Kandidaat-commissarissen krijgen steun, al is daar soms een politieke deal voor nodig

Zeg dat je volop met het Europees Parlement wilt samenwerken en de parlementariërs altijd op tijd zal inlichten. Zorg dat je goed inhoudelijk op de hoogte bent van je nieuwe portefeuille. Benadruk dat je goed met je collega-commissarissen zal optrekken. Omarm veelvuldig het ideaal van een verenigd Europa. En spreek in het slotwoord uit dat je met volle energie je eervolle baan gaat vervullen, natuurlijk samen met het parlement.

De hoorzittingen deze week in Brussel met de eerste twintig van de 26 kandidaat-leden van de Europese Commissie leken allemaal volgens een vast stramien te verlopen. De kandidaten moesten goed presteren om de benodigde steun te winnen. En dat ging deze week voor bijna alle aspirant-commissarissen makkelijker dan vooraf gedacht. Een enkeling moest wat persoonlijke of politieke affaires uit het verleden ophelderen. Maar de sessies van drie uur waren vooral inhoudelijk, over alle plannen en doelen van de nieuwe Europese Commissie, die in december aan de slag gaat.

Wopke Hoekstra wisselde Engels af met Frans, Duits en Nederlands, en sprak ook even Italiaans

Zo verliep het donderdagmorgen ook bij CDA’er Wopke Hoekstra, die opnieuw een klimaatportefeuille krijgt: Klimaat, Nettonul en Schone Groei. Hij verklaarde de strijd tegen klimaatverandering volop te willen voortzetten en dat te willen combineren met het versterken van het Europese concurrentievermogen, geheel in lijn met de hoofddoelstelling van de Commissie. „We kunnen niet zonder groei.” Hij wisselde Engels af met Frans, Duits en Nederlands, en sprak een Italiaanse volksvertegenwoordiger ook even in haar eigen taal toe. Een Franse vragensteller zei toen maar dat hij niet in het Frans hoefde te antwoorden.

Veel vragen kreeg hij over de verplichting voor de autoindustrie om vanaf 2035 alleen nog CO₂-neutrale auto’s produceren. Sommige Europarlementariërs waren teleurgesteld dat hij de kwakkelende Europese autoindustrie weinig positiefs in het vooruitzicht stelde. Zo vond de Duitse sociaal-democraat Tiemo Wölken zijn visie op de autosector „niet zo duidelijk als ik had verwacht”. Hoekstra beklemtoonde dat de autofabrikanten juist behoefte hebben aan duidelijkheid en niet aan voortdurend bewegende doelen. Duidelijk was hij over het gebruik van biobrandstoffen in auto’s. „Dat is geen goed idee. Dan houd je een CO₂-probleem”. Wel heeft hij van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen de opdracht gekregen om te onderzoeken of de verordening aangepast kan worden voor motoren op zogeheten e-fuels, meestal met waterstof geproduceerde synthetische brandstoffen.

Na afloop kwamen de leden van de desbetreffende parlementaire commissie achter gesloten deuren bijeen, zoals bij elke commissaris gebeurt, en werd vastgesteld dat het parlement met tweederde meerderheid Hoekstra steunt.

Vrij zwak optreden tot nu toe. Weinig concreet en veel open deuren

Zweedse kandidaat valt tegen

Het eerste probleem voor het toekomstige team van Ursula von der Leyen doemde onverwachts dinsdagavond op. Waar op dat moment de meeste aandacht uitging naar de hoorzitting met de nieuwe migratiecommissaris, de Oostenrijker Magnus Brunner, ging het een zaal verderop bijna mis met de Zweedse Jessika Roswall. Ze overtuigde met name parlementariërs ter linkerzijde er niet van genoeg deskundigheid te hebben voor haar portefeuille Milieu, Waterweerbaarheid en Concurrerende Circulaire Economie.

De Nederlandse parlementariër Gerben-Jan Gerbrandy (D66) plaatste al tijdens de hoorzitting een kritisch bericht op X: „Terwijl de hele wereld de adem inhoudt vanwege de USA-verkiezingen, horen wij de genomineerde milieu-Eurocommissaris. Vrij zwak optreden tot nu toe. Weinig concreet en veel open deuren.”

Na haar slotwoord begonnen de politieke raderen te draaien en werden de machtsverhoudingen duidelijk. Een substantieel aantal parlementariërs, onder meer die van de liberale en sociaal-democratische fracties, wilde Roswall nadere vragen stellen en mogelijk opnieuw horen. Roswall’s partij, Moderaterna, is echter onderdeel van de christen-democratische EVP, de grootste fractie in het EP.

De EVP wilde dat Roswall niet langer bleef bungelen. Daarom maakte de fractie een koppeling met de hoorzitting van de Belgische kandidaat-commissaris Hadja Lahbib (Paraatheid, Crisisbeheer en Gelijkheid). De huidige minister van Buitenlandse Zaken was ondanks twijfels vooraf over haar capaciteiten, goed voor de dag gekomen. Dat ze drie jaar geleden als journalist met Russische hulp naar de geannexeerde Krim was gereisd en daar voor de Waalse RTBF een weinig kritische reportage had gemaakt, kreeg ze niet goed uitgelegd. Maar verder deed ze het inhoudelijk goed. Toch dreigde de EVP steun te onthouden. Pas toen in de achterkamers een akkoord was gesloten tussen de liberalen, de sociaal-democraten en de christen-democraten – de drie hofleveranciers voor de Commissie – werd duidelijk dat Lahbib en Roswall opgelucht kunnen ademhalen.

Bioindustrie

Eén kandidaat-commissaris kreeg tot dusver nog geen definitieve steun: de Hongaarse commissaris Olivér Várhelyi. De huidige commissaris voor Uitbreiding is opnieuw naar voren geschoven door Viktor Orbán, de Hongaarse premier die zo vaak reuring veroorzaakt in de EU.

Von der Leyen heeft Várhelyi de portefeuille Zorg en Dierenwelzijn toebedeeld. Van tevoren was al duidelijk dat het parlement de partijgenoot van Orbán niet zonder slag of stoot zouden goedkeuren. Er is vooral twijfel of hij niet veel loyaler is aan Orbán dan aan de Europese Unie. En dat hij anderhalf jaar geleden op een onbewaakt ogenblik bij een open microfoon Europarlementariërs had uitgemaakt voor „idioten” wordt hem ook nog nagedragen.

Bij zijn hoorzitting bood hij voor dat laatste opnieuw excuses aan, hoewel hij volhield dat sprake was geweest van een misverstand. Met dierenwelzijn leek hij niet heel op te hebben. Zo noemde hij de bioindustrie „niet iets negatiefs. Dat is de sector die het eten op ons bord brengt”. De meeste vragen kreeg hij over het anti-abortusbeleid in Hongarije. Hij bleef herhalen dat abortus geen zaak van de EU is maar van de individuele lidstaten. De Hongaar moet nu schriftelijk extra vragen beantwoorden. Gespeculeerd wordt dat hij pas goedkeuring krijgt als zijn portefeuille wordt uitgekleed.

Dinsdag komen de zes belangrijkste commissarissen, de vicevoorzitters, aan bod. Naar de Italiaanse kandidaat Raffaele Fitto, van het radicaal-rechtse Fratelli d’Italia, wordt het meest uitgekeken. Ook hier is niet uitgesloten dat Ursula von der Leyen haar macht zal gebruiken om steun te verzekeren. Ze wil ongetwijfeld niet de broze verhoudingen met de Italiaanse premier Giorgia Meloni op het spel zetten.

Delen





Mail de redactie