Kleren maken de man, of liever: de politicus en politica. Er was veel te doen over de stijl van Kamala Harris, waartegen de slecht zittende pakken en dassen van Trump meer dan slonzig afsteken, hoe hypermasculien zijn boodschap ook is. Je vraagt je onwillekeurig af wat Trump gedragen had als hij een vrouw was geweest (voor hem en zijn aanhangers vast een onverdraaglijke gedachte).
Kamala Harris koos, zoals vele vrouwelijke politici voor haar, voor zakelijke doch elegante broekpakken. Gedekte, interessante kleuren, niet alleen grijs, maar bijvoorbeeld ook aubergine, beter gesneden dan die van Hillary Clinton in 2016. De eerste vrouwelijke presidentskandidaat noemde haar broekpak destijds een afleidingsmanoeuvre. Een pak was een uniform en daardoor zou men letten op wat ze zei, niet op wat ze droeg. Niet dus.
Kamala’s kledingstijl is alom geprezen. Ze stond, afgelopen maand, op de cover van Vogue, in een koffiekleurig pak met bijpassende sieraden. De uitstraling is er een van vrouwelijke zelfverzekerdheid. Passend bij deze verkiezingen, die wel de gender elections zijn genoemd: vrouwen tegen mannen. Maar uit haar kleding spreekt nog iets anders.
Dit waren ook class elections. Kamala kleedt zich als een succesvolle vrouw en belichaamt daarmee de aspiratie van vele jonge seksegenoten. Maar niet van alle! Haar kleding is chic en daarmee onbereikbaar. Dat hoort bij aspiratie maar schept ook afstand. Haar stijl kan niet iedereen aanspreken: de zijden blouses met strikken, de torenhoge naaldhakken van een peperduur merk staan ver weg van de realiteit van het merendeel van de vrouwen. Net als de parels, de dagelijkse stilist en kapper.
In dit verband is het verschil tussen BBB-voorvrouw Caroline van der Plas en VVD-leider Dilan Yesilgöz opvallend. De bestudeerde nonchalance, met een tikje Ma Flodder, van de eerste contrasteert huizenhoog met de glanzende blouses, hoge hakken en perfecte nagels van de tweede. Yesilgöz onderstreept haar onbereikbare schoonheid. Van der Plas straalt uit: ik ben gewoon een van jullie, ik draag ook een slobberig vest als ik er zin in heb. Zou de VVD het beter hebben gedaan onder vrouwen als Yesilgöz zich wat bescheidener had gekleed tijdens de campagne?
Geen enkel kledingstuk is neutraal. Het illustreert altijd een klassenkloof en daarmee dus ook een opleidingskloof. Wie studeert en ambities heeft, wil als Kamala of Dilan worden. Wie weinig kansen heeft, is blij dat er een Caroline bestaat, of zelfs een Angela Merkel met haar no-nonsense broekpakken en onsexy kapsel. De enige frivoliteit die zij zich permitteerde was een variatie in kleuren. Dan worden kleuren de uitweg voor vrouwen die weinig geld hebben.
De tijd dat linkse politici zich tooiden met zelfgebreide truien en sandalen is vervlogen. In de Kamer draagt iedere man een pak. Vrouwen van linkse partijen zie je tegenwoordig ook in jurken. Maar wat je ook draagt als politicus, het is altijd een statement over aspiratie en projectie. Harris koos niet zomaar voor Chloé.
Opvallend is dat duurzame mode nauwelijks een discussiepunt onder politici is. Bij Prinsjesdag is nog wel eens een ludiek ensemble te bespeuren, maar duurzame stoffen of recycling, ho maar. Hoe leuk was het geweest als Kamala Harris in Vogue over haar fraaie pak had gezegd: „Hi girls, dit is een pre-loved (tweedehands) setje!”
Uiteindelijk draaide de strijd om of mensen zich buitengesloten en ongezien voelden. In tegenstelling tot Trump toonde Harris door haar stijl dat ze tot de elite behoort. En daarmee onderstreepte ze definitief haar afstand tot het gewone volk.
