Dienstroosters, vroegpensioen en looneisen, verzucht directeur Freek Bos van reizigersvereniging Rover. „Het zijn ongetwijfeld allemaal goede redenen om actie te voeren, maar voor de reiziger is het gewoon weer de zoveelste keer dat het openbaar vervoer het laat afweten.” Zo wil je niet met je trouwe klanten omgaan, aldus Bos.
Er zijn opnieuw stakingen op het spoor. Nu eens niet van machinisten of conducteurs van NS of andere ov-bedrijven, maar van de treindienst-leiders van ProRail.
Maandag staakte de ProRail-post Kijfhoek bij Zwijndrecht, die de goederentreinen begeleidt op het grootste rangeerterrein van Nederland. Dat zorgde voor hinder van het goederenvervoer per spoor, maar trof niet of nauwelijks passagierstreinen. Woensdag begint een serie stakingen elders in Nederland.
1
Wat is er nu weer aan de hand ?
Spoorbeheerder ProRail en de vakbonden onderhandelen al maanden over een nieuwe cao voor de circa 5.400 medewerkers van ProRail. De vorige arbeidsovereenkomst liep op 1 juli af. Vakbonden CNV en VHS Railprofessionals zijn inmiddels akkoord met het eindbod van ProRail, maar de leden van FNV verwierpen het laatste bod.
FNV stelde ProRail vorige week een ultimatum. Dat verwierp de spoorbeheerder en nu roept de vakbond op tot actie. Woensdag vindt de eerste staking plaats bij verkeersleidingsposten voor het passagiersvervoer. In Amsterdam, de grootste post van Nederland, en in Alkmaar wordt gestaakt.
NS meldde maandag dat het vervoerbedrijf daarom van 6.00 tot 9.00 uur geen treinen laat rijden in Noord-Holland en delen van Flevoland en Utrecht. Evenmin rijden treinen tussen Leiden, Schiphol en Haarlem. Ook de hogesnelheidslijn HSL-Zuid is geraakt: er is geen treinverkeer tussen Rotterdam, Schiphol en Amsterdam.
„Houd ook de rest van de ochtend rekening met vertraging en uitval van treinen”, aldus NS. „Opstarten van de dienstregeling kost tijd.”
2
Waarom staken de FNV-leden bij ProRail?
De cao-onderhandelingen zijn vastgelopen. FNV wil een loonsverhoging van 13 procent. Dat klinkt als een enorm percentage, stelt de bond, „maar de vorige cao is afgesloten voor een enorme inflatiepiek. En die piek moet wel gecorrigeerd worden.”
Behoud van koopkracht is het belangrijkste argument om die 13 procent te eisen, stelt onderhandelaar Carl Kraijenoord op de website van de bond. „We willen uiteindelijk dat de werknemers van ProRail in de supermarkt net zo veel in hun boodschappenwagentje kunnen doen als voorheen.”
ProRail noemt de eis van de bond „niet realistisch”. De spoorbeheerder biedt een loonstijging van gemiddeld 5,2 procent: 7,9 procent voor de laagste salarisgroepen en 4,2 procent voor de hoogste.
„Het ultimatum van de FNV vraagt (omgerekend) een extra investering van 49 miljoen euro, ten opzichte van het eindbod”, aldus ProRail. Het bedrijf zegt „al tot het uiterste” te zijn gegaan. Het door FNV extra gevraagde geld zou ProRail uit eigen middelen moeten financieren. „Dat gaat dus ten koste van onze taken als spoorbeheerder en van banen bij ProRail.” Het bedrijf komt de komende jaren al miljoenen tekort voor achterstallig onderhoud en noodzakelijke vernieuwing van het spoor.
Het is nog niet duidelijk of en, zo ja, wanneer ProRail en FNV weer gaan overleggen.
3
Waarom heeft een regionale staking van treinverkeersleiders zo’n impact?
Naar verwachting leggen tientallen, hooguit honderden medewerkers van de verkeersleidersposten de komende twee weken het werk neer. Dat zijn relatief weinig mensen, maar de actie heeft consequenties voor het treinverkeer in heel Nederland.
De treinverkeersleider is de regisseur van het spoor. De spin in het web van het Nederlandse treinverkeer. Hij of zij begeleidt alle treinen, controleert het spoorvervoer, houdt de spoortunnels in de gaten. Zonder verkeersleiding geen veilige treindienst.
De treinverkeersleider is de regisseur van het spoor. Bovendien is het Nederlandse treinverkeer bijzonder sterk verknoopt
Bovendien is het treinverkeer op het Nederlandse spoor bijzonder sterk verknoopt. De trein van Den Helder naar Amsterdam eindigt niet in de hoofdstad, maar rijdt door als intercity naar Utrecht en Maastricht. Als rondom Amsterdam geen treinen rijden, heeft dat gevolgen voor het hele net. Dat geldt ook voor de staking van vrijdag, rond Utrecht en Amersfoort.
4
Wat een overlast… Kan de rechter hier niks tegen doen?
ProRail en NS betreuren de overlast voor de treinreizigers, stellen beide bedrijven, maar staken noemen ze ook een belangrijk recht voor werknemers. Een rechter zal een staking waarschijnlijk alleen verbieden als de publieke veiligheid ernstig in het geding is.
Dat was in elk geval het argument dat Schiphol in september – met succes – aanvoerde toen medewerkers van NS gingen staken voor een betere vroegpensioenregeling. Tussen Amsterdam en de luchthaven moesten destijds, op last van de rechter, treinen blijven rijden. Het werd een minimale dienstregeling van vier sprinters per uur.
Een zelfde afspraak hebben ProRail en FNV hierover gemaakt. Woensdagochtend rijden vier keer per uur treinen tussen Amsterdam Centraal en Schiphol. De luchthaven raadt passagiers wel aan zo mogelijk alternatief vervoer te gebruiken.
5
Voor de volledigheid: wanneer wordt nu waar gestaakt?
Woensdag 13 november: regio Amsterdam en Alkmaar. Geen treinen van 06.00 tot 09.00 uur.
Vrijdag 15 november: regio Utrecht en Amersfoort. Geen treinen van 06.00 tot 09.00 uur.
Maandag 18 november: regio Rotterdam, Den Haag, Roosendaal. Tijden nog niet bekend
Woensdag 20 november: regio Eindhoven en Maastricht. Tijden nog niet bekend.
Vrijdag 22 november: regio Zwolle, Groningen, Arnhem. Tijden nog niet bekend.
