. Moeten we dus minder in dialoog met andersdenkenden? Of moeten we wel in dialoog, maar bij voorkeur in persoonlijke ontmoetingen, zoals Van Weezel voorstaat, in plaats van in de semi-anonieme schreeuwkamers van de sociale media?
Ik vroeg me af of het woord polarisatie überhaupt wel de lading dekt. Ik zie bijvoorbeeld geen radicalisering op links. Wat wel is veranderd, is dat een deel van het ‘stille midden’ op drift is geraakt: de helft van de gematigde kiezers heeft de middenpartijen verlaten en is radicaal-rechts gaan stemmen, vooral door angst en weerzin jegens migranten. Radicaal-rechts gedijt het beste bij chaos en onvrede, wat dan weer de meeste aandacht krijgt in bijvoorbeeld talkshows.
