Al eeuwenlang wil men de aarde ‘temmen’ – niet per se met succes

Posted on October 9, 2024 by admin

De tentoonstelling zou eigenlijk Geo-engineering, design voor de planeet gaan heten, maar te weinig mensen kennen de term geo-engineering, dus uiteindelijk is dat deel weggelaten uit de titel. Conservator Tomas van den Heuvel zegt het terloops, voordat we de tentoonstellingsruimte in het Designmuseum in Den Bosch inlopen, maar het is veelzeggend. De term geo-engineering wordt de laatste jaren vooral gebruikt als aanduiding van technologieën die klimaatverandering tegen willen gaan. Ze zijn potentieel zeer ingrijpend, dat het publiek niet bekend genoeg is met de term is niet geruststellend. Een goed idee van het Design Museum om de technologieën voor te stellen en in perspectief te plaatsen.

Het ‘temmen’ van de aarde kent een lange geschiedenis, laat de tentoonstelling in de eerste sterke ‘hoofdstukken’ zien – de tentoonstelling is in zeven delen opgedeeld. Er is aandacht voor een voorstel uit 1932 om de Middellandse Zee droog te leggen met een dam tussen Europa en Afrika en dan ook meteen de Sahara te ‘vergroenen’, en voor een plan uit 1876 om de hele Waddenzee af te dammen en droog te leggen. Luchtfoto’s van rijstterrassen, een bruinkoolmijn en een garnalenkwekerij van Edward Burtynsky laten zien hoe menselijk ingrijpen al snel het land flink verandert. Een apart hoofdstuk is er over technologieën uit de Koude Oorlog om het weer te beïnvloeden.

De globale impact die technologieën ook in vroeger tijden hadden wordt verbeeld door voorwerpen – een olievat natuurlijk, maar ook door een botanische kist waarin planten dankzij een microklimaat maandenlang levend en wel onderweg konden zijn.

Gigantische turbine

De andere helft van de tentoonstelling gaat over moderne geo-engineering. De technologieën zijn op te delen in twee smaken: ze verwijderen CO₂ of ze houden zonnestraling tegen. Vooral van die eerste smaak wordt goed duidelijk wat het behelst. Pontificaal in de ruimte staat een gigantische turbine waarmee het bedrijf Climeworks CO₂ uit de lucht zuigt. Aan de muur een treurig stemmend beeld: een artist impression met een ‘bos’ van zwarte zuilen die ‘efficiënter’ doen wat bomen ook doen. Laten we het echt zo ver komen?

Het tegenhouden van zonnestraling wordt minder sterk verbeeld. Zulke technologie bestaat nog niet, dus er is niet veel om te laten zien. Dat is jammer want het is enorm controversieel, omdat als het wordt toegepast meteen wereldwijd impact heeft, het effect niet overál positief is en het onbestuurbaar lijkt. Die boodschap verdient meer nadruk.

Het laatste hoofdstuk is voor de vraag: is het wel nodig? Kunnen we ook toe naar een andere wereld, zonder geo-engineering? Charmant voorbeeld is het Lowtechmagazine, een site die zo min mogelijk data gebruikt want hij draait op één zonnepaneel, in België. Regent het lange tijd, dan is de site uit de lucht – dat is 5 procent van de tijd. Het werpt de vraag op: kan ik leven met technologie die ‘slechts’ 95 procent van de tijd beschikbaar is?

Bij de bezoekerswand die de tentoonstelling afsluit blijkt dat de meningen erg verdeeld zijn over of geo-engineering nu wel of niet een oplossing kan zijn. We hebben onszelf in de penarie gewerkt, dan kunnen we ons er toch ook weer uitwerken, is een van de opmerkingen aan de muur. Het verwoordt een groot deel van de kijk van ‘voorstanders’. De vraag wie er dan in actie moet komen is voor bezoekers duidelijk: bij ‘de politiek’ wemelt het van de stickers.

Nooit meer ‘ You cannot be serious ! Of: hoe de lijnrechters van Wimbledon verdwijnen

admin
October 9, 2024
0

Sven Vermeulen (47) is er best een beetje trots op: die keer dat hij de servicelijn mocht bewaken als lijnrechter op Wimbledon. Het was de olympische kwartfinale tussen John Isner en Roger Federer in 2012. „Ik was vaker lijnrechter op Wimbledon geweest, maar had nog nooit centrecourt gedaan. Het moment dat ik het stadion binnenkwam en het gras rook… ik zal het nooit vergeten”, zegt hij. „Hier is tennis begonnen, dacht ik. Zó mooi.”

