‘El Chino’ bracht Peru met harde hand en veel bloedvergieten stabiliteit

Posted on September 12, 2024 by admin

Als kind op het schoolplein wordt de Peruaanse oud-leider Alberto Fujimori al abusievelijk ‘El Chinito’ genoemd, het Chineesje. Hoewel etnisch gezien onjuist (Fujimori is een nikkei, een kind van Japanse immigranten), omarmt hij de scheldnaam als geuzennaam. ‘El Chino’ wordt zelfs de koosnaam waaronder hij tot een van de invloedrijkste politici uit de moderne geschiedenis van Peru weet uit te groeien.

Want ook na zijn val, vlucht, uitlevering en veroordeling is de woensdag op 86-jarige leeftijd overleden oud-president zijn land deze eeuw diep blijven verdelen. Zijn rechts-autoritaire fujimorismo zal ook na zijn dood aantrekkingskracht houden, met zijn dochter Keiko als belangrijkste vaandeldrager.

Het is een indrukwekkende erfenis voor de man die in 1990 als volslagen onbekende buitenstaander de Peruaanse politiek kaapt. De jaren tachtig zijn een ‘verloren decennium’ geweest voor het Andesland en onder de verarmde bevolking heerst diepe onvrede. De economie is vastgedraaid, corruptieschandalen domineren de politiek en linkse guerrillero’s dagen de staat uit met bloedige terreuraanslagen. Peruanen willen vrede, werk, stabiliteit en in ‘El Chino’ herkennen ze de hardwerkende Chinese ondernemers, die overal in Peruaanse volksbuurten restaurantjes en winkels bestieren.

Gezeten op een tractor (de ‘Fuji-mobiel’) en met een wollen Inca-mutsje op, trekt de landbouwingenieur dat jaar namens zijn zelf-opgerichte partij Cambio 90 door het land. Op campagne herhaalt hij met zijn kenmerkende hoge, geknepen stem en houterige Spaans eindeloos zijn vage belofte van ‘eerlijkheid, technologie en werk’. Hij belandt er tot veler verrassing mee in de tweede kiesronde, waarin hij de conservatieve establishment-kandidaat, de beroemde schrijver Mario Vargas Llosa, met een overweldigende meerderheid verslaat.

Gesloten persoon

Er moest worden afgerekend met de uitgebluste elites van Lima. Hoe de nieuwkomer het land op orde gaat krijgen, maakt veel Peruanen niet uit. Een carte blanche die Fujimori al snel aangrijpt om alle macht naar zich toe trekken.

Peru heeft met hem geen politieke partijen, vakbonden of vrije pers nodig, stelt hij na een ‘autogolpe’ (zelfcoup) tegen de volksvertegenwoordiging met steun van het leger. Hij stabiliseert de economie en nationale munt met een neoliberale shocktherapie, die hij tijdens zijn campagne juist had uitgesloten.

Hij begint een vuile oorlog tegen de communistische guerrilla’s van het Sendero Luminoso (Lichtend Pad) en de MRTA. Inlichtingenbaas Vladimiro Montesinos wordt zijn ‘Raspoetin’ voor allerlei vuile zaakjes – ontvoering van critici, omkoping van rechters en journalisten, moorden op oppositieleden of activisten.

Fujimori blijft voor Peruanen tegelijkertijd een lastig te peilen mens. Zijn gesloten persoonlijkheid is een gevolg van „het dubbele slot op zijn persoonlijkheid – de gereserveerde Aziaat en de stugge, ietwat trieste Peruaan”, zoals toenmalig Lima-correspondent Reinoud Roscam Abbing hem typeert in een vraaggesprek voor NRC Handelsblad, in 1991. In dat interview laat Fujimori zich amper in de ziel kijken. „Ik wist dat ik dit in me had, dat ik het presidentschap kon vervullen”, luidt zijn enige persoonlijk ontboezeming.

Presidentieel ontslag per fax

Eind jaren negentig raakt Fujimori’s regime in verval. Er komen steeds meer berichten over corruptie naar buiten en de economie gaat haperen. Bij zijn gooi naar een derde omstreden termijn, begin 2000, brengt Fujimori’s campagne nog een aanstekelijk technocumbia-liedje getiteld El ritmo del Chino uit. Maar de magie lijkt uitgewerkt: het bewind moet kiesfraude plegen om aan de macht te blijven. Er breken protesten uit, die verhevigen na het uitlekken van de ‘Vladivideo’s’, die tonen hoe veiligheidschef Montesinos allerlei politici omkoopt.

Onder groeiende druk van de straat en de internationale gemeenschap belooft Fujimori nieuwe verkiezingen. Die wacht hij niet af: hij vlucht naar Japan, waar hij op 19 november 2000 per fax zijn ontslag als president indient. Na vijf jaar reist hij terug naar Zuid-Amerika, naar Chili, in een poging terug te keren in de politiek. Hij wordt bij aankomst in Santiago echter opgepakt en na twee jaar uitgezet om in Peru terecht te staan.

