Iedere kiezer in Pennsylvania kan doorslaggevend zijn: het vakbondslid, de moeder in een buitenwijk, de nauwelijks betrokken jonge man

Plaatwerker Ryan Sanders is een vergevingsgezind mens en een atypische kiezer. In 2016 stemde hij op Hillary Clinton, „want ik was best tevreden over Barack Obama en zij was zijn logische opvolger”. Vier jaar later koos hij voor de toen zittende president Donald Trump, want „de meeste kritiek op hem was vanwege de pandemie, terwijl hem die ook maar was overkomen”. Als alcoholist – „nu 13 jaar nuchter” – heeft Sanders zelf vaak om vergiffenis en vertrouwen moeten vragen. Maar dit keer wist hij niet wie hij een tweede kans moest geven.

Nog een keer de Republikein Trump, „die met idiote retoriek een comeback probeert te maken”, maar tijdens wiens presidentschap „de economie lekker draaide en er geen oorlog was”? Of de Democraat Kamala Harris, „die in 2019 hele rare dingen zei, maar je als vicepresident niet verantwoordelijk kan houden voor oorlog en inflatie”?

Sinds hij zijn twijfel deelde met een lokale krant, heeft de telefoon niet stilgestaan. Want Ryan Sanders is de heilige graal van de Amerikaanse presidentsverkiezingen: een zwevende kiezer in Pennsylvania. Een prominent vakbondslid, bovendien. Hij vertegenwoordigt de plaatwerkers in de noordelijke industriestad Erie. Zijn vakvereniging heeft steun voor Harris uitgesproken, maar vanwege de populariteit van Trump onder hun leden, hebben niet alle bonden zo’n endorsement afgegeven.

Pennsylvania is dit jaar – wederom – de belangrijkste swing state die kan bepalen wie er volgend jaar in het Witte Huis zit. Met 19 van de 538 kiesmannen levert winst hier meer op dan in Georgia, North Carolina, Michigan, Arizona, Wisconsin of Nevada. Voor Harris zijn er nauwelijks scenario’s waarin ze president wordt zonder kiezers in deze noordoostelijke staat te overtuigen. Ook voor Trump kan Pennsylvania doorslaggevend zijn. Hij won er in 2016 nog nipter dan hij er in 2020 verloor.

Lees ook

Vier scenario’s voor de strijd om het Witte Huis – en 22 races om in de gaten te houden

Er is geen staat waar de kandidaten vaker campagne hebben gevoerd en meer geld hebben uitgegeven. Hun enige debat vond er plaats. Trump werd er in zijn oor geschoten en schepte er friet bij de McDonald’s. Harris introduceerde er haar running mate Tim Walz en treedt er dinsdagavond nog op met tv-persoonlijkheid Oprah Winfrey en popster Lady Gaga. Kiezers worden murw gebeukt door negatieve campagnespotjes. Velen kunnen „niet wachten tot dit voorbij is”.

Het platteland van de staat – die drie keer zo groot is als Nederland, met een bevolking van krap 13 miljoen – stemt trouw Republikeins. De inwoners van de twee grote steden, Philadelphia en Pittsburgh, kiezen Democratisch. Net als voor de meeste Amerikanen staat hun voorkeur lang van tevoren vast, alleen hun opkomst doet er toe. Daarnaast zijn er een drietal kiezersgroepen in deze overwegend witte staat die beide proberen te bereiken: vakbondsarbeiders, moeders in voorsteden en bankzitters, jonge mannen vooral, die net zo lief thuisblijven op verkiezingsdag. NRC ondernam een korte rondreis om deze kiezers in deze cruciale staat beter te begrijpen.

De vakbondslieden

Erie was al in verval voordat Ryan Sanders (43) er geboren werd. De noordwestelijke uitstulping van de staat, aan het grote meer met dezelfde naam, bruiste begin vorige eeuw op kolen, ijzer en staal. Maar de stad verliest al sinds de jaren zestig bedrijvigheid en inwoners, dat zijn er nu nog zo’n 92.000. Van de mensen die er in loondienst werken, is 15 procent aangesloten bij een vakbond. Zij kunnen de uitslag van dit swing district bepalen.

Op een zonnige najaarsdag maakt de stad geen troosteloze indruk. Maar leegstand, vervallen fabrieken en te brede straten voor het verkeer dat er nog rijdt, tonen wel dat deze betere tijden heeft gekend. Het is precies zo’n plek die Trump in 2016 veroverde met retoriek over terugkeer naar een geïdealiseerd verleden en protectionisme. Maar ook een stad die ‘union Joe’ Biden in 2020 terugwon. Waar de vakbonden weer floreren en de grote treinlocomotieffabriek – ondanks herhaaldelijk dreigen met vertrek naar vakbondsloos Texas – voorlopig is gebleven.

