Herfst! Zes soeprecepten van Janneke Vreugdenhil

Achttien jaar na de vorige Israëlische invasie in Libanon zijn Israëlische grondtroepen in de nacht van maandag op dinsdag opnieuw delen van Zuid-Libanon binnengedrongen. Het gaat volgens de Israëlische legerleiding vooralsnog om „beperkte, plaatselijke en doelgerichte invallen” met paratroepen, commando’s en gepantserde eenheden vlak over de grens. „We gaan niet naar Beiroet of naar de steden in het zuiden van Libanon”, verzekerde een legerwoordvoerder dinsdagmiddag. Wel werden de bewoners van twaalf Libanese grensdorpen opgeroepen hun woningen te evacueren.

Op enkele plaatsen zou het al tot heftige gevechten zijn gekomen met strijders van Hezbollah, die zich dichtbij de grens hebben ingegraven. Later op dinsdag verklaarde de Libanese demissionaire premier Najib Mikati bij een ontmoeting met VN-functionarissen en buitenlandse gezanten in Beiroet dat Libanon „een van de gevaarlijkste periodes in zijn geschiedenis” beleeft.

Ook in Israël, waar de laatste dagen een gevoel van euforie was ontstaan na de harde klappen die het Israëlische leger Hezbollah de laatste weken had toegebracht, neemt de spanning toe. De Verenigde Staten waarschuwden dinsdagmiddag dat Iran op het punt zou staan een aanval met ballistische raketten op Israël te lanceren. Ook Hezbollah vuurde dinsdag al raketten af op Tel Aviv en andere plaatsen in Israël. Daarbij vielen twee gewonden.

Bij nieuwe Israëlische luchtbombardementen in Libanon, op onder meer een groot Palestijns vluchtelingenkamp bij de zuidelijke stad Sidon en een Hezbollah-gezind televisiestation in Beiroet, kwam intusssen een onbekend aantal mensen om.

Staakt-het-vuren

Zelfs als het in Zuid-Libanon bij beperkte grondoperaties blijft, legt Israël hiermee de oproepen van een groot deel van de internationale gemeenschap, waaronder de Verenigde Staten en tal van Europese landen, naast zich neer. Zij hadden juist opgeroepen tot een staakt-het-vuren. Door deze nieuwe escalatie stijgt de kans op een breder conflict in het Midden-Oosten. Israëls sterkste bondgenoot, de VS, maakten bij monde van minister van Defensie Lloyd Austin echter duidelijk Israëls recht op zelfverdediging te erkennen.

Formeel zegt de Israëlische regering er met de aanvallen op Hezbollah naar te streven dat circa 60.000 bewoners van Noord-Israël eindelijk naar huis kunnen. Al sinds Hezbollah vorig najaar uit solidariteit met Hamas en de Palestijnen in de Gazastrook raketten op Noord-Israël begon af te vuren, zijn zij geëvacueerd.

Waarnemers vermoeden echter dat de Israëlische leiders nog een ander motief hebben. Nu velen het gevoel hebben dat Hezbollah na vernietigende Israëlische aanvallen en de liquidatie van hun leider Hassan Nasrallah flink is aangeslagen, zouden zij de groep graag verdrijven uit het gebied ten zuiden van de rivier de Litani. Op grond van resolutie 1701 van de VN-Veiligheidsraad uit 2006, toen Israël ook een korte oorlog met Hezbollah uitvocht in Zuid-Libanon, had Hezbollah dit gebied allang moeten ontruimen, maar dat is – tot woede van Israël – nooit gebeurd.

„Het zou mooi zijn als we Hezbollah konden terugduwen achter de Litani”, zegt Michael Milshtein, die is verbonden aan het Moshe Dayan Center voor Midden-Oosten studies van de universiteit van Tel Aviv. „Het is hoe dan ook niet realistisch om Hezbollah helemaal te willen vernietigen. Dan zou je heel Libanon moeten bezetten en dat lukt nooit.” Overigens meent Milshtein dat Israël er niet aan ontkomt zich terug te trekken uit de Gazastrook en het op een akkoord met Hamas over de gijzelaars te gooien, wil het de rust in de regio enigszins herstellen.

Als Hezbollah zich uit het grensgebied zou terugtrekken, zou het Libanese leger daar in samenwerking met VN-vredesmacht Unifil posities kunnen innemen. Israël zou zich op die manier minder bedreigd voelen. En de Israëlische premier Netanyahu en zijn regering zouden dit als een groot succes voor Israël kunnen opeisen, juist nu veel Israëliërs terugdenken aan de traumatische aanval van Hamas op Zuid-Israël van 7 oktober vorig jaar. De Israëlische regering, de inlichtingendiensten en de krijgsmacht werden toen pijnlijk verrast.

Veel Libanezen denken dat Israël het niet bij een beperkte operatie zal laten. Na ruim een week van verwoestende bombardementen zijn er bovendien al ongeveer evenveel doden gevallen als bij de 34 dagen durende confrontatie van 2006. Zo wacht hun land een zelfde lot als de verwoeste Gazastrook, vrezen zij.

Waagstuk

Desondanks blijft het een waagstuk voor Israël om nu ook met grondtroepen Libanon binnen te vallen. De superioriteit van Israëls luchtmacht is onomstreden. Hier kan Hezbollah slechts een enorm rakettenarsenaal tegenover stellen. Het is ook de vraag of Hezbollah inmiddels een nieuw communicatiesysteem heeft nadat zijn piepers en walkietalkies – naar wordt aangenomen door Israël – werden opgeblazen. Maar een strijd in de heuvels van Zuid-Libanon, die Hezbollah veel beter kent dan Israël, is een stuk minder ongelijk.

Milshtein vreest dat Israël zijn hand momenteel overspeelt. „Netanyahu spreekt nu over een nieuwe orde in het Midden-Oosten”, zegt hij telefonisch. „Het is goed dat Nasrallah en andere Hezbollah-commandanten zijn gedood. Maar uiteindelijk kun je niet alleen op militaire middelen vertrouwen. Je hebt een politieke strategie nodig. En we moeten een oplossing vinden voor onze conflicten met Hezbollah en Hamas. Dan hebben we onze handen vrij voor ons echte probleem: Iran.”

In een lezing in Den Haag wees de bekende Libanese journalist Kim Ghattas er maandag op hoe Israël ook in 1982 Libanon was binnengevallen. Het lukte Israël destijds de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie uit Libanon te verdrijven. „Tactisch was dat een succes, maar strategisch gezien was het een ramp”, stelde Ghattas. Iran hielp sjiitische radicalen kort daarna om Hezbollah op te richten, dat vervolgens Israël het leven zuur maakte en een ontwrichtende invloed op de binnenlandse verhoudingen in Libanon had. Na achttien jaren van moeizame bezetting besloot Israël Zuid-Libanon alsnog te ontruimen. „Hebben we dan niets van de geschiedenis geleerd”, zo vroeg Ghattas zich maandag vertwijfeld af.

Delen

Mail de redactie