Tijdens dit monsterproces houdt Fujimori staande dat hij het beste met Peru voor had. Niettemin wordt hij in 2009 onder meer schuldig bevonden voor het verordonneren van twee bloedbaden door paramilitaire groepen en voor de ontvoering van een zakenman en een journalist. Het is een baanbrekend vonnis voor de regio: voor het eerst wordt een Zuid-Amerikaans staatshoofd veroordeeld voor mensenrechtenschendingen. Fujimori moet 25 jaar de cel in.

Die straf hoeft hij door gezondheidsproblemen en na een presidentieel pardon niet volledig achter de tralies uit te zitten. Eind 2023 gelast het grondwettelijk hof na 16 jaar cel zijn vrijlating op „humanitaire gronden”.

Wel moet Fujimori tot driemaal toezien hoe dochter Keiko nipt faalt in haar pogingen hem op te volgen. De laatste keer (in 2021) legt ze het af tegen de radicaal-linkse basisschoolleraar en vakbondsleider Pedro Castillo – opnieuw een politiek buitenstaander die als volslagen onbekende het presidentschap verovert, surfend op een golf van onvrede.

Ambtenaren noemden asielcrisis ‘juridisch en politiek onverdedigbaar’, maar kabinet drukte door

admin
September 19, 2024
0

Het uitroepen van een asielcrisis, zoals het kabinet van plan is, is „niet aanvaardbaar vanuit democratisch en rechtsstatelijk oogpunt”, zolang die niet overtuigend onderbouwd kan worden. Dit standpunt is geen aanval van de kritische links-progressieve oppositie, maar van Rijksambtenaren. Zij hebben de afgelopen maand herhaaldelijk en in stevige bewoordingen tegen het uitroepen van een asielcrisis geadviseerd, zo bleek donderdag tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen uit stukken die het kabinet vrijgaf aan de Tweede Kamer.

Toch kondigde minister van Asiel en Migratie Marjolein Faber (PVV) vorige week vrijdag aan dat het kabinet een asielcrisis wil uitroepen. Daardoor kan zij zonder goedkeuring van de Kamer asielmaatregelen nemen die juridisch niet mogelijk zijn, tenzij er sprake is van een noodsituatie. Pas achteraf kan de Kamer stemmen over het controversiële plan, en in de tussentijd mag Faber zonder inspraak van de volksvertegenwoordiging vergaande maatregelen nemen . De oppositie was kwaad omdat zij buitenspel worden gezet, en ook experts hebben in onder meer NRC sceptisch gereageerd op het plan van Faber. Maar de minister verkondigde standvastig dat haar plan „juridisch getoetst” is. Zij verzweeg dat ambtenaren aan de noodrem hadden proberen te trekken.

Noodsituatie

Om crisiswetgeving te legitimeren moet sprake zijn van een noodsituatie zoals „een oorlog of een vergelijkbare acute noodsituatie”. In de ambtelijke adviezen valt te lezen dat de onderbouwing voor „het bestaan van een dergelijke noodsituatie” die „toepassing van het staatsnoodrecht legitimeert” momenteel ontbreekt.

De problemen in de asielketen spelen al jaren. En, zo valt te lezen in de stukken, „ontwikkelingen die al jaren aan de gang zijn, […] zijn over het algemeen geen argumenten voor de inzet van noodbevoegdheden.”

In 2022 had toenmalig staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel, VVD) op verzoek van de Kamer ook al onderzocht of er grond was om een crisis uit te roepen. Die was er niet, terwijl de druk op de asielopvang toen groter was dan nu.

Het bovenstaande is procedurele kritiek, maar ambtenaren zijn verder gegaan dan dat. Drie dagen na bovenstaande analyse, die donderdag werd vrijgegeven, op 23 augustus, schreven ambtenaren van het ministerie van Binnenlandse Zaken aan hun minister Judith Uitermark (NSC) dat zij „verantwoordelijkheid [is] voor het hoeden van de Grondwet en het rechtsstatelijk handelen van het bestuur”. Volgens de ambtenaren is het „uitroepen van een asielcrisis onder de huidige omstandigheden” in strijd met die verantwoordelijkheid.

Op 5 september, een week voordat Faber het uitroepen van de asielcrisis aankondigde, waarschuwden ambtenaren nog eens voor de langdurige gevolgen daarvan zonder solide onderbouwing. Dat zou namelijk bijdragen aan „de politisering van het staatsnoodrecht, wat vanuit een rechtsstatelijk oogpunt onwenselijk is”. Daarom is noodwetgeving zonder „dragende motivering” volgens hen „juridisch en politiek niet te verdedigen”.

