Reisvlogger Noraly Schoenmaker reist op haar motor de wereld rond: ‘Op de motor ben je echt alleen’

Ze had nooit eerder haar sleutelbeen gebroken, maar wist meteen zeker dat het nu was gebeurd. Reisvlogger Noraly Schoenmaker (37) lag naast haar motor op een zandweg vol kuilen, ergens in Tanzania. Ze moest zich inhouden om het niet uit te schreeuwen van de pijn. In plaats daarvan richtte ze de camera op zichzelf en begon te praten.

„Ik kan mijn rechterarm niet bewegen, ik kan mijn motor niet optillen. Hoe kom ik hier weg? Mijn voet doet ook pijn. Het zal toch niet zo zijn dat ik zojuist echt mijn sleutelbeen en mijn voet heb gebroken? Ik hoop dat er snel een auto aankomt, maar ik ben in de middle of nowhere.”

Na zes jaar soloreizen is het haar manier geworden om te dealen met ingewikkelde situaties: camera aanzetten en hardop nadenken. Maar in dit geval was er meer aan de hand dan haar motorfiets die vastzat in de modder of vanaf een bootje een rivier in was gekukeld (waargebeurd, in Congo). „Ik begreep direct dat mijn Afrika-avontuur voorbij was”, vertelt ze vijf maanden later in een café in Utrecht. „Dat ik niet meer kon rijden en moest worden geopereerd.”

Met één hand slaagde ze erin haar motorlaars uit te trekken, ze was bang dat de voet zou opzwellen. Ze peuterde de gesp van haar helm los en strompelde met haar camera naar de plek waar ze van de weg was geraakt om te begrijpen wat er precies was gebeurd. Een venijnige steen had haar Honda gelanceerd.

Dertig pijnlijke minuten duurde het voor een eerste auto in zicht kwam. Er zaten drie Tanzanianen in op weg naar hun werk. Artsen, hoeveel geluk kun je hebben? Haar reddende engelen reden vervolgens vijf uur de andere richting op om de Nederlandse vrouw veilig af te leveren bij het ziekenhuis van Mbeya. Een andere man bracht haar motor na.

De motor van Schoenmaker.

„Nee, ik ben nooit bang”, beantwoordt Schoenmaker de vraag die ze al ontelbaar vaak heeft gehad. Of ze als vrouw alleen… „De momenten dat ik me op die manier kwetsbaar voel, zijn zeldzaam. De wereld is veiliger dan we denken. Ik weet heus dat geweld tegen vrouwen veel voorkomt, maar vaak gebeurt het in huiselijke kring of zijn de daders bekenden. Het is echt niet zo dat overal mannen zomaar wildvreemde vrouwen bespringen.”

Met haar YouTube-kanaal Itchy Boots (2,4 miljoen abonnees) wil ze juist laten zien hoeveel vriendelijkheid ze onderweg tegenkomt, hoe hulpvaardig mensen zijn, ook in landen met een slecht imago. „Meestal gaan de verhalen daar niet over, want een superaardige man die een vrouw op een motor heeft geholpen, dat is natuurlijk geen nieuws.”

‘ZO’N RITME ALS IN NEDERLAND, DAAR HOUD IK NIET VAN’

Boven de rand van haar hemdje is het verse litteken goed zichtbaar. De sleutelbeenoperatie, die ze deze zomer in Nederland liet doen, verliep niet zo best. Per ongeluk perforeerde de chirurg haar long. „Ik ben nog steeds snel buiten adem”, vertelt ze. „Dus ik ben benieuwd hoe het straks gaat.”

Drie dagen na dit interview zal ze weer vertrekken, richting Azië dit keer. Ook al is ze nog niet volledig hersteld en loopt ze een beetje mank – de voet bleek gelukkig niet gebroken. De drang om te reizen is simpelweg te groot.

„Ik ben vijf maanden in Nederland geweest, dat is de langste periode in een jaar of vijftien. Het was een goede test. Want ik heb me weleens afgevraagd of het niet een keer klaar was, al dat gereis. Nee, dus.”

Hoelang blijft Nederland leuk voor jou?