Op het fabrieksterrein van een vierkante mijl aan de oostkant van de stad, werken nog steeds een paar duizend mensen. Plaatwerker Sanders legde er bij een recente renovatie een nieuw dak op. Peter Kuzma (58) is er een van de monteurs. De locomotieffabrikant heeft afgelopen week 50 miljoen dollar subsidie ontvangen voor de ontwikkeling van een trein die rijdt op waterstof. „Heel toevallig vlak voor de verkiezingen”, redeneert Kuzma, in zijn werkkloffie, in zijn tuin met kippen, fruitbomen en hot tub.

Erie, Pennsylvania.

Foto’s: Shannon Stapleton/Reuters

„Zoals je kunt zien heb ik het aardig goed voor elkaar, en dat wil ik graag zo houden. Onder deze regering teer ik in”, zegt hij. Kuzma komt uit een vakbondsfamilie en staat nog altijd geregistreerd als Democraat, maar de laatste op wie hij stemde was Bill Clinton. „Politici liegen allemaal”, zegt hij, terwijl zijn vrouw koekjes en water komt brengen. „Maar bij deze twee kandidaten hebben we niet alleen beloftes, maar resultaten om ze op af te rekenen. De economie was gewoon beter onder Trump dan onder Biden-Harris. Leuk dat ik een vakbondsbaan heb en een loonsverhoging, maar de inflatie is vele malen hoger.” Hij is, zegt hij, niet tegen klimaatbeleid, „maar wel als dat de brandstof duurder maakt”.

De economie was gewoon beter onder Trump dan onder Biden-Harris

Peter Kuzma

De economie staat ook voor Ryan Sanders centraal, maar hij trekt de tegenovergestelde conclusie van Kuzma. Niet inflatie, die het afgelopen jaar daalde maar nog steeds gevoeld wordt, met name op de woningmarkt, maar baanzekerheid en een goed pensioen zijn voor hem het belangrijkst. De pezige man met vrolijke ogen onder een heel smerig petje, heeft kort voor verkiezingsdag besloten Harris een kans te geven.

Na zijn coming out als zwevende kiezer belden journalisten van over de hele wereld, maar ook Democratische campagnemedewerkers. Of ze hem mochten uitleggen wat Biden allemaal voor de vakbond had betekend en hoe Harris van plan was dat beleid voort te zetten. Dat heeft hem overtuigd, net als haar optreden in de campagne. „Ik kende haar eigenlijk niet toen ze Biden verving. Maar ze komt over als iemand die zich in ieder geval bekommert om andere mensen.”

De buitenwijkmoeders

Dat de Republikeinen niet bij Sanders aanklopten, heeft er volgens campagnevoerders in Pennsylvania mee te maken dat de Democraten veel meer geld en energie pompen in wat the ground game heet: het langs de deur gaan om mensen persoonlijk te overtuigen te gaan stemmen. „Voor elk persoon die wij op straat hebben, hebben zij er tien”, zegt een vrijwilliger op het Republikeinse kantoor in Erie. Zijn partij zet meer in op dominantie in de ether, podcasts die gericht zijn op een mannelijk publiek en online, met spotjes over hoe Harris miljoenen illegale immigranten heeft binnengehaald en zich inzet voor het bekostigen van operaties voor transgenders in gevangenissen. En Trump zet nu al in op de veronderstelling dat er bij de verkiezingen gefraudeerd wordt.

Er zijn zelfs Republikeinen die campagne voeren voor Harris, zoals Ann Womble, in een buitenwijk van Lancaster. Vanuit de industrie rond Erie in het noordwesten, door de berken- en naaldbossen en over de bergen van de Appalachen, verschijnt het boerenland rond Lancaster. Een district dat altijd rood kleurt, maar met de stad Lancaster een blauw hart heeft. Een hart dat uitdijt ten opzichte van de omgeving. Door het dichterbij komen van de buitenwijken van Philadelphia verkleurt de regio verder. Steeds meer hoger opgeleiden, onder wie pensionado’s, uit andere linkse staten trekken hier naartoe.

„Stem op fatsoenlijkheid” staat er op een bordje in Wombles voortuin. In haar de buurt domineren leeggelopen Halloween-decoraties het straatbeeld. De 56-jarige moeder van vijf was Republikeins opgevoed en zag haar partij het afgelopen decennium veranderen van „conservatief en gericht op mogelijkheden” naar een club die „grieven- en slachtofferpolitiek voert – precies wat me eerder bij de Democraten zo tegenstond”.

