Aleksej Navalny schreef twee jaar voor zijn dood dat hij in gevangenschap zou sterven. Dat blijkt uit een voorpublicatie van de postume memoires van de in februari overleden Russische dissident. Vrijdag en zaterdag werden fragmenten uit de dagboeken van Navalny in The New Yorker en The Times gepubliceerd. Zijn boek verschijnt later deze maand.
Navalny overleed op 16 februari dit jaar, na ruim drie jaar in Russische gevangenschap te hebben doorgebracht. Vorige maand bleek uit onthullingen van de Russische onafhankelijke nieuwssite The Insider dat hij hoogstwaarschijnlijk aan een vergiftiging is overleden. Russische autoriteiten houden het op een ‘natuurlijke doodsoorzaak’.
De bekendste criticus van de Russische president Vladimir Poetin zat een gevangenisstraf van negentien jaar uit in een strafkolonie bij de Poolcirkel wegens ‘extremisme’. Navalny werd in januari 2021 op het vliegveld van Moskou gearresteerd, nadat hij in Duitsland was hersteld van een Novitsjok-vergiftiging in 2020.
Gemiddelde werkdag
In Duitsland kwam hij na eigen onderzoek erachter dat de Russische geheime dienst FSB achter zijn vergiftiging zat. Toch besloot hij naar Rusland terug te keren. Navalny begon vrijwel meteen in gevangenschap aan zijn memoires. De Amerikaanse uitgever Knopf en zijn vrouw Joelia Navalnaja hebben de aantekeningen geredigeerd.
„Ik zal de rest van mijn leven in de gevangenis doorbrengen en hier sterven”, zo schrijft Navalny op 22 maart 2022. Om daaraan toe te voegen: „Er zal niemand zijn om afscheid van te nemen (…) Alle verjaardagen zullen zonder mij gevierd worden. Ik zal mijn kleinkinderen nooit zien. Ik zal niet het onderwerp zijn van enige familiegeschiedenis. Ik zal niet op geen enkele foto staan.”
Op 1 juli 2022 beschrijft Navalny een gemiddelde dag in de strafkolonie. Kijkend naar de hekken rondom zijn barak, bedenkt hij dat hij hetzelfde leeft als zijn vijanden. „Ik heb een hek van zes meter hoog, van het soort dat ik alleen heb gezien in ons onderzoek naar de paleizen van Poetin en Medvedev.”
Zeven uur achter naaimachine
De vergelijking houdt daar zo’n beetje op. Poetin slaapt uit „tot tien uur ’s ochtends, gaat zwemmen en eet dan hüttenkäse met honing”. Tegen die tijd is Navalny’s dag allang begonnen. Hij stond om 6.00 uur op, ontbeet om 6.20 uur en begon om 6.40 uur met werken.
„Op werk zit je zeven uur achter een naaimachine, op een krukje onder kniehoogte”, beschrijft hij. „Na het werk blijf je nog een paar uur zitten op een houten bankje onder een portret van Poetin. Dit wordt ‘disciplinaire activiteit’ genoemd.”
De laatst voorgepubliceerde dagboekaantekening dateert van 17 januari 2024, een maand voor Navalny in gevangenschap zou sterven. Hij staat stil bij zijn terugkeer naar Rusland, „precies drie jaar geleden”. Sindsdien wordt hem elke dag dezelfde vraag gesteld: Waarom is hij teruggekeerd?
„Ik wil mijn land niet in de steek laten of verraden”, schrijft hij. „Als je overtuigingen iets voor je betekenen, moet je bereid zijn ze te verdedigen en indien nodig offers te brengen.”
Navalny’s postume memoires verschijnen op 22 oktober. De naam van het boek, Patriot, heeft hij zelf gekozen.
Lees ook
‘Het Westen zou meer moeten doen om Wit-Rusland uit de greep van Rusland te halen’
