Veiling van een leven

Azië – vissaus Chinees – oestersaus en trassi Westers – worcestershiresauce

We ontdekten het lijstje toen we afgelopen zomer het huis van mijn schoonouders aan het leegruimen waren. In zwarte viltstift stond het op de binnenkant van het deurtje van een keukenkastje geschreven. Best een logische plek voor zo’n geheugensteuntje eigenlijk, vooral als je daar ook je vissaus, oestersaus, trassi en worcestershiresauce bewaart. Aukje, mijn schoonmoeder, hield van koken. Ze had er echt plezier in, verzamelde recepten en probeerde graag iets nieuws uit. Des te sneuer was het dat haar man bepaald geen avontuurlijke eter was. „Proef het nou gewoon, Cees. Dit is hartstikke lekker.” Onvermoeibaar bleef ze het proberen. Maar Cees was zelden over te halen.

Nu Aukje er niet meer is, woont Cees in een verpleeghuis. Bij het warme middagmaal dat daar dagelijks stipt om 12.30 uur wordt geserveerd, komt weinig avontuur kijken. Kruimige piepers, stukgekookte groente, gehaktbal, of een variatie daarop. In elk geval nooit vissaus, of zelfs maar worcester. Zolang zijn zonen hem blijven voorzien van gevulde koeken en leverworst voor de lekkere trek tussendoor, leeft mijn schoonvader thans in een culinair walhalla.

Wat een emotioneel uitputtende klus is dat trouwens, zo’n ouderlijk huis leegruimen. En dan ging het hier niet eens om het huis van mijn eigen ouders. Sterker, ik kende Aukje en Cees pas een jaar of zesenhalf. Misschien kwam het omdat Aukje er zo plots tussenuit was gepiept, of juist omdat Cees nog leefde, dat ik er zo’n moeite mee had. Of ik ben gewoon een sentimentele stakker, geneigd veel te veel betekenis te geven aan materiële zaken, zo sprak ik mezelf bestraffend toe.

Maar toen las ik de roman Autobiografie van een flat, waarin Otto de Kat het leven van zijn ouders reconstrueert aan de hand van hun woning en de dingen die zich daarin bevinden. Hij doet dat in de best gekozen bewoordingen die voor zoiets denkbaar zijn. Aan het einde van een lange dag waarop de auteur samen met zijn broer spullen heeft uitgezocht en stickertjes geplakt op lampen, stoelen en schilderijen, heeft hij het over ‘de veiling van hun leven’. Verdomd ja, over zoiets mag je best beetje sentimenteel doen.

Een voor een lieten we al die in een heel mensenleven verzamelde spullen door onze handen gaan. Kleding, kastjes, spiegels, vazen, brillenkokers, bestek; voor alles probeerde ik nog een goede bestemming te vinden. Een lamp ging naar een nichtje dat binnenkort op kamers zou gaan. Een etui met breinaalden en een doos naaigerei naar een ander nichtje. Een ketting naar een vriendin met dezelfde uitbundige smaak als mijn schoonmoeder. Een knalblauwe gietijzeren pan mocht mee naar Spanje – iedereen moet minimaal één pan van zijn ouders erven, zo overtuigde ik mijn verkering, die een stuk nuchterder in zulke zaken is dan ik en ernaar neigde alles gewoon in één keer te laten ophalen door de kringloopwinkel.

Vlak voor we het huis leeg opleverden maakte ik nog snel een foto van de binnenkant van het keukenkastje. Ik zag Aukje voor me, in de weer met een nieuw recept. Iets Aziatisch, met vissaus. Ze wist best dat Cees er niet van hield, maar ze ging het toch gewoon nog eens proberen.

Delen

Mail de redactie

Ik trok mijn koffer achter me aan, de donkere straat in tot voor de deur van ons huis. De gordijnen waren nog open en er brandde licht. Een halve dag geleden was ik nog in Venetië met vier vriendinnen, die nog niet zo lang een clubje vormden. Het was een risico, maar door hun stralende ogen en verrukte uitroepen was het duidelijk dat zij, net als ik, van verbazing in verbazing vielen om de vanzelfsprekendheid van ons samenzijn.

De straat golfde, mijn benen waren nog slap van de boten, de dagmarsen over brugjes en door smalle steegjes, de grappen over cholera.

Ik dacht aan hoe de vriendin met de grootste kunsthonger, rennend op weg naar de Biënnale, een trage Amerikaanse toerist opzij deed springen door geërgerd „Toet toet, yes Toto, we’re not in Kansas anymore!” te roepen.

Ik keek door het raam de keuken in. Daar zat Willem achter zijn laptop. Ik verlangde ernaar bij hem te zitten, maar was ook huiverig voor de broodtrommels, de korte nachten, de boodschappenlijstjes. Ik bleef stil voor de deur staan.

Ik dacht aan hoe goed ik met deze vrouwen over werk kon praten, aan hun doordachte, zelden snobistische smaak, aan hun vragen over hoe waardevol te leven, aan hun bevliegingen, aan hun tien kinderen en aan hun continue honger. Ik dacht aan hun verzet tegen een schaduwleven en aan hoe lief ze zijn. Ik dacht aan hoe gemakkelijk het allemaal opeens ging als ik bij hen in de buurt ben.

Ik heb het vaak geprobeerd, vriendinnenclubjes, maar ik was er niet geschikt voor. Ik werd miesj van het gefleem dat de scherpe onderlaag moest verbergen, de competitiedrang, de hiërarchie, de soms uitgelaten schreeuwerigheid, het conformisme, de performatieve solidariteit op basis van geslacht, de verplichte kwetsbare bekentenissen.

Er was veel kalm, volwassen geluk geweest de afgelopen dagen. „Even lezen”, zei steeds eentje. Of: „Ik ga toch nog even kijken bij het Canadese paviljoen.” Of: „Ik ben even helemaal verzadigd.” Of: „Ik ram mijn aanvraag er nog even uit.”

Dat had ik een half jaar geleden allemaal best onuitstaanbaar gevonden, maar nu wist ik dat ik het altijd al gemist heb. Kennelijk moest ik zo groot groeien om te weten bij welke soort vrouwen ik hoor.

Zoals altijd, wilde ik iets van de vrije dagen meenemen naar huis. Dit keer was het geen ‘ontspanning’, maar iets anders. Misschien kan je het autonomie noemen. Misschien is het verliefdheid.

Ik belde aan. Willem deed open. Het was fijn hem weer te kunnen aanraken. Ik ging aan de keukentafel zitten en begon te praten. Over de privéboot die ons zomaar van het hotel Excelsior naar San Marco bracht. Over mijn slaapkamer, met het uitzicht op een tuin, een schrijftafeltje, het roze op de bepleisterde muur wat ik nu ook in ons gezinshuis wilde hebben. Over Nessun Dorma op het San Marco, hoe twee van de vrouwen samen dansten, mijn tranen om het vieren van de fantastische kitsch die we allemaal begrepen.

„En toen zei ze dus: toet toet, yes, we are not in Kansas anymore!” Ik lachte hard.

Hij glimlachte.

„Je ziet er mooi uit”, zei hij, „en je praat opeens precies zoals je vriendinnen.”

„Ik gun ze de wereld”, zei ik. En ik meende het.

Delen

Mail de redactie