Dit is niet het moment om te kibbelen over de juiste hoogte van de kinderbijslag, dit is een existentiële keuze

‘Licht-conservatieve’ vrouwen is de groep waar de campagne van Harris, in Pennsylvania en elders, groeipotentieel ziet. Behalve de meest religieuze zijn velen van hen ook geschrokken van het afschaffen van het landelijk recht op abortus en de extreme gevolgen daarvan in veel Republikeinse staten. Meer dan mannen, en meer dan vier jaar geleden, voelen zij afkeer voor Trump – vanwege zijn veroordeling voor het afkopen van een pornoster en de Capitoolbestorming van 2021. En hoewel vrouwen vaker boodschappen doen en de gevolgen van inflatie voelen, staat de economie iets minder hoog op hun politieke prioriteitenlijstje. Hier in Lancaster trof Womble op een vrouwen-wc van een benzinestation een blauwe post-it aan de binnenkant van de deur met daarop de tekst: „Onthoud dames, je stem is privé!” Je Trump-beminnende echtgenoot hoeft het niet te weten.

Harris kan best wat mannen in de arbeidersklasse – wit en zwart – verliezen en zich ten koste van de Arabische stem achter Israël blijven scharen als ze flink meer vrouwen zoals Womble voor zicht wint. Abortus is Harris’ belangrijkste politieke thema. Ze richt zich de laatste weken vooral op Trumps karakter, aftakeling en vermeende fascisme. En ze voert campagne met de Republikeinse haviksdochter en Trump-impeacher Liz Cheney.

„Mijn pleidooi aan conservatieven is simpel: ik ben het ook niet in alles met Harris eens, maar dit is niet het moment om te kibbelen over de juiste hoogte van de kinderbijslag of starterssubsidie”, zegt Womble. „Dit is een existentiële keuze. In een ander jaar kun je misschien kiezen tussen een appel en een sinaasappel en concluderen dat een appel niet je favoriete fruit is. Dit jaar stem je op een appel of een handgranaat die elk moment kan ontploffen.”

Het platteland rond Lancaster, een district dat altijd rood kleurt, maar met de stad Lancaster een blauw hart heeft.

Foto’s: Ryan Collerd/AFP, Jessie Wardarski/AP, Diane Desobeau/AFP, Paul Nolp/AFP

De thuisblijvers

Low propensity voters, heten ze in het Engels. Mensen zoals Ace Jones Jr. (23) die in Rankin op straat met zijn vader staat te kletsen. Rankin is een voorstadje van Pittsburgh. Van oudsher net zo afhankelijk van de almaar krimpende zware industrie als Erie, maar met een bijna helemaal zwarte bevolking. Ook deze wijk staat vol eengezinswoningen: maar allemaal dicht tegen elkaar aan en in slechtere staat dan in de buitenwijken van Erie en Lancaster. En vol bordjes voor Kamala Harris.

Jones is al vijf jaar stemgerechtigd, maar heeft daar nog nooit gebruik van gemaakt. „Dit keer ga ik dat echt doen: op Trump. Hij is een man van de wereld”, zijn vader knikt bevestigend. Die stemde de vorige keer al op hem. „Neemt hij het niet op tegen een of ander meisje?”, vraag zijn zoon. Daar gaat hij sowieso niet op stemmen. „Een vrouw moet altijd door een man geleid worden (…) Ik zeg niet dat alle vrouwen gek zijn, maar als ze macht krijgen gaan ze zich anders gedragen.”

Ik zeg niet dat alle vrouwen gek zijn, maar als ze macht krijgen gaan ze zich anders gedragen

Junior woont bij zijn moeder en heeft nu even geen werk. Hij heeft zich ook nog niet als kiezer laten registeren: een voorwaarde om dinsdag te kunnen stemmen. Hij is bij uitstek het type waar de Trump-campagne zich op richt. Zijn aanname is dat in de VS, met een opkomst van 67 procent bij de laatste verkiezingen (bijna 77 procent in kantelstaat Pennsylvania), nog een schat aan onaangeboorde kiezers te winnen is. Jonge mannen, nauwelijks politiek geïnformeerd, die wel eens van Trump gehoord hebben en hem waarderen om zijn rijkdom en vechtersmentaliteit. De grote gok van die benadering is dat dit soort kiezers moeilijk van de bank te porren zijn.

De realiteit is juist dat elke groep in de loeispannende strijd in Pennsylvania doorslaggevend kan zijn. De arbeiders, die in toenemende mate overstappen naar de Republikeinen, maar in absolute aantallen een steeds kleiner deel van de bevolking en dus het electoraat uitmaken. De suburban moms die juist in tegenovergestelde richting naar de Democraten oversteken. De nauwelijks betrokken jonge mannen als ze dit keer opeens wel komen opdagen. Maar ook de zwaar religieuze Amish, waar de Republikeinen een speciale campagne voor hebben opgezet, kunnen de doorslag geven. Puerto Ricanen die boos zijn omdat ze op een Trump-rally in New York voor afval werden uitgemaakt. In een land met 335 miljoen inwoners en 538 kiesmannen, kan elke kiezer in Pennsylvania bepalend zijn.

Delen





Mail de redactie