Als Rusland en Oekraïne stoppen met het bestoken van elkaars energie-infrastructuur, zou dat kunnen leiden tot een begin van toenadering tussen de twee landen. Dat heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky maandag gezegd in Kyiv.
Rusland heeft de afgelopen tweeënhalf jaar Oekraïense elektriciteitscentrales bestookt met duizenden raketten, drones en zware vliegtuigbommen, waardoor het land met steeds grotere stroomtekorten kampt. Omgekeerd voert Oekraïne het afgelopen jaar steeds vaker drone-aanvallen uit op Russische olieraffinaderijen en andere doelwitten in de olie-industrie.
Volgens The Financial Times ziet Zelensky, die maandag sprak met journalisten in Kyiv, kansen om een weg naar onderhandelingen met Moskou te openen als Rusland stopt met de luchtaanvallen op de Oekraïense energievoorziening en vrachtschepen op de Zwarte Zee. „Als het gaat over de energievoorziening en de vrijheid van scheepvaartverkeer, zou een resultaat op dit gebied een signaal kunnen zijn dat Rusland mogelijk bereid is de oorlog te beëindigen”, aldus Zelensky. „Wij vallen hun energie-infrastructuur niet aan, en zij vallen die van ons niet aan. Zou dit kunnen leiden tot het einde van deze hete fase van de oorlog? Ik denk van wel”, zei hij.
Donkere wintermaanden
De uitspraken van Zelensky komen op een moment dat Oekraïne zich voorbereidt op de derde oorlogswinter sinds de grootscheepse Russische inval in het land, in februari 2022. Doordat de Oekraïense energievoorzieningen zwaar zijn getroffen, hebben miljoenen burgers te maken met regelmatige stroomuitval. Veel Oekraïners zullen tijdens de wintermaanden langdurig in de kou en in het donker komen te zitten.
Ook de situatie langs de ruim duizend kilometer lange frontlijn biedt de Oekraïense bevolking weinig hoop. Langs de oostelijke frontlinies is het Russische leger al het hele jaar in opmars. De Russen winnen weliswaar langzaam terrein, en vaak ten koste van enorme verliezen, maar de Oekraïense verdedigers slagen er niet in de opmars te stoppen. Zo wordt onder meer de logistiek belangrijke spoorwegstad Pokrovsk rechtstreeks bedreigd.
Lees ook
Oprukkende Russen stemmen analisten somber: ‘Ik zal zeggen wat velen niet uitspreken: Oekraïne is de oorlog aan het verliezen’
Tegen die sombere achtergrond doet Zelensky er alles aan om ervoor te zorgen dat zijn westerse bondgenoten, de Verenigde Staten voorop, Oekraïne militair en economisch blijven steunen. In Kyiv wordt met grote zorg gekeken naar de Amerikaanse presidentsverkiezing op 5 november.
Mocht Donald Trump opnieuw worden verkozen tot president, dan kan dat enorme gevolgen hebben voor de oorlog in Oekraïne. Trump laat zich graag voorstaan op een vriendschap met Poetin; bovendien heeft Trump meerdere keren gezegd dat hij de oorlog „binnen één dag” zal beëindigen zodra hij president is. Over hoe hij dat zou willen doen, laat hij zich niet uit.
Amerikaanse wapensteun
Maar de grootste vrees in Kyiv is dat Trump de militaire steun aan Oekraïne zal stopzetten. Ook al krijgt Oekraïne steeds meer wapens en munitie uit Europa, de geavanceerde Amerikaanse wapensystemen zijn onmisbaar voor het land. Zo beschermen Patriot-luchtafweersystemen het luchtruim boven enkele grote steden en voert Oekraïne zelf precisieaanvallen uit op Russische doelen met raketsystemen als Himars en Atacms. Ook de F-16’s zijn van Amerikaanse makelij.
De bijna veertig miljoen Oekraïense burgers gaan al bijna duizend dagen zwaar gebukt onder de oorlog, de vijandelijkheden gaan ondertussen niet ongemerkt voorbij aan de Russische bevolking. Volgens een enquête onder Russische burgers zou inmiddels meer dan de helft van de mensen die de oorlog van president Poetin steunen, voorstander zijn van vredesonderhandelingen met Oekraïne.
Het onderzoek, dat dinsdag werd gepubliceerd, werd uitgevoerd door het onafhankelijke Russische nieuwsmedium Meduza. Van de achthonderd ondervraagde Russen wil 61 procent dat Moskou onderhandelingen begint met Kyiv. Daarnaast bleek 43 procent van de ondervraagden voor herstel van de betrekkingen met het Westen.
De Russische bevolking merkt op verschillende manieren dat het land in oorlog is, en niet alleen omdat Oekraïne sinds begin augustus een deel van de Zuid-Russische regio Koersk bezet houdt. Volgens Oekraïense cijfers zijn bijna zevenhonderdduizend Russische militairen omgekomen of gewond geraakt aan de frontlinies in Oekraïne. Bovendien wordt Rusland bijna dagelijks bestookt met Oekraïense drones.
