Europa was slecht voorbereid toen Donald Trump in 2016 tot Amerikaans president werd verkozen – Trump zelf ook. Dat is dit keer écht anders. Er staan mensen uit de ultraconservatieve hoek paraat om verstrekkende plannen uit te voeren, mocht Trump volgende week de verkiezingen winnen.
In deze aflevering bespreken Maarten en Marike de consequenties van een zege van Trump bij de verkiezingen in de Verenigde Staten, voor Nederland en Europa. Wat zijn de gevolgen van zijn plannen voor het klimaat, voor de beurzen en de geopolitieke verhoudingen in de wereld?
Net nu er in Europa een dure energietransitie plaatsvindt, wil Trump van de VS het goedkoopste energieland ter wereld maken. Gaat hij hiermee grote Europese bedrijven weglokken? Hoe groot is de schade als Trump een heftige handelsoorlog gaat voeren? En wat kunnen andere landen hier tegen doen?
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
De ouders van redacteur Alrun Bernhard verhuisden in 1995 vanuit voormalig Oost-Duitsland naar Nederland. Nu, 35 jaar na de val van de Muur, reist ze met haar vader terug naar zijn geboortegrond. Wat maakt de herinneringen van haar vader zo anders dan het beeld dat in Nederland leeft? En hoe vormt haar vaders herinnering aan de DDR niet alleen zijn identiteit, maar ook die van Alrun zelf?
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
Het blijft vaag waarom J.T. Bessinger (35) precies naar Washington is afgereisd. De vrachtwagenchauffeur uit Charleston, South Carolina, paradeert woensdagochtend in zijn ‘Gays for Trump’ T-shirt voor het Witte Huis. „Deze rust had ik niet verwacht”, zegt hij. „Dat Donald Trump de popular vote (de meeste stemmen), heeft gewonnen, delegitimeert waarschijnlijk elk protest of rel voor ‘de democratie’ die we vandaag hadden kunnen zien.”
Was hij gekomen voor mogelijke rellen van de tegenpartij? Of geweld van zijn eigen kamp, als Trump had verloren? Dat wil hij niet met zoveel woorden zeggen. Maar hij gaat confrontaties duidelijk niet uit de weg hier in de hoofdstad, waar ruim 90 procent van de kiezers dinsdag op Kamala Harris stemde.
Wanneer er een kleine blonde vrouw in zakelijke kleding langsloopt die hem toebijt: „jij bent verachtelijk!”, gaat hij los. „Je hebt verloren, bitch. Is de meerderheid van het land verachtelijk? Je hebt de verkeerde flikker uitgezocht om ruzie mee te zoeken.” Dan, op rustiger toon. „Er zijn Republikeinen die vinden: je moet beleefd blijven. Daar hoor ik niet bij.”
Gelatenheid
De scène voor het Witte Huis, dat Donald Trump na zijn klinkende overwinning in de Amerikaanse presidentsverkiezingen in januari weer voor vier jaar mag betrekken, is tekenend voor de relatie van de zetel van de federale overheid met het achterland. In Washington klinkt op de dag na de verkiezingen onbegrip, frustratie, angst en, ja, verachting voor hoe de rest van de Verenigde Staten gestemd hebben. Toch heerst er meer gelatenheid dan in 2016, toen Trumps winst een totale verrassing en schrikbeeld was.
Lees ook
De Amerikaanse vrouwen kozen niet massaal voor Harris, de zwarte mannen niet massaal voor Trump
„Het is een treurige dag”, zegt Daisy Robinson (59), die voorbij het Witte Huis wandelt. „Maar dat is de democratie, hè. We moeten het accepteren en zien wat er gebeurt. We hebben het de eerste keer ook overleefd.” Robinson werd geboren in Bolivia en kent veel latino’s die op Trump hebben gestemd. „In zijn eerste periode heb ik familieleden en vrienden verloren van wie ik nog steeds vervreemd ben omdat we het zo oneens zijn over Trump. Ik vrees vooral meer verdeeldheid en onenigheid. Maar ik voel me minder slecht dan toen Hillary Clinton in 2016 verloor. Nu weten waar we aan toe zijn.”
