De week waarin het kabinet (niet) gaat vallen

Een guilty pleasure is het, Disclaimer. Melodramatisch. Oogstrelend. Spannend. Overgoten met warme chocolade en slagroom. Heerlijk, maar na afloop speelt het schuldgevoel op. Hoeveel loze calorieën nam je zojuist tot je?

Disclaimer is een productie van Apple TV+ die in september zijn wereldpremière beleefde op het filmfestival van Venetië. Dat stond zijn grootste zalen dit jaar ruimhartig af aan liefst vier tv-series van grote namen als Thomas Vinterberg – over Denemarken dat onder water loopt – of Joe Wright, over de jonge Mussolini. En de miniserie Disclaimer van de vijfvoudige Mexicaanse Oscarwinnaar Alfonso Cuarón dus. Die keus ging gepaard met filosofische overpeinzingen van festivaldirecteur Antonio Barbera over de speelfilm die zijn centrale positie verliest nu het visuele spectrum qua duur varieert van TikTok tot oeverloos bingen, en qua beleving van passiviteit tot participatie in virtual reality en games.

Dat mag dan de trend zijn, feit is wel dat een prestigieus festival als Venetië nu nog louter tv-series van gearriveerde speelfilmregisseurs selecteert. Zo is Alfonso Cuarón bekend van meer dan fantastische films als Harry Potter: The Prisoners of Azkaban, Children of Men en Gravity, en weet hij ook raad met persoonlijk, nostalgisch getint drama als Y tu mamá también en Roma. Cuarón is een groot verteller en stilist, een tovenaar met beelden die niet bang is van slechte smaak te worden beticht.

Een leven op orde

Dat laatst bewijst Cuarón met Disclaimer, een serie die zichzelf erg serieus neemt, daardoor vervaarlijk wankelt op het snijvlak van groots en potsierlijk maar overeind weet te blijven tot de laatste aftiteling. Een neutrale, alwetende vertelstem introduceert Cate Blanchett als de zelfgenoegzame topjournalist Catherine Ravenscroft, die een oeuvreprijs in ontvangst neemt. Catherine leeft in een prachtig ‘town house’ in Londen met haar succesvolle echtgenoot Robert (Sacha Baron Cohen), om wiens snobistische neigingen ze wel kan lachen. Haar leven is op orde, alleen haar zoon Nicholas (Kodi Smit-McPhee) moet zijn draai nog vinden. Maar na de prijs opent zich het ravijn.

Een goedkoop ogende, in eigen beheer gepubliceerde roman duikt op, The Perfect Stranger genaamd. Catherine leest en verbrandt het in wilde paniek: het gaat over een duister geheim uit haar verleden. „Elke gelijkenis met personen, levend of overleden, is niet toevallig”, luidt de disclaimer van de roman.

Disclaimer dendert over meerdere sporen. Eén daarvan volgt de ruim twintig jaar jongere Catherine (Leila George) tijdens een vakantie in Italië zonder Robert, die onverwachts een paar dagen eerder terug moest naar Londen. Het pad van de jonge moeder kruist dat van de jonge, naïeve student Jonathan (Louis Partridge), die een dag later verdrinkt in een poging haar zoontje Nicholas uit zee te redden. Het tweede spoor is het Londen van nu, waar de roman The Perfect Stranger opeens overal rond Catherine opduikt, naast kopieën van zeer incriminerende foto’s. Er wordt gefluisterd. Ze raakt in opspraak.

Er is nog een derde spoor: dat van de afgezwaaide, wrokkige docent Stephen Bridgestock (Kevin Kline), de vader van de overleden student Jonathan. Diens dood brak zijn vrouw Nancy, die obsessief alle informatie over zijn laatste dagen verzamelde en verwerkte tot de roman The Perfect Stranger. Als Nancy sterft aan kanker, publiceert weduwnaar Stephen het manuscript en begint een strafexpeditie tegen Catherine.

Het werd zomer

Disclaimer gaat over schijn en wezen, verdichting en realiteit. Dat thema hamert Christiane Amanpour er al in bij de prijsuitreiking aan Catherine: „Pas op voor narratief en vorm. Het kan ons dichter bij de waarheid brengen, maar heeft een groot vermogen tot manipulatie.” Alfonso Cuarón eigen visuele manipulatie in Disclaimer is niet van het subtielste soort. De zonovergoten escapades van de jonge Catherine in Italië verbeelden duidelijk de roman; de glossy stijl met bedwelmende lensflares en oubollige ‘Het werd zomer’-erotiek schreeuwt bijna: dit is fantasie, deze Catherine is een softporno-MILF! Haar heden in Londen krijgt tegelijk een duistere, macabere textuur als wreker Stephen transformeert van meelijwekkende weduwnaar tot haatdragende, bijna demonische intrigant.

Disclaimer draait meer om zelfbedrog dan om bedrog, om middenklasse-rancune tegen de elite en om de macht van verzinsels die bij seksistische stereotypen aansluiten. ‘Slut shaming’ werkt nog altijd prima; ook al deed Catherine alles wat roman The Perfect Stranger beweert, dan nog is het raadsel waarom ze zoveel straf verdient. Als kijker vermoed je overigens al snel dat er indertijd in Italië iets anders is voorgevallen. Dat blijkt ook in de finale, waar het de vraag is of de waarheid Catherine nog kan redden.

Elke aflevering heeft een sterke eigen spanningsboog; Cuarón zei in Venetië dat hij geen verstand heeft van tv-series dus besloot hij gewoon maar zeven mini-speelfilms te maken. Dat werkt prima; al bingend blijkt Disclaimer een nagelbijter van jewelste die van genre naar genre slalomt: paranoiathriller wordt wraakfilm wordt erotisch drama wordt race tegen de klok. Het acteren is prima: Blanchett leeft zich lekker uit met de steeds verder in de hoek gedreven Catherine, die pas terugslaat als ze alles kwijt is; Kevin Kline transformeert naadloos van deerniswekkend tot demonisch en weer terug; Sacha Baron Cohen speelt wellicht iets te effectief echtgenoot Robert: je begrijpt niet helemaal wat Catherine ooit in deze geborneerde windbuil zag.

Maar na afloop moet je toch ook constateren dat Cuaróns timing, schwung en stijl een vrij kunstmatige en melodramatische vertoning camoufleren, die bol staat van onwaarachtig, zelfs mal gedrag. Best een kater, maar na een licht beschamende, heel erg leuke avond.

Delen

Mail de redactie