Rusland heeft de afgelopen weken gevechtsvliegtuigen van zestien bases nabij Oekraïne verplaatst naar dieper in Rusland gelegen vliegvelden, die buiten bereik liggen van de Amerikaanse Atacms-raketten waarover Oekraïne beschikt. Dat heeft een hoge Amerikaanse functionaris gezegd tegen nieuwssite Politico.
Kyiv heeft nog geen toestemming om die raket met een dracht van 300 kilometer in te zetten op Russisch grondgebied, omdat Washington escalatie vreest. Maar het hoopt die alsnog te krijgen. Het wijst op recente Oekraïense successen in de Russische regio Koersk, waar het Oekraïense leger terrein heeft veroverd. Oekraïne maakt al gebruik van Amerikaanse wapens, waaronder de Himars-raket, die een korter bereik heeft, zonder dat het tot merkbare escalatie heeft geleid. „Het naïeve, illusoire idee van de zogenaamde ‘rode lijnen’ van Rusland is [in Koersk] verkruimeld”, zei president Zelensky onlangs.
De Oekraïense minister van Defenisie, Roestem Oemjerov, en Andri Jermak, Zelensky’s chef de cabinet, waren afgelopen week in Washington om opnieuw met klem te vragen het verbod op te heffen. Ze presenteerden daarbij een lijst met belangrijke doelwitten in Rusland. „Zonder die te vernietigen wordt het voor Oekraïne moeilijk om de loop van de oorlog te veranderen”, citeert CNN een Oekraïense bron.
Onder de vliegtuigen die Rusland heeft verplaatst buiten Atacms-bereik bevindt zich volgens Amerikaanse militaire woordvoerders 90 procent van de vliegtuigen waarmee zogeheten zweefbommen vanuit Russisch luchtruim naar Oekraïne worden gelanceerd. Amerikaanse regeringswoordvoerders hebben op grond daarvan gesuggereerd dat de terugtrekking van de gevechtsvliegtuigen het Oekraïense verzoek daarom minder urgent maakt, aldus Politico. Bovendien heeft Oekraïne geen grote aantallen Atacms-raketten.
Opheffen verbod
In zijn dagelijkse briefing verwerpt het Institute for the Study of War (ISW), een gezaghebbende militaire denktank, dat argument. Ook zonder de zestien vliegvelden blijven er nog meer dan genoeg „legitieme militaire doelwitten binnen Atacms-bereik over”, aldus ISW, dat een lijst en een interactieve kaart publiceerde van honderden commandocentra, logistieke knooppunten, wapenfabrieken en -depots, andere vliegvelden, luchtdoelbatterijen, verbinds- en radarstations en trainingskampen. „Ruim 85 procent van bekende Rusissche objecten in Atacms-bereik zijn geen vliegvelden.”
Het feit dat Rusland kennelijk nog steeds tien procent van zijn vliegtuigen binnen Atacms-bereik handhaaft „moet wel betekenen hoe waardevol ze voor Rusland zijn”, dus de moeite van het aanvallen waard, zei Phillips O’Brien, hoogleraar strategische studies, donderdag in zijn tweewekelijkse podcast met de Oekraïense defensie-expert Mykola Bjeljeskov. Hij noemde het een „krachtig argument” voor het opheffen van het Amerikaanse verbod.
President Zelensky zet het verzoek om lange-afstandswapens tegen doelen op Russisch grondgebied te kunnen gebruiken vrijdag kracht bij met een bezoek aan de Amerikaanse luchtmachtbasis Ramstein in Duitsland, waar de internationale Ukraine Defense Contact Group vergadert. De groep bestaat uit ruim 50 landen (waaronder de 32 NAVO-lidstaten). Behalve Atacms gaat het ook om Britse Storm Shadow-kruisraketten die Amerikaanse componenten bevatten. Het overleg vindt plaats tegen de achtergrond van intensievere Russische aanvallen op Oekraïense steden en het Russische offensief bij Pokrovsk in de Donbas.