„Een week of zes, al was dit natuurlijk een uitzonderlijke situatie. Ik kon niets en voelde me slecht. Maar in het begin kan ik echt wel genieten van het comfortabele leven hier, van het gezonde eten. Nederland is mijn landje, waar ik altijd naar terug zal keren. De trip naar Afrika was ook echt afzien, ik had voedselvergiftiging, was ziek van de malariapillen, en Nigeria vond ik een heel heftig land. Als wit persoon ben je daar een target, dat wist ik. Er worden mensen ontvoerd, Boko Haram is er. Ik ben niet bang voor mannen, maar wel voor mannen met wapens. In Nigeria staan ze overal. Je hebt geen idee wie het zijn en wat ze willen.”

Wat gebeurt er na zes weken Nederland?

„Aan kleine dingen merk ik dat ik er klaar mee ben. Als ik me ga ergeren omdat er een auto staat op de plek waar ik wil parkeren. Of dat het weer de dag is dat het vuilnis aan de straat moet. Zo’n ritme, daar houd ik niet van. Dan begin ik te verlangen naar een land waar niets geregeld is.”

Als twintiger reisde ze al veel. Ze studeerde af als geoloog en stond op het punt te beginnen aan een promotietraject aan de Universiteit Utrecht. Maar ze bedacht zich en stuurde vanuit India, waar ze aan het backpacken was, een mailtje naar haar promotor dat ze toch afzag van een carrière als wetenschapper. Te weinig avontuur. Ze ging werken bij een baggerbedrijf. Kreeg ze op zaterdagochtend een telefoontje dat ze nog diezelfde avond naar Uruguay moest vliegen voor een nieuw havenproject. Indonesië, Panama, Brazilië, Kazachstan – ze werkte over de hele wereld en vond het heerlijk.

Tot ze erachter kwam dat haar vriend haar bedroog met een ander. In haar boek Keerpunt, dat afgelopen juni uitkwam, schrijft ze hoe ze de appgeschiedenis van de twee ontdekte. Anderhalf jaar aan berichten en leugens, rijkelijk voorzien van intieme details. Ze las alles, inclusief zinnetjes als ‘heeft N iets door?’

‘N’ verbrak de relatie, het huis in Nederland ging in de verkoop. Toen haar werkgever ook nog eens liet weten dat Nederland misschien wel haar nieuwe standplaats zou worden, wist ze wat haar te doen stond. Wegwezen. Ze zegde haar baan op en vertrok naar India. In 2018 kocht ze daar haar eerste offroadmotor, een Royal Enfield, waarmee ze via Myanmar en Thailand naar Maleisië zou rijden. Een eindbestemming had ze niet. Behalve dan: de vrijheid.

Elektrische bandenpomp.

Wat is precies die vrijheid van het reizen per motor?

„Je voelt de wind, de temperatuur, de elementen. Maar toen ik begon met deze manier van reizen, voelde ik me vooral vrij in de zin van: ik kan doen wat ik wil, alles ligt open. Als je backpackt ben je toch afhankelijk van anderen, en je bent altijd samen. Toch minimaal met een buschauffeur, en meestal zijn er ook andere reizigers. Of je zit tussen de locals met een kip op schoot. Op de motor ben je echt alleen en kun je naar gebieden waar niemand komt.”

Je geeft je motor altijd een naam. In je boek schrijf je hoe je in Iran een handje sneeuw over de tank van Basanti wrijft en zegt: ‘Kijk, Basanti, sneeuw!’

„Het begon als een grapje, ik noemde mijn eerste motor Basanti naar de heldin uit de Indiase filmklassieker Sholay. Als ik zelf even niet zo heldhaftig was, had ik haar tenminste nog, zoiets… Toen wist ik nog niet wat voor band ik met een motor zou opbouwen. Onderweg werd ze veel meer dan een voertuig, ze was mijn reismaatje. Ik heb eenzame stukken gereden waarop ik dacht: als hier nu iets misgaat, ben ik echt de pineut. Ik kon alleen maar vertrouwen op Basanti, zij was mijn allerbelangrijkste partner. Zo behandelde ik haar dus ook. Als ze omviel of stuk was, deed me dat oprecht pijn.”

Met Basanti legde ze in negen maanden tijd 36.000 kilometer af. Vanuit Maleisië vloog het duo naar Oman om over land terug te rijden naar Nederland. Via Iran, Oezbekistan, Tadzjikistan, Kirgizië, Rusland, Turkije en West-Europa. Ze ploegden door woestijnen en over zoutvlaktes.

