De Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve, heeft voor het eerst in 4,5 jaar tijd de rente verlaagd. Donderdagavond maakte het bestuur van de Fed bekend het belangrijkste rentetarief te verlagen met 0,5 procentpunt. De rente, die tot donderdag lag binnen een bandbreedte tussen de 5,25 en 5,5 procent, gaat naar een bandbreedte van tussen de 4,75 en 5 procent.
Het is een ingrijpend besluit van de centrale bank. Tot enkele weken geleden gingen de meeste beleggers nog uit van een kleinere renteverlaging, van 0,25 procentpunt.
Het rentebesluit markeert een ommekeer in het Amerikaanse monetaire beleid. Nadat de Fed in 2022-2023 de hoge inflatie te lijf ging met forse renteverhogingen, wordt nu met overtuiging de weg omlaag ingezet. De inflatie in de VS ligt nu rond de 2,5 procent op jaarbasis – dichtbij het inflatiecijfer waar de Fed naar streeft: 2 procent. Intussen koelt de economie, die de voorbije jaren op volle toeren draaide, de laatste maanden af.
„De banengroei is afgenomen en de werkloosheid is toegenomen, hoewel deze laag blijft”, aldus het Fed-bestuur in een verklaring. Vorig jaar lag de werkloosheid in de VS nog rond de 3,5 procent, nu ligt deze op 4,2 procent. Het bestuur ziet „verdere vooruitgang” in het sturen van de inflatie naar de 2 procent, al blijft de inflatie „enigszins hoog”. Fed-voorzitter Jerome Powell zei in een toelichtende persconferentie dat „de arbeidsmarkt niet langer een bron is van verhoogde inflatiedruk”.
De Europese Centrale Bank verlaagde de rente vorige week met 0,25 procentpunt, na een eerdere renteverlaging van 0,25 procentpunt in juni.
In de aanloop naar de Fed-vergadering stonden de financiële markten bol van de speculatie over de omvang van de renteverlaging. Zou de Fed de rente met 0,25 of in één keer met 0,5 procentpunt verlagen? Verwachtingen van beleggers schoten heen en weer.
0,5 procentpunt – een „jumbo”-renteverlaging zoals deze in de Amerikaanse pers wordt genoemd – doet meer recht aan de afzwakking van de economie. Hoe lager de rente, hoe makkelijker het wordt voor burgers en bedrijven om geld te lenen. Dit jaagt de economische groei en de werkgelegenheid aan.
Aan de andere kant: in augustus, bij de jaarlijkse monetaire conferentie in Jackson Hole, was Powell nog erg behoedzaam. De taak om de inflatie te bedwingen is „nog niet voltooid”, zei hij toen. En in juli had hij gezegd dat de Fed géén renteverlagingen van 0,5 procentpunt overwoog. Om de rente alsnog zo fors te verlagen, zou de geloofwaardigheid van de centrale bank kunnen ondergraven, zo viel in sommige analyses te lezen.
Uiteindelijk koos het twaalfkoppige Fed-bestuur voor de meer agressieve lijn. Het rentebesluit kreeg vrijwel unanieme steun binnen het bestuur. Slechts één lid sprak de voorkeur uit voor een kleinere renteverlaging.
Dubbel mandaat
De Amerikaanse centrale bank heeft een dubbel mandaat: ze moet de inflatie op het gewenste peil van 2 procent zien te krijgen en te houden (‘prijsstabiliteit’), maar ze moet ook ‘maximale werkgelegenheid’ nastreven. Andere centrale banken, waaronder de Europese Centrale Bank, hebben één hoofdmandaat: prijsstabiliteit. Het dubbele mandaat van de Fed plaatst de Amerikaanse centrale bankiers soms voor lastige keuzes. inflatiebestrijding is gebaat bij hoge rentes, het stimuleren van de werkgelegenheid juist bij lage rentes.
Nu heeft het tweede doel – de werkgelegenheid – meer gewicht gekregen in de bestuurskamer van de Fed. De Fed wil niet dat de werkloosheid (veel) verder oploopt.
Trump versus de Fed
De renteverlaging van de Fed komt op een politiek gevoelig moment, zo’n anderhalve maand voor de presidentsverkiezingen van 5 november. De Fed is formeel onafhankelijk van de politiek, maar wordt door de Republikeinse kandidaat Donald Trump regelmatig onder vuur genomen. In juli suggereerde Trump in een interview met persbureau Bloomberg dat de Fed niet zomaar vlak voor de verkiezingen de rente mag verlagen. Dat is iets „waarvan ze weten dat ze het niet kunnen doen”.
Trump lijkt, als hij tot president wordt gekozen, zélf krediet te willen krijgen voor de eerste renteverlaging. In de campagne geven de Republikeinen de Democraten de schuld van de inflatie van de afgelopen tijd. Een renteverlaging duidt erop dat de inflatie onder controle is. In het Bloomberg-interview dreigde Trump met zoveel woorden Powell met ontslag als hij niet „het juiste” doet.
Lees ook
De ECB verlaagt de rente, maar hoe snel die verder zal dalen, dát moeten beleggers zelf uitvogelen
