Werknemers in de zorg en de horeca ervaren het vaakst ongewenst gedrag op het werk, meldt het CBS maandag. Het gaat onder meer om seksuele aandacht, intimidatie, lichamelijk geweld of pesten.
In 2023 gaf 17 procent van alle werknemers aan in de afgelopen twaalf maanden te maken te hebben gehad met ongewenst gedrag op het werk. In de zorg was dat 30 procent en in de horeca 20 procent. In de bouw en landbouw komt ongewenst gedrag juist relatief weinig voor.
Vrouwen ervaren meer ongewenst gedrag dan mannen. In de enquête van het CBS en TNO gaf 21 procent van de vrouwelijke werknemers aan de afgelopen twaalf maanden te maken te hebben gehad met ongewenst gedrag tegen 13 procent van de mannelijke werknemers. Vrouwen ervaren vooral vaker ongewenste seksuele aandacht.
Ongewenst gedrag komt ook vaker voor als het werk meer contact met andere mensen met zich meebrengt, zoals collega’s, klanten, patiënten of leerlingen. Werknemers in de zorg en horeca geven met ruim 75 procent het vaakst aan dat ze (vrijwel) de hele dag andere mensen op het werk ontmoeten.
Lees ook
Wangedrag-coach: ‘Je kan beter zeggen ik voel me gepest, dan jij pest mij’
‘Op de beelden die je hiermee maakt, is op 120 meter hoogte je duimnagel te onderscheiden”, vertelt Jasper Steenvoorden (29) terwijl hij met precisie een drone aanstuurt. „Met een drone zoals deze kan iedereen natuurpatronen onderzoeken.”
Steenvoorden promoveerde vorige maand aan de Wageningen Universiteit. Hij onderzocht hoe je drones kunt gebruiken voor remote sensing (langeafstandsdetectie) om veranderingen in hoogveengebieden bij te houden. Dit levert belangrijke gegevens op die wat zeggen over de gezondheid van zulke kwetsbare natuur.
Het beter monitoren van hoogvenen is hard nodig, vindt Steenvoorden: „Venen beslaan slechts 2 procent van het aardoppervlak, maar bevatten ongeveer een derde van alle koolstof in de bodem. Naast koolstofopslag fungeert veen ook als waterreservoir. Voor beide aspecten geldt dat mensen gebaat zijn bij het in stand houden ervan.”
De vitaliteit van het veen bepalen is tot dusver een tijdrovende klus geweest. Steenvoordens promotor Mathijs Schouten, oud-hoogleraar van de plantenecologie en boeddhistisch leraar, bracht in de jaren zeventig al hoogvenen in kaart. „Destijds legde hij een meetlint van 20 bij 20 meter uit over een hoogveen. Op handen en knieën begon hij dan de vegetaties in dat vlak op papier na te tekenen.” Hoewel dit werk enorm veel detail bevatte, was het heel arbeidsintensief en was het voor Schouten onmogelijk het hele gebied te inventariseren. Steenvoorden: „Wat zeggen enkele vierkante meters nou over een veen van duizend bij duizend?”
Drones leveren minder detail, maar kunnen snel en systematisch grote oppervlakken in kaart brengen. Steenvoorden wilde weten of drones geschikt zijn voor hoogveenmonitoring. „Het liefst neem je alle factoren mee, zoals de chemische en hydrologische metingen, maar op grote schaal gaat dit simpelweg niet.”
Elke kleur zegt iets over de omstandigheden
Daarom laat Steenvoorden drones alleen op de beste indicator letten: planten. „Een hoogveen is volledig bedekt met planten”, zegt hij. „Aangezien elke plant eigen eisen stelt aan de omgeving zijn de patronen die vegetaties vormen bij uitstek geschikt als kwaliteitsindicator voor het hoogveen.” Op dronebeelden is elk poeltje, elke kleur en elke plant een reflectie van lokale omstandigheden.
Steenvoorden laat zien dat de resolutie van dronebeelden hoog genoeg is om vanuit de lucht deze vegetaties van elkaar te onderscheiden. Zelfs individuele planten zijn soms te herkennen, zoals de rode polletjes van de ronde zonnedauw en de witte kleur van rendiermossen, een type korstmos.
„Met de drone die ik hier heb is de resolutie op 120 meter hoogte” – de ideale vlieghoogte volgens hem – „ongeveer een duimnagel, ofwel een vlak van tweeënhalf tot vijf centimeter op de grond. Dus als iets groter is dan dit, is het op de foto te herkennen.”
