Corine de Vries, hoofdredacteur van vijf regionale kranten in Noord- en Zuid-Holland, kreeg deze ochtend nog een mail van een lezer. De vrouw, al veertig jaar abonnee van De Gooi- en Eemlander, leeft van haar AOW-uitkering en uitte haar zorgen: kon ze zich met de voorgenomen btw-verhoging nog wel een abonnement veroorloven?
Het is niet het eerste bezorgde mailtje dat De Vries in de afgelopen tijd ontving. „Dit zijn mensen die hun hele leven op de hoogte zijn van wat er in hun buurt gebeurt”, zegt ze telefonisch. „Het laatste waar ik op ga bezuinigen is verslaggeving in de regio. Maar als er lezers afhaken, dan weet ik niet of we dat kunnen voorkomen.”
Hoofdredacteuren van regionale kranten roepen het kabinet en coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB maandag met klem op de voorgenomen btw-verhoging op kranten te schrappen. In een brief op de voorpagina’s van alle zeventien dagbladen vragen hoofdredacteuren de „ondoordachte maatregel” in te trekken.
De Tweede Kamer stemt waarschijnlijk deze week over het Belastingplan 2025, waar de btw-verhoging op kranten van 9 naar 21 procent deel van uitmaakt. Ondanks een stevige lobby en felle kritiek van de oppositie lijken coalitiepartijen niet van plan te bewegen. Ook een Kamerdebat kon de minister vorige week niet overtuigen.
Lees ook
Schrik bij kranten, opluchting bij publieke omroep
Protestborden
De belastingverhoging kan „grote gevolgen” hebben, vreest Joris Gerritsen, hoofdredacteur van de Gelderlander. Vorige week stond hij met, onder meer, enkele mede-hoofdredacteuren met protestborden in de hand bij de Tweede Kamer om dezelfde boodschap over te brengen – tot dusver zonder resultaat.
Dat zijn krant door de btw-verhoging lezers kwijt gaat raken, daar is hij van overtuigd. „Het is een misvatting dat alleen rijke mensen de krant lezen. De meeste lezers hebben een modaal inkomen of zitten daaronder. Voor velen is de krant nu al ontzettend duur. Als dat verder verhoogd wordt, gaan er mensen zijn die de krant opzeggen.”
Onderzoeksbureau Decisio liet op verzoek van brancheorganisatie NDP Nieuwsmedia doorrekenen welke gevolgen de belastingverhoging zou hebben. 270.000 huishoudens zouden volgens het onderzoek niet langer bereid zijn te betalen voor hun krant, waarmee de omzet uit abonnementen en losse verkopen met 10 procent krimpt.
Het is een misvatting dat alleen rijke mensen de krant lezen
De zorgen gaan vooral over hoe dat moet worden opgevangen. Volgens Decisio gaat de maatregel in het meest waarschijnlijke scenario gepaard met een daling van de werkgelegenheid van 377 fte. Hoofdredacteur Gerritsen durft geen aantallen te noemen, maar als de btw-verhoging wordt doorgezet denkt ook hij het met minder mensen te moeten stellen.
„In de Achterhoek hebben we ongeveer tien verslaggevers”, vervolgt hij. „Dat gaat net. In elke gemeenteraad weten we wat er speelt. Maar als je hetzelfde gebied moet coveren met acht verslaggevers, denk ik dat je steeds vaker van die vergaderingen over moet slaan. Ik vind dat iemand in Aalten ook recht heeft op regionale journalistiek.”
Cijfers
Over de btw-verhoging is eigenlijk niemand enthousiast. Coalitiepartijen zeggen geen fan te zijn van de maatregel, maar steunen die wel om het gat in de begroting te dichten, waarmee het voorstel een meerderheid heeft in de Tweede Kamer.
De minister moet het belastingplan echter ook nog door de Eerste Kamer zien te loodsen, waar hij geen garantie heeft op een meerderheid. Onlangs dreigde een meerderheid van de partijen in de senaat om het complete pakket aan belastingplannen weg te stemmen als de coalitie niet terugkomt op de betreffende btw-verhoging.
„Het is een maatregel die vooral makkelijk is voor de coalitie”, zegt Gerritsen. „Niemand durft eigenlijk verantwoordelijkheid te nemen. Als het echt zou moeten, hadden ze iets anders kunnen verzinnen.”
Regionale media komen met de maatregel in een transformerend journalistiek tijdperk verder onder druk te staan. „Het is niet zo dat het de afgelopen jaren eenvoudiger en rustiger is geworden”, zegt De Vries. „Wij hebben nu nog in al onze zestig gemeentes verslaggevers die de lokale politiek volgen. Dat wil ik heel graag zo houden.”
Sommige kleinere titels dragen allang niet meer bij aan de miljoenenwinsten van mediaconglomeraten DPG Media en Mediahuis. „Onze uitgevers zijn gezond, maar als de marges op een gegeven moment verdampen kunnen ze niet anders dan kijken naar hoe we kosten kunnen besparen. De uitgever verwacht uiteindelijk groene cijfers van mij.”
Lees ook
De btw: het fiscale duizenddingendoekje dat al een halve eeuw misbruikt wordt