Raad van State

De ambtenaren hebben de „stellige overtuiging” dat de asielcrisis „met succes zal worden aangevochten bij de rechter”. Ook denken zij dat de Raad van State, die een advies over de asielcrisis moet formuleren, zal oordelen dat er „geen sprake is van een situatie die de inzet van staatsnoodrecht rechtvaardigt”.

Voor NSC is die voorspelling relevant, aangezien tijdelijk NSC-fractievoorzitter Nicolien van Vroonhoven maandag nog bekend maakte dat haar partij de plannen van Faber niet zal steunen als de Raad van State negatief adviseert. PVV-leider Geert Wilders schreef op X aan Van Vroonhoven: „Ik zou er nog maar eens goed over nadenken” [om tegen de asielcrisis te stemmen, red.]. Het kabinet heeft NSC waarschijnlijk nodig om in de Kamer een meerderheid te hebben voor het uitroepen van een asielcrisis.

De ambtenaren missen een tijdspad, zo blijkt uit de donderdag vrijgegeven stukken: het kabinet en de coalitie krijgen niet goed uitgelegd aan de Kamer en de media wanneer de noodsituatie ten einde zou moeten zijn. Premier Schoof zei vorige week vrijdag dat dat is wanneer „de instroom is gedaald en Nederlanders voelen dat ze het weer kunnen dragen”. Hij erkende dat zo’n gevoel „moeilijk te meten” is.

Tijdelijkheid en duur

Volgens de ambtenaren is „het uitgangspunt bij de inzet van noodbevoegdheden” dat die „zo kort mogelijk moeten duren”, maar in de tekst van het regeerprogramma wordt „niks gezegd over de tijdelijkheid en duur”. Van Vroonhoven wist ook geen goede maatstaf tijdens de eerste dag van de Algemene Politieke Beschouwingen (APB).

Het plan zou „uit het regeerprogramma moeten worden gehaald”, schreven ambtenaren al op 2 september, elf dagen voor de presentatie van het programma. Twee dagen daarna heeft premier Schoof uitdrukkelijk gevraagd tijdens de ministerraad om het uitroepen van een asielcrisis in het regeerprogramma op te nemen, zo blijkt uit de stukken.

Volgens de ambtenaren was er een alternatief, meldden zij toen. Het kabinet kon kiezen voor een spoedwet „met parlementaire betrokkenheid”. Ook oppositiepartijen hebben op de eerste dag van de APB dat plan voorgelegd aan de coalitie. Maar voor zo’n plan is in de Eerste Kamer niet automatisch een meerderheid: de coalitie heeft daar maar 30 van de benodigde 38 zetels. Door een asielcrisis uit te roepen is minister Faber ervan verzekerd dat zij een tijdje haar vergaande asielmaatregelen kan treffen.

Uit de stukken blijkt ook dat ambtenaren van het ministerie van Justitie en Veiligheid aan staatssecretaris voor Rechtsbescherming Teun Struycken (voorgedragen door NSC) hebben gemeld dat „veel van de maatregelen de rechtsbescherming van vreemdelingen” verslechteren en gevolgen hebben voor „de capaciteit van de rechtspraak”.

‘Decennialange misstanden bij adoptie van Koreaanse kinderen gingen veel verder dan gedacht’

admin
September 19, 2024
0

Zo’n tweehonderdduizend Koreaanse kinderen zijn in de voorbije decennia ter adoptie aangeboden aan westerse wensouders, en in veel gevallen ging dat gepaard met misstanden als identiteitsfraude of ontvoering, waar zowel de Zuid-Koreaanse overheid als ontvangende landen van op de hoogte waren. Dat er in de Koreaanse adoptieindustrie veel mis was, was al langer bekend, maar een nieuw onderzoek van persbureau Associated Press en het Amerikaanse televisieprogramma Frontline heeft nieuwe details aan het licht gebracht over de omvang en de aard van de misstanden.

Het Koreaanse adoptieprogramma ontstond kort na de Koreaoorlog (1950-1953), in eerste instantie als oplossing voor verweesd geraakte kinderen van Koreanen en deelnemers aan de internationale troepenmacht. Maar het werd al snel uitgebreid tot kinderen uit arme gezinnen of van ongehuwde moeders. Het werd gezien als een welkome oplossing in het toen nog straatarme land. Maar in de decennia daarna ontwikkelde adoptie zich tot een lucratieve industrie waarin vele miljoenen omgingen.

Al snel waren er niet genoeg weeskinderen om aan de westerse vraag naar adoptiekinderen te voldoen. Vooral in de jaren tachtig werden duizenden kinderen door adoptiebureaus bij ziekenhuizen „gekocht”. Alleen al in 1988 zou het volgens AP om 4.600 kinderen zijn gegaan. Ouders werd verteld dat hun baby was overleden.