Steenvoorden gebruikte de beelden die hij maakte met drones, om machine learning-programma’s te trainen, een vorm van kunstmatige intelligentie die uitblinkt in patroonherkenning. „Met deze software kunnen we vegetatiepatronen koppelen aan ecologische omstandigheden.” Hierdoor, zegt hij, kan je met enkele drones het veen uitstekend monitoren, „tot wel duizend hectare op een dag”.
Steenvoorden deed het meeste drone-onderzoek in het westen van Ierland, waar nog enkele uitgestrekte hoogvenen zijn. De drone-beelden die hij daar maakte lijken afkomstig van een andere planeet. Steenvoorden: „Als ik naar die beelden kijk, dan vind ik het zo wonderlijk dat de natuur zoiets moois kan creëren gedurende duizenden jaren. Zo’n dynamisch en veerkrachtig systeem. Hoogveen voelt echt aan als een oersysteem.”
Al dat moois maakt tegelijk ook verdrietig, zegt hij: „Van de oorspronkelijke terreinen resteert in Ierland slechts 1 procent aan intact veen. Nederland scoort vergelijkbaar. Dit verlies komt vooral door de oude turfindustrie en ontwatering. Het doet mij pijn dat we venen van duizenden jaren oud in één jaar kunnen vernietigen.”
Tijd doorbrengen in de natuur
In recente jaren is veel gedaan om venen te herstellen. In Nederland bijvoorbeeld in het Drentse Bargerveen en Fochteloërveen. Toch begint Steenvoorden zijn proefschrift met een kritische stelling, die luidt dat „het huidige democratische systeem in Nederland ongeschikt is om millieuproblemen tegen te gaan”. Steenvoorden: „Met de stikstofcrisis zagen we precies hoe het fout gaat. Jaren aan beleidsplannen werden met een nieuw kabinet plots tenietgedaan. Dat zegt iets over het democratisch systeem, waarbij mensen zonder expertise, zeggenschap hebben over een bepaald onderwerp. Voor het toereikend oplossen van millieuproblemen zijn kabinets-overstijgende organen nodig die, bijvoorbeeld op basis van wetenschappelijke consensus, natuurherstel op de lange termijn garanderen.” Gevraagd of Steenvoorden hiervoor een specifieke overheidsvorm in gedachten heeft, zegt hij: „De Europese regelgeving, die komt het dichtst in de buurt van wat de natuur nodig heeft voor herstel.”
Steenvoorden is ervan overtuigd dat tijd doorbrengen in de natuur leidt tot een ‘vervuld leven’, ook een van zijn stellingen. „Hoe verder ik in de natuur verwijderd ben van de menselijke beschaving, des te meer voel ik dat ik werkelijk leef. Ik voel en weet dan dat wij allemaal onderdeel zijn van een groter geheel en de patronen die daarbij horen. Dit ligt voor mij echt aan de basis van waarom ik de natuur wil beschermen.”
Deze week een aflevering over internationale handel. En nee, dat is niet saai of neoliberaal: handel gaat samen met vrede en wederzijds vertrouwen. Maar dat vergt onderhoud, en in plaats daarvan zien we de beperkingen langzaam toenemen.
Donald Trump dreigt met importtarieven van 10 of 20 procent op producten vanuit Europa naar de VS. Maar Europa heft ook tarieven op veel Amerikaanse producten. Precies dat biedt kansen om te onderhandelen.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
De voordrachten voor Donald Trumps aanstaande kabinet en staf buitelen over elkaar heen. Via X, het platform van zijn nieuwe, informele ‘minister van Minder’ Elon Musk, en zijn eigen Truth Social, maakt Trump per dag meerdere benoemingen en kandidaatstellingen bekend. Het zijn tot nu toe allemaal trouwe vazallen van zijn populistische Make America Great Again-beweging: van rechts tot rechtser. Op een enkeling na niet de Republikeinse partijtijgers waarmee hij zijn eerste termijn begon.
Met Matt Gaetz als zijn beoogde minister van Justitie kan Trump voor de overwegend Republikeinse Senaat te ver zijn gegaan. Die gaat uiteindelijk over de beëdiging op ministersposten.
Vlak nadat Trump woensdag bij zijn opvolger en voorganger Joe Biden op bezoek ging in het Witte Huis, en nadat de Senaat een nieuwe voorman koos, maakte de aanstaande president bekend dat de controversiële afgevaardigde Gaetz uit Florida zijn aanstaande Attorney General is.
