In 1968 werd Iwao Hakamada in Japan ter dood veroordeeld voor meervoudige moord. Donderdag werd de nu 88-jarige man vrijgesproken. Daartussen ijverde zijn familie bijna zestig jaar voor zijn vrijheid.
Hakamada was zelf niet aanwezig toen de rechtbank van Shizuoka de vrijspraak uitsprak. Zijn 91-jarige zus was er wel. De rechtbank sprak excuses aan haar uit omdat het proces zo lang heeft geduurd. Tegen de vrijspraak is nog beroep mogelijk. Of de aanklagers beroep gaan aantekenen, is nog onbekend. Wel hadden ze in mei opnieuw de doodstraf tegen Hakamada geëist. De voorzitter van de rechtbank zei volgens de Japanse publieke omroep NHK te „bidden voor zijn gezondheid”.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122244266-c5f863.jpg|https://images.nrc.nl/SsuZdxp_3rITcB7Ny4Gw8HbYkjo=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122244266-c5f863.jpg|https://images.nrc.nl/aUaKQA2TeyxL8X3k1dAeC9RjURI=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122244266-c5f863.jpg)
Hakamada, die professioneel bokser was, werd indertijd veroordeeld omdat hij zijn baas, diens vrouw en hun kinderen zou hebben beroofd en vermoord, alvorens hij hun huis in brand zou hebben gestoken. Zijn baas was directeur van een bedrijf dat miso produceert in Shizuoka-stad, dat ten zuidwesten van Tokio ligt. Hakamada woonde op het terrein van de fabriek.
Van enkele bewijsstukken die leidden tot zijn veroordeling stelde de rechtbank donderdag vast dat ze niet echt waren. Dat betrof onder meer vijf bebloede kledingstukken die een jaar na de moorden werden gevonden in een tank met gefermenteerde sojabonen, de basis voor miso. Later lieten dna-tests zien dat het bloed op die kleding niet van Hakamada was. Zijn advocaten hebben altijd gezegd dat de politie bewijs had gefabriceerd.
Hakamada heeft kortdurend het plegen van de moorden bekend, maar later vertelde hij dat zijn ondervragers hem daartoe hadden gedwongen. Die lezing heeft de rechtbank overgenomen.
Langstzittende terdoodveroordeelde
Hakamada heeft 45 jaar daadwerkelijk vastgezeten in afwachting van de doodstraf, het grootste gedeelte van de tijd in eenzame opsluiting. Daarmee is hij volgens mensenrechtenorganisatie Amnesty International de langstzittende terdoodveroordeelde ter wereld. Het is in Japan niet ongebruikelijk dat de doodstraf lang niet wordt uitgevoerd. Terdoodveroordeelden krijgen zelf enkele uren van tevoren te horen als het zover is.
Tien jaar geleden, is Hakamada onder voorwaarden vrijgelaten toen er vanwege twijfels over zijn veroordeling een nieuw proces werd gestart. Vanwege zijn leeftijd en fragiele gezondheid mocht hij dat proces in vrijheid afwachten. Al eerder had één van de drie rechters die zijn handtekening had gezet onder het initiële doodvonnis, tevergeefs, gepleit voor heropening van de zaak.
De eerste maanden in vrijheid ging Hakamada niet naar buiten, schrijft persbureau AP. Nadat zijn zus hem naar buiten wist te lokken door hulp te vragen bij de boodschappen, begon hij dagelijks wandelingetjes te maken, daarbij vaak ondersteund door vrijwilligers.
De veroordeling van Hakamada hield de gemoederen in de regio zeer bezig. Voor de rechtbank in Shizuoka werd vanochtend gedemonstreerd door honderden sympathisanten. Regionale kranten kwamen met extra edities rond het nieuws van de vrijspraak.
In Japan wordt de doodstraf vrijwel alleen opgelegd voor meervoudige moorden en uitgevoerd door ophanging. De steun voor deze straf is onverminderd groot onder de bevolking, zo blijkt geregeld uit peilingen.