Net als miljoenen anderen hoorde Vermeulen woensdag het nieuws dat ’s werelds oudste en meest prestigieuze tennistoernooi vanaf volgend jaar niet meer met lijnrechters werkt, maar met ‘Live Electronic Line Calling’, een digitaal systeem van lijnbewaking dat beoordeelt of een bal in of uit is. Automatisch gegenereerde stemgeluiden brengen de beslissingen over aan spelers en publiek: ‘uit’, ‘fout’ of ‘voetfout’. Sinds 1877 wordt die taak door mensen uitgevoerd.

Einde aan alle onzekerheid

„Het geeft een dubbel gevoel”, zegt Vermeulen, die ook op andere grote toernooien langs de lijnen stond. „Aan de ene kant vind ik het jammer, want lijnrechters horen bij Wimbledon, het is súper traditioneel. De emotionele uitwisselingen tussen spelers en lijnrechters zorgden voor hoge kijkcijfers en discussies bij de koffieautomaat. Wie herinnert zich niet de tirades van John McEnroe? ‘You cannot be serious!’ Maar ik begrijp ook dat het toernooi met z’n tijd moet meegaan. Met een computer neem je alle onzekerheid en twijfel weg.”

De All England Club is niet over een nacht ijs gegaan. Er ging „een aanzienlijke periode van overweging en overleg aan vooraf”, aldus topvrouw Sally Bolton op de website. „Na de resultaten van de tests die dit jaar […] zijn uitgevoerd, beschouwen we de technologie als voldoende robuust en is het de juiste tijd om deze belangrijke stap te zetten in het streven naar maximale nauwkeurigheid in onze arbitrage.”

Een lijnrechter bij de de Wimbledon Championships in 2019.

De beslissing staat niet op zichzelf. De afgelopen jaren sneuvelden wel meer tradities op het grastoernooi. Zo werd in 2019 een eind gemaakt aan marathonpartijen met de invoering van de tiebreak op 12-12 in de beslissende set. In 2022 werd de traditionele ‘Middle Sunday’ afgeschaft, de wedstrijdloze zondag in de eerste week. En sinds vorig jaar mogen vrouwelijke deelnemers met het oog op de menstruatie donker ondergoed dragen.

Cynisme en weemoed

De reacties op het verdwijnen van de lijnrechters zijn niet onverdeeld positief. Er klinkt cynisme en weemoed in door. „Lijnrechters dragen bij aan het drama en de algehele kijkbaarheid van Wimbledon”, schrijft iemand op X. „Na de lijnrechters volgen de scheidsrechters en daarna de ballenjongens en -meisjes, die door robotstofzuigers vervangen worden.” Een ander schrijft dat „de computer het overneemt” – en dat is niet alleen een feitelijke constatering.

Op de vraag wat een lijnrechter tot een goede lijnrechter maakt zegt Vermeulen: „Je moet beslissingen zó overtuigend brengen dat een speler ze accepteert en niet om een challenge vraagt. Sell your call, heet dat in jargon.”

Vanaf volgend jaar zal de computer, niet de lijnrechter, zichzelf moeten verkopen op Wimbledon.

<dmt-util-bar article="4868821" headline="Nooit meer ‘ You cannot be serious ! Of: hoe de lijnrechters van Wimbledon verdwijnen” url=”https://www.nrc.nl/nieuws/2024/10/09/nooit-meer-you-cannot-be-serious-of-hoe-de-lijnrechters-van-wimbledon-verdwijnen-a4868821″>

Column | Doodshoofdjes

admin
October 9, 2024
0

Ik ging met Lucie van Roosmalen (9), Leah van Roosmalen (7) en Frida van Roosmalen (3) naar het Wereldmuseum. Toen ik Amsterdam verliet heette het nog Tropenmuseum, nu ik terug ben Wereldmuseum. Je zou kunnen zeggen dat ik er dus nog nooit geweest was. Ik had eerlijk gezegd geen idee wat we er gingen zoeken, behalve dan dat het regende en het gebouw dermate groot is dat we er wel een paar uur zoet konden zijn met elkaar. Nadat we voor een gigantisch bedrag appelsap hadden gedronken in het museumcafé gingen we naar binnen. Kinderen onder de zes mochten gratis.