Ook werden kinderen van straat geplukt of geworven bij arme gezinnen. „Handelaren – zo zou ik ze noemen – gingen op pad om meer en meer kinderen te ronselen”, zegt Francis Carlin, die destijds als hulpverlener in Zuid-Korea werkte, tegen AP. „Ze bezorgden ouders een schuldgevoel door te zeggen dat ze zelfzuchtig waren als ze een kind hielden waar ze niet voor konden zorgen.”

Verlaten wezen

De journalisten spraken voor hun onderzoek onder meer met ruim tachtig geadopteerden in de Verenigde Staten, Australië en zes Europese landen. Daarnaast bestudeerden ze duizenden pagina’s aan documenten, waarvan een deel tot dusverre geheim was. Die toonden aan dat bij adopties op grote schaal werd gesjoemeld. Vaak werden kinderen als verlaten wezen geregistreerd, terwijl er wel degelijk nog familie bekend was.

Vaak werden kinderen als verlaten wezen geregistreerd, terwijl er wel degelijk nog familie bekend was

Soms overleed een kind terwijl de adoptieprocedure nog liep, en kreeg een ander kind met dezelfde leeftijd en geslacht diens identiteit, om de overdracht niet te vertragen. In westerse landen opgegroeide adoptiekinderen die – vaak als jongvolwassenen – naar Zuid-Korea reisden, werden als gevolg van zulke praktijken na een lange zoektocht vaak met de verkeerde ‘biologische ouders’ herenigd.

Zowel de Zuid-Koreaanse als veel westerse overheden waren van de misstanden op de hoogte. Tegenover AP wil een regeringswoordvoerder in Seoul niet reageren op vragen zolang er nog onderzoeken lopen naar de praktijken. Maar het ministerie van Volksgezondheid erkent in een verklaring dat de sterke stijging van adopties in de jaren zeventig en tachtig „mogelijk werd ingegeven door de wens om zorguitgaven terug te dringen in reactie op dalende buitenlandse hulp”.

De adoptieindustrie is een van de onderwerpen waarover een Waarheidscommissie zich buigt, die in 2006 werd ingesteld om mensenrechtenschendingen in Zuid-Korea te onderzoeken die werden gepleegd in de decennia onder autoritair bewind. Eerder deze maand publiceerde de commissie al een rapport over de manier waarop ouders werden gedwongen of gemanipuleerd om kinderen af te staan. De auteurs pleitten voor formele excuses en financiële compensatie.

In veel landen staat internationale adoptie ter discussie als gevolg van recente onthullingen als die van AP. Nederland verbood eerder dit jaar alle adopties uit het buitenland, en de regering in Seoul kondigde eerder dit jaar een nieuw stelsel aan, waarin adopties naar het buitenland tot een minimum beperkt moeten worden.

China

Ook China maakte eerder dit jaar een einde aan adopties naar het buitenland, bevestigde een regeringswoordvoerder in Beijing op vragen van Cindy Huijgen, de China-correspondent van dagblad Trouw. Zij werd zelf als baby vanuit China geadopteerd door een Nederlands stel, en schreef een boek over haar ervaringen.

China liet vanaf begin jaren negentig zo’n 160.000 kinderen adopteren door buitenlandse wensouders, en ook daarbij kwamen veel misstanden voor. Het land kende in die tijd nog een eenkindpolitiek om de bevolkingsgroei te beteugelen. Veel kinderen, vooral meisjes, belandden daardoor in weeshuizen. Inmiddels kampt China met vergrijzing en bevolkingskrimp: de eenkindpolitiek werd in 2015 afgeschaft.

Politie arresteert tweetal in Breda om handel in gevaarlijke drug nitazeen

admin
September 19, 2024
0

De politie heeft donderdag in Breda een man en een vrouw aangehouden op verdenking van handel in zeer gevaarlijke verdovende middelen. Dat schrijft de politie in een persbericht. Bij huiszoekingen vonden rechercheurs meerdere grote zakken MDMA en andere verdovende middelen, zoals ketamine en amfetamine.

De politie kwam het tweetal op het spoor nadat in maart bij een postsorteerder in Delft een pakket werd onderschept. In dat pakket, met als bestemming de VS, zaten ongeveer duizend pillen van de zeer sterke pijnstiller protonitazeen. „Dit product is honderd keer sterker dan heroïne en twee keer sterker dan het gevaarlijke fentanyl”, aldus de politie.

Het was de eerste keer dat het middel in Nederland werd aangetroffen, aldus de NOS. In het buitenland spelen de problemen met nitazenen al langer: vorige maand liet de Britse overheid weten dat tot nu toe zeker 284 mensen zijn overleden aan het middel. De man en vrouw zullen vrijdag worden voorgeleid bij de rechter-commissaris in Den Bosch.