Schoenmakers hart was niet op miraculeuze geheeld na al die kilometers, dat had veel meer tijd nodig. Maar het reizen hielp haar wel te stoppen met piekeren over de waarom-vraag. „Offroad kun je niet malen. Je hebt al je aandacht nodig voor het rijden.”

Onderweg had ze zichzelf leren filmen en editen. Ze begon een YouTube-kanaal omdat ze hoopte professioneel reisvlogger te kunnen worden en dat bleek een gouden greep. Steeds meer abonnees keken hoe ze in de meest onherbergzame gebieden werd binnengevraagd door wildvreemden, mocht aanschuiven voor de lunch of haar uitgeputte lichaam te rusten legde in een logeerkamer. Uiteindelijk waren het toch altijd de mensen die haar en Basanti uit benarde situaties redden.

‘OP REIS HEB IK HET GEVOEL DAT IK ALLES UIT HET LEVEN HAAL’

„Mijn vertrouwen in de mensheid is bovengemiddeld groot”, vertelt Schoenmaker. „En ik vraag me in dat soort situaties altijd af wanneer ík voor het laatst iemand belangeloos heb geholpen. In Nederland zijn we natuurlijk veel individualistischer. Als iemand met een kapotte auto langs de weg staat denken we: de Wegenwacht zal zo wel komen. In de meeste landen bestaat geen Wegenwacht. De eerste die langskomt, biedt hulp.”

Toen twee lifters laatst hun duim opstaken bij een tankstation, maar zij eigenlijk de andere kant op moest, besloot ze ze maar gewoon naar hun bestemming te brengen. Om iets terug te doen voor al die keren dat zij degene was die goedheid ontving.

Op YouTube begint ze binnenkort aan haar achtste seizoen van Itchy Boots (de naam is een variant op ‘itchy feet’, wat reislustig betekent). Ze heeft er 160.000 kilometer op zitten, door Zuid-Amerika, Noord-Amerika en Europa, en kan ervan leven. Maar het soloreizen wordt lastiger, omdat meer en meer mensen haar herkennen. Wereldwijd willen fans met Schoenmaker op de foto of een stukje meerijden. „Of ze vragen me wanneer ik naar hun land kom, zodat ze me onderweg kunnen onderscheppen. Goedbedoeld, maar ik raak er een beetje van in paniek. Op een video zie je dan mensen achter me aan rijden. Dat voedt weer de complotten dat ik dit niet alleen doe, dat er een heel team achter zit.”

Ze trekt een van haar getekende wenkbrauwen op. „Het wantrouwen neemt toe. Hoe vaak ik ook laat zien dat ik zelf mijn drone bedien terwijl ik met mijn andere hand rijd, of de camera’s op mijn stuur in beeld breng. Ik krijg zelfs reacties dat de video’s zijn opgenomen voor een groen scherm en dat mijn ongeluk in Afrika in scène was gezet. Bizar, toch?”

Met online bedreigingen is ze inmiddels ook bekend, dus moet ze de routes die ze gaat rijden steeds zorgvuldiger stilhouden. Gevolg is dat ze een deel van haar vrijheid moet inleveren („ik kies steeds obscuurdere landen in de hoop dat niemand me daar kent”) wat haaks staat op het idee waarmee ze haar motoravontuur ooit begon. Er zal een dag komen dat ze moet stoppen met deze way of life.

„Dat realiseer ik me heel goed. Maar nu heb ik gewoon ontzettend veel zin om weer te gaan. Op reis heb ik het gevoel dat ik alles uit het leven haal. Soms, onderweg, beland ik op een plek die zo mooi is dat ik me voorneem een paar weken te blijven. Maar op de tweede dag stap ik alweer op de motor. In beweging zijn maakt me blij. Die gretigheid om te weten wat er achter de volgende bocht ligt, heb ik nog steeds.

„Er was een moment in Bolivia dat ik dacht dat ik dood zou gaan. Ik reed op een bergweggetje langs een klif, toen ik in een modderstroom terechtkwam. Ik werd meegesleurd en mijn motor sloeg af. ‘Dit is het einde’, dacht ik. Ik kreeg hartkloppingen natuurlijk, maar toen het goed was afgelopen, bedacht ik ook dat ik er best wel vrede mee zou hebben gehad. Omdat ik al zoveel moois heb gedaan, het leven van twee of drie mensen heb geleefd. Het was allemaal ontzettend de moeite waard.”

Wat redde je daar in Bolivia?

„Mijn motor startte weer.”

Delen





Mail de redactie