Nieuwe Vlaamse centrumregering belooft ‘warmte’, vooral voor de hardwerkende Vlaming die Nederlands spreekt

In menig berm of stadspark in België zijn de houten borden met affiches van populaire politici als Bart De Wever en Conner Rousseau de hele zomer blijven staan. Na de Europese, federale en regionale verkiezingen van juni gaan de Belgen over twee weken alweer naar de stembus, ditmaal voor gemeentelijke en provinciale verkiezingen. Over de affiches van landelijke kopstukken zijn inmiddels beeltenissen van lokale politici geplakt.

Te midden van deze volgende verkiezingscampagne een nieuwe Belgische regering vormen, bleek onmogelijk. Vier van de vijf onderhandelaars voeren campagne om (opnieuw) burgemeester van respectievelijk Antwerpen, Sint-Niklaas, Namen en Bergen te worden.

Een Vlaamse regering samenstellen, die over regionale bevoegdheden als onderwijs, landbouw en welzijnszorg gaat, is nog wel gelukt. In de nacht van vrijdag op zaterdag bereikten de Vlaams-nationalistische liberaal-conservatieven van de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) een akkoord met de socialisten (Vooruit) en de christendemocraten (CD&V). Maandagmiddag heeft de nieuwe Vlaamse minister-president Matthias Diependaele (N-VA) de eed afgelegd in het Vlaams Parlement. Zijn ministersploeg bestaat voor het eerst uit meer vrouwen (zes) dan mannen (drie).

Vlaams Belang uitgesloten

Onverwacht bleef N-VA bij de verkiezingen van juni nipt de grootste partij van Vlaanderen. De ultieme uitdager, het radicaal-rechtse Vlaams Belang (VB), won minder riant dan verwacht. In verschillende televisieprogramma’s bleek VB-leider Tom Van Grieken over onder meer seksuele identiteit en gender extremere standpunten te hebben dan algemeen werd aangenomen. N-VA-leider Bart De Wever, die ook had gezien hoe het de VVD in Nederland verging nadat deze de deur naar samenwerking met de PVV opende, sloot besturen met Vlaams Belang duidelijk uit met een „carrément nee”.

Zo restte na de verkiezingen slechts een logische coalitie om Vlaanderen te besturen: die van N-VA, socialisten en christendemocraten. Twee weken geleden leek dat – na drie maanden onderhandelen – nog mis te gaan toen CD&V-leider Sammy Mahdi op Instagram aankondigde zich niet in de compromissen te kunnen vinden. ‘Absurd theater’, oordeelde de pers, uiteindelijk zijn de partijen ‘gedoemd’ tot elkaar. Met de lokale verkiezingen in aantocht daagde het de onderhandelaars volgens Het Nieuwsblad dat het belangrijk was om te tonen „dat er nog iets mogelijk is, dat partijen nog in staat zijn om akkoorden te maken”. In Frans- en Duitstalig België werden regionale besturen reeds in de zomer gevormd.

Het akkoord van N-VA, Vooruit en CD&V heet ‘Samen werken aan een warm en welvarend Vlaanderen’ en belooft investeringen in onder meer openbaar vervoer, de publieke omroep VRT, kinderopvang en onderwijs. Discriminatie op de arbeidsmarkt wordt tegengegaan, op basisscholen komt een smartphoneverbod en de partijen streven naar een begrotingsevenwicht. Enkele paradepaardjes van N-VA, zoals de afschaffing van de provincies of een hoofddoekverbod voor leerkrachten, hebben het niet gehaald. De socialisten verloren op hun beurt het voornemen om overal gratis schoolmaaltijden in te voeren. Ingrijpende hervormingen blijven uit. „In het licht van de politieke radicalisering overal in Europa komt die gematigde deugdelijkheid als een verfrissing”, schrijft De Standaard.

Toch toont het akkoord ook hoe de Vlaamse middenpartijen op identitair vlak naar rechts zijn opgeschoven – óók de socialisten. Anderstalige ouders van een schoolgaand kind moeten verplicht Nederlands leren, anders volgt een financiële sanctie. Werkende Vlamingen krijgen voorrang op een sociale woning. Dat krijgen ze ook bij de kinderopvang, onderzocht wordt of er extra voorrang mogelijk is voor kinderen van Nederlands sprekende ouders. Wie te lang werkloos is, moet voor 4,50 euro per uur gemeenschapswerk verrichten.

„Het idee zit er diep in dat armoede of sociale kwetsbaarheid de eigen schuld is”, schrijft De Morgen. „In een samenleving die afscheid neemt van de pedagogische tik, voert deze regering de maatschappelijke tik in.”

Saaie boekhouder

Regeringsleider Matthias Diependaele heeft het imago van een ietwat saaie boekhouder. Hij komt uit een Vlaams-nationalistisch milieu. Zijn grootvader collaboreerde als burgemeester in de Tweede Wereldoorlog. Diependaele raakte in zijn studententijd bevriend met de latere N-VA-top en werkt al zijn hele leven in de politiek, de afgelopen jaren was hij minister van Begroting.

De laatste nachtelijke onderhandelingen gingen vooral over de portefeuilleverdeling. Nadat het akkoord was gesloten, schoten de partijleiders direct terug in campagnemodus. Vooruit-kopman Conner Rousseau zei volgens De Standaard dat hij „gekeeperd heeft als Thibaut Courtois”, oud-doelman van de Rode Duivels, „om die lelijke N-VA-maatregelen en hun sociale afbraak tegen te houden”.


Lees ook

een profiel over Conner Rousseau: Gevallen linkse leider keert terug naar het centrum van de macht

Conner Rousseau, partijleider van de Vlaamse socialistische partij Vooruit, spreekt met journalisten, 5 juli.