Lees ook
‘Flexibele havik’ Rubio mag Trump-diplomatie gaan leiden
Die positie behelst in de VS niet alleen toezicht op wetgeving, wetshandhaving en de rechtsstaat, maar ook directe controle over het Openbaar Ministerie en de zaken die dat voor de rechter brengt. Als Trump serieus werk wil maken van vergelding tegen „de vijand van binnenuit” moet de wraaklustige Gaetz dat gaan leiden.
Strafrechtelijk onderzoek
Matt Gaetz (42) was recent zelf onderwerp van strafrechtelijk onderzoek, naar betaalde seks met een minderjarige en illegaal drugsgebruik. Amerikaanse media melden dat de ethische commissie van het Huis van Afgevaardigden aanstaande vrijdag een intern onderzoek naar hem zou publiceren. Gaetz stapte echter onmiddellijk na Trumps nominatie op als Congreslid. Waardoor het rapport waarschijnlijk nooit het daglicht mag zien.
In zijn aankondiging noemt Trump zijn kandidaat-minister een „zeer begaafde en vasthoudende advocaat”. Gaetz, zoon van een lokale politicus in Florida, studeerde rechten aan degelijke, maar weinig indrukwekkende universiteit in Virginia en heeft professioneel nauwelijks een andere baan gehad dan als politicus. Eerst lokaal in Florida en sinds 2017 in het Huis. Daar raakte hij befaamd als aandachtsgeile opstoker. Hij is fanatiek aanhanger van Trumps complottheorie dat de verkiezingen van 2020 van hem gestolen waren.
Voor zover Amerikanen Gaetz kennen, zal dat zijn dat vanwege zijn succesvolle coup tegen Huisvoorzitter Kevin McCarthy. Ruim jaar geleden werd die op zijn initiatief afgezet en vervolgens vervangen door Mike Johnson.
Gaetz, zo schrijft The New York Times, „heeft een geschiedenis die onder conventionele omstandigheden zijn kans op beëdiging onoverkomelijk zou doen lijken”. Hij is „uniek ongekwalificeerd” schrijft de linkse site Vox. Met andere woorden, in het tijdperk vóór Trump zou iemand met zijn cv en gedrag nooit minister van Justitie kunnen worden. Maar in het tweede tijdperk Trump hoeft dat niet per se een obstakel te zijn.
Test voor Republikeinse Congresleden
De sleutel is in handen van John Thune. Die senator uit South Dakota werd woensdag door zijn fractie gekozen als opvolger van leider Mitch McConnell. Trumps entourage had liever loyalist Rick Scott uit Florida op die plek gehad.
De voordracht van Gaetz lijkt een test voor Thune: kan hij voldoende senatoren in het gelid krijgen voor de aanstaande president? De Republikeinen hebben vanaf januari een meerderheid van 53 (plus vicepresident J.D. Vance) in de honderdkoppige Senaat. Twee dwarse senatoren hebben al aangegeven dat zijn Gaetz niet zien zitten. Susan Collins, uit Maine, noemde Gaetz kandidatuur „schokkend”.
Lees ook
Het toekomstige buitenland-team van Donald Trump: anti-Chinees en pro-Israëlisch
Overigens is Matt Gaetz niet de enige omstreden kandidaat-bewindspersoon. Trump droeg woensdag ook ex-Democraat Tulsi Gabbard voor als directeur van de inlichtingendiensten. Volgens haar is de oorlog in Oekraïne niet de schuld van Vladimir Poetin, maar van de NAVO en de VS.
Ook beoogd Defensieminister, Pete Hegseth, veteraan en Fox-presenator, wordt als onvoldoende gekwalificeerd gezien. Kristi Noem, de gouverneur van South Dakota die in haar biografie opschepte over het doodschieten van een hond, loopt in dat gezelschap nauwelijks risico om afgeschoten te worden als minister van Binnenlandse Veiligheid.
Want de hoorzittingen en stemmingen in de Senaat zullen een loyaliteitstest zijn voor Congresleden. Heeft Trump zoveel grip op zijn partij dat die al zijn benoemingen aanvaardt? Offert de Senaat, voor de vorm, alleen de meest extreme kandidaat? Of is het schijn dat Trump zijn partij naar zijn inzicht hervormd heeft en wacht hem net als acht jaar geleden weerstand uit de gevestigde orde? Met zijn voordrachten test hij de oude garde van zijn partij tot het maximale.