De vrouw achter de kassa was van het soort dat graag controleert.

Ze vroeg aan Frida van Roosmalen: „Ben jij zes?”

„Ja.”

„Ze is drie”, zei ik.

Frida van Roosmalen schreeuwde daarna zo hard dat ze zes was dat ik bereid was de volle mep te betalen, maar gelukkig werd ik onverwacht bijgestaan door een andere vrouw, zelf moeder, die bevestigde dat Frida van Roosmalen beslist geen zes was.

Wij naar binnen. Er was geen touw aan vast te knopen, de wereld is groot.

„Hebben jullie zin in een feestje?”

Op de begane grond was speciaal voor kinderen een hoek met pedagogisch medewerkers ingericht rondom het thema feest. De Nederlandse manier van feestvieren was vergeleken met andere plekken op de wereld heel erg simpel, legde een pedagogisch medewerker uit. „We zetten een oranje petje op. In bijvoorbeeld Brazilië en Indonesië maken ze er veel meer werk van.”

Bij de speurtocht moesten letters van een codewoord worden gevonden die je dan weer in kon toetsen in een fotocabine waar je dan in een feest van een andere cultuur werd gefotoshopt. Leah van Roosmalen was tot haar grote woede maar vaag te zien bij een iftarmaaltijd, ze bleef maar herhalen dat haar haar niet goed zat.

Daarna gingen ze met een medewerker met engelengeduld van doorschijnend vloeipapier slingers knippen voor Dia de Muertos, een groot Mexicaans feest waarop de doden worden gevierd.

„Niet verdrietig, maar juist vrolijk!”, werd er gezegd.

„Waarom hebben we dat met oma niet zo gedaan?”, vroeg Lucie van Roosmalen, haast verwijtend, waarschijnlijk omdat ik continu vroeg hoelang het knippen en plakken nog ging duren want ik had zin om door het museum te dwalen. Maar dat zat er vanwege de vele workshops voor kinderen niet in. De slingers belandden in de binnenzak van mijn colbert, we gingen die middag ook nog met aardappels stempelen op tweedehandskleding.

Het waren onderhoudende uren waar we nooit meer over spraken.

Toen ik dinsdag in de sprinter richting Hilversum Mediapark naar een vervoersbewijs werd gevraagd kwam de middag weer tevoorschijn. Ik trok het ene na het andere geknipte doodshoofdje uit mijn binnenzak.

„Ik lijk wel een goochelaar”, zei ik.

„Bah”, zei de persoon tegenover me.

Marcel van Roosmalen schrijft op maandag en donderdag een column.

Europees Parlement: ‘democratische terugval’ Georgië zet EU-toetreding stil

admin
October 9, 2024
0

Als de Georgische regering verschillende ondemocratische wetten niet terugdraait, komt de toetreding van dat land tot de EU feitelijk stil te staan. Dat stelt het Europees Parlement in een motie die het woensdag heeft aangenomen.

Georgië is sinds december 2023 kandidaat-lid van de EU. In 2020 was dat lidmaatschap nog een van de verkiezingsbeloften van regeringspartij Georgische Droom, maar inmiddels waait er een autoritaire wind door het land.

Dit voorjaar nam het Georgische parlement een omstreden wet aan, die ngo’s en media met financiering uit het buitenland bestempelt als ‘buitenlands agent’. De wet wordt door tegenstanders ook wel de „Russische wet” genoemd, naar een vergelijkbare wet die in dat land sinds 2012 van kracht is.

Opgeschort

Door de „autoritaire agenda” van Georgische Droom is de Europese integratie van het land nu „effectief opgeschort”, schrijven de Europarlementariërs. Zolang „wetten die de media, het maatschappelijk middenveld en de lhbti-gemeenschap onderdrukken” niet worden teruggedraaid, kan er volgens het parlement geen voortgang worden geboekt in de betrekkingen tussen Georgië en de EU.

Het parlement eist dat alle EU-financiering aan de Georgische regering, zo’n 121 miljoen euro, wordt bevroren tot de „ondemocratische wetten” zijn ingetrokken. Ook wil het parlement dat er een diepgravend onderzoek komt naar het politiegeweld bij demonstraties tegen de „Russische wet” in het voorjaar van 2024.