Nee, roodgloeiend staan de telefoons nooit op dit uur. Het is woensdagochtend vroeg. „Fantastisch”, zegt Cecilia Wout, als ze na twee uur achter de laptop eindelijk een eerste beller heeft. Er wordt 50 euro gedoneerd. De vorige actiedag van Giro555, voor de aardbevingsslachtoffers in Turkije en Syrië, had ze op dit uur al wat meer belletjes gehad. Zoals van de vrachtwagenchauffeur die vroeg op pad was.
Om half negen wordt Wout afgelost. Tot politieke discussies over de actie is het niet gekomen bij haar. Wat ze anders zou hebben gezegd? „Naast barmhartigheid is neutraliteit een grondbeginsel van het Rode Kruis.” Dat staat ook in het script: maak duidelijk dat het om de slachtoffers gaat.
Om 5.55 uur woensdagochtend begon de actie van Giro555 in het Instituut voor Beeld & Geluid in Hilversum. De Samenwerkende Hulporganisaties zamelen geld in voor slachtoffers in het Midden-Oosten. In Gaza, Libanon, de Westelijke Jordaanoever, Syrië en Israël. Actieleider Harm Goossens van het Rode Kruis benadrukt een „tekort aan alles en er is gigantische angst.” Het gaat „helaas om hele basale dingen: medicijnen, voedsel, tenten, bedekking.” Waar je ook staat in het conflict, zegt hij, „alle begrip, maar dit gaat puur om menslievendheid.”
Na het aftellen door presentator Welmoed Sijtsma openen Noa Duizend en Selma Boulmalf de dag met een druk op de knop. Zij zijn van Deel de Duif, een Joods-Islamitisch dialooginitiatief dat ontstond toen de studenten elkaar kort na de aanslag van Hamas op Israël van 7 oktober vorig jaar leerden kennen in de ambtswoning van de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema.
Met het initiatief propageren ze verdraagzaamheid, waar woede de boventoon voert. Deze week begon met huiveringwekkende beelden van een Palestijnse jongeman die verzwolgen werd door het vuur, na een Israëlische aanval op een tentenkamp bij het al-Aqsa-ziekenhuis in Gaza. Het NOS Journaal toonde het levenloze lichaam van een baby die na de aanval rondgedragen werd door radeloze nabestaanden. Er zou zich een Hamas-militant tussen hen hebben opgehouden, volgens het Israëlisch leger.
BN’er aan de lijn
Het leed is dag in dag uit te zien. Boulmalf aarzelt even, en zegt het dan toch. Het lege podium waar normaal dj’s een actiedag van Giro555 aan elkaar kletsen. Het gedoe rond omroepen die er geen volwaardige live-uitzending van wilden maken. Als niemand haar had gezegd dat het bij andere actiedagen ‘anders’ is, had ze het waarschijnlijk niet eens gemerkt, zegt ze. „Het gaat er elke dag over, maar nu trekken ze hun handen ervan af. Teleurstellend.”
Geregeld sijpelt de ambivalentie rond de actiedag door. Een belteammedewerker vertelt aan het eind van de ochtend dat hij twee belletjes had van mensen die niets wilden geven en dat even kwijt willen. Omdat hij de organisatie waar hij voor werkt op geen enkele manier in het politieke domein wil trekken, wil hij anoniem blijven. Het ging deze bellers om het deel van het geld dat beschikbaar gesteld wordt voor het ledigen van Israëlisch leed. Daar wilden ze niet aan bijdragen. Komt dat vaker voor bij acties, dat mensen bellen om te zeggen waarom ze niet doneren? Een ervaren kracht: „Dat gebeurt echt nooit.”
Mensen bellen juist naar 555 om te markeren waarom ze wél geven. Soms hebben ze er een verhaal bij, zeggen belteammedewerkers die dit vaker doen. Of ze vinden de kans dat ze een BN’er te spreken krijgen aanlokkelijk. Die kans is woensdag klein: maar een paar prominenten verlenen medewerking aan deze actie.
„Ik hoor vaak dat mensen zich machteloos voelen”, zegt Noa Duizend van Deel de Duif. „Maar doneren kan toch altijd, als je je zo machteloos voelt?” De bittere tegenstellingen in de samenleving zie je „misschien ook tijdens deze actie”, zegt ze. „Dat mensen denken: jij komt uit een bepaald land, ik geef jou geen geld. Terwijl het gaat om de medemenselijkheid. Dat stukje zou je toch moeten kunnen herkennen? Niemand heeft gekozen ergens geboren te worden, het is een privilege om hier in Nederland te wonen. Maak daar gebruik van.”
Wapens
Als het NOS Journaal in de uitzending van 7 uur live verslag doet, doet iedereen uit het belteam de headset op. Zodat ze in ieder geval bezig lijken. Belteammedewerker Heleen van de Poel van Stichting Vluchteling treft het niet. „Wij geven geen geld aan wapens, laat dat duidelijk zijn”, zegt ze bij het eerste en enige telefoongesprek in haar vroege shift. „Dat vind ik heel vervelend mevrouw, maar ik zit hier voor alle slachtoffers … Hallo?”
Ook Peter Thibaudier van Stichting Plan noteert 100 euro. Van een vrouw die er door een optreden van Ramsey Nasr in talkshow Bar Laat dinsdagavond „genuanceerder” over is gaan denken. Even verderop noteert een belteamcollega dat een vrouw „gezien de commotie” haar normale donatie verdubbelt: 100 euro.
Ineens, het is 9 uur geweest, rinkelen de telefoons volop. Een vrouw die in de zorg werkt wil meer doen dan doneren, zegt ze aan de telefoon. „Ik raad u af dat te doen, er zijn heel strikte protocollen om daar binnen te komen”, zegt Benjamin van der Sluijs (Unicef) van het belteam. „Ik zet erbij dat u informatie wilt ontvangen over hoe u nog meer kan helpen. Wilt u daar nog wat aan toevoegen?” De donatie: 100 euro.
Mooi verhaal, zegt Van der Sluijs. En hij krijgt alweer een belletje. „Wat fantastisch meneer. Wat mooi dat u geeft.”
Lees ook
Tussenstand Giro555-actie: 1,1 miljoen euro voor ‘alle slachtoffers geweld Midden-Oosten’