De mensen in Washington die echt iets te vrezen hebben, zijn ambtenaren van de federale overheid. Trump wil hele ministeries, zoals dat van Onderwijs en dat van Milieu, afschaffen en mogelijk tienduizenden ambtenaren ontslaan. Zijn aanstaande vicepresident J.D. Vance heeft geopperd „elke gemiddelde bureaucraat (…) te ontslaan en te vervangen door onze mensen”. X- en Teslabaas Elon Musk zou een „overheidsefficiëntiecommissie” moeten gaan leiden: drain the swamp 2.0.
Een tiental ambtenaren dat tijdens hun lunchpauze ministeries in- en uitloopt wil onder geen beding over de verkiezingsuitslag praten, zelfs niet anoniem. „Wij horen elke president te dienen”, zegt één van hen. „Dat zullen we ook dit keer doen.”
Desastreuze verkiezingsavond
Op het terrein van Howard University overheerst verdriet. Dit is de – overwegend zwarte – universiteit waar Harris studeerde en waar duizenden aanhangers de desastreuze verkiezingsavond doorbrachten. Woensdag hebben ze allemaal een mail gekregen dat ze alsnog welkom zijn om de vicepresident te horen spreken. Ze geeft er in een toespraak van twaalf minuten haar nederlaag toe en feliciteert Trump. „We hebben allemaal veel emoties, maar we moeten de uitslag accepteren”, zegt Harris tegen haar aanhang. En moedigt die aan „niet op te geven en te blijven strijden”.
We hebben allemaal veel emoties, maar we moeten de uitslag accepteren
Ondanks enkele tranen overheerst ook hier berusting boven paniek. „Het valt nu mee. In 2016 heb ik dagenlang zo gehuild dat mijn man een nieuwe auto voor me heeft gekocht”, zegt vastgoedbeheerder Alecia Francis (50). „Ik kom net als Harris’ vader uit Jamaica en ik houd van dit land omdat het zware tijden doorstaat, dat zal ook dit keer zo zijn. Ik ben minder angstig dan bij zijn eerste termijn, maar meer verbijsterd dat de meerderheid van het land liever een veroordeelde crimineel heeft die ons tijdens de pandemie aanraadde om bleekwater te drinken, dan een uiterst capabele en ervaren zwarte vrouw.”
Jonge studenten op de campus vrezen voor hun mogelijkheden om een abortus te ondergaan als ze die nodig hebben en voor het opzeggen van klimaatverdragen, waardoor het opwarmen van de aarde wordt versneld. Harris’ verlies wordt toegeschreven aan racisme, seksisme, desinformatie op sociale media en Bidens weigering om eerder plaats te maken voor een nieuwe generatie. Harris, die een uiterst korte campagne voerde, wordt niets verweten.
Meerdere Howard-studenten zien Harris’ verlies als een aanmoediging om zelf politiek actiever te worden, maar niet om de radicaal andere keuze van hun eigen land beter te begrijpen. „Wij moeten meer mensen uitleggen wat de werkelijkheid is, want ze zijn heel slecht geïnformeerd”, zegt marketingstudente Jordan Rogers (19). „Blijkbaar snappen ze niet dat het eigenlijk heel goed gaat met de Amerikaanse economie”
Na jaren heropent de favoriete kroeg van onze kinderen. Onze zoon, nu student, komt er speciaal een weekend voor naar huis. De rij is mega. Nadat hij bij de portier de wachttijd heeft gecheckt, wordt hij aangesproken door een groepje meisjes: „Meneer, weet u hoe lang het nog duurt?” Ontgoocheld keert hij terug naar zijn vrienden. Ze zijn het snel eens: dit wordt ’m niet.
Astrid Blaauw-Hoeksma
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]