Kracht uitstralen, angst inboezemen, het moreel hooghouden. En laten zien: we hebben er weer één. Dat is wat Israël vermoedelijk wilde bereiken met het vrijgeven van dronebeelden die „de laatste ogenblikken van Yahya Sinwar” tonen, alom beschouwd als architect van de Hamas-terreuraanvallen van 7 oktober 2023. Sinwar werd woensdag gedood in Rafah in de Gazastrook. Maar of die boodschap volledig overkomt is dit keer de vraag; velen zien in de beelden van Sinwar een inspirerende held die strijdend ten onder gaat, een martelaar.
In de video is te zien hoe een gemaskerde man, zonder hand en bedekt door stof, in een hoekje van een verwoest gebouw zit. De verschijning van de observatiedrone roept bij de man nauwelijks een reactie op; hij lijkt eerder een pop dan een mens. Maar dan gooit de man opeens met zijn laatste krachten een stok naar de drone. Even draait de drone opzij, bijna alsof hij ‘wegkijkt’, draait terug. Dan stopt het filmpje. Volgens latere berichten zou Sinwar daarna door een sluipschutter zijn gedood.
„Sinwar stierf, verslagen en op de vlucht – niet als een commandant, maar als iemand die alleen aan zichzelf dacht”, verwoordde minister van Defensie Yoav Gallant het Israëlische sentiment: boontje komt om zijn loontje.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/18152429/web-1810BUI_SinwarDronebeelden_4-2-1_montage_1920px.jpg)
‘Strijdend ten onder’
Het Iraanse regime, steunpilaar van Hamas, had een andere lezing. Een regeringswoordvoerder contrasteerde Sinwars dood met de vangst van de voormalige president van Irak, Saddam Hoessein, die Amerikaanse militairen in 2003 zou hebben gesmeekt om hem niet te doden. In tegenstelling tot Saddam ging Sinwar strijdend ten onder, aldus de woordvoerder: „In gevechtskleding, in de open lucht, niet in een schuilplaats, terwijl hij zijn vijand in de ogen keek.”
Met „martelaar Sinwars” laatste daad van verzet zal hij „jeugd en kinderen” inspireren om te strijden voor een vrij Palestina, aldus Iran.
Basem Naim, politiek leider van Hamas, zei kort na de dood van Sinwar dat Hamas met elke moord op een leider „sterker en populairder” wordt. „Deze leiders worden een icoon voor toekomstige generaties om de weg naar een vrij Palestina voort te zetten.” Ook op sociale media spraken verschillende accounts van een „last act of defiance” van de ‘stokgooier’, die voor zijn dood naar verluidt een raketbeschieting en tankaanval overleefde: gestorven in het harnas.
Kortzichtigheid Israël
Heeft Israël zich misrekend met het filmpje? „Iran en Hamas zijn nu echt wel geschrokken”, zegt de Nederlandse historicus en Israël-Palestina-expert Peter Malcontent. „Met het filmpje wil Israël laten zien: dit is wat wij kunnen.” Maar tegelijkertijd kunnen de beelden ook een ander effect hebben, zegt hij. „Op korte termijn creëer je misschien angst, maar je maakt van iemand ook een martelaar. Daar is geen rekening mee gehouden.”
En zo, zegt Malcontent, staat een 48 seconde durend filmpje symbool voor een groter „probleem” in het Israëlische buitenlandse beleid. „Het Israëlische beleid sinds 7 oktober, en ook daarvoor, is gericht op het inboezemen van angst, en daarbij steeds verder gaan.” Dat werkt misschien op de korte termijn, denkt Malcontent, maar op termijn wakkert het haat aan en steun voor de ideologie van Hamas. „Israëls vijanden worden martelaren, iemand naar wie de Palestijnen kunnen opkijken en geïnspireerd raken.”
Kort na het uitgeven van de dronevideo verschenen ook beelden van feestende Israëliërs in de straten van Sderot. En er verscheen een nieuw filmpje van Sinwar: een close-up, kogelgat in het voorhoofd. „Justice served”, reageerde een account met meer dan 200 duizend volgers. „An eternal legend”, reageerde een ander.
