Bij een reeks terreuraanvallen door separatisten zijn op zondag en maandag in de Pakistaanse provincie Beloetsjistan zeker 74 mensen omgekomen. Het geweld laait al decennia regelmatig op.
1 Wat is er gebeurd?
De aanvallen vonden op verschillende plekken in de Pakistaanse provincie Beloetsjistan plaats. 23 doden vielen op een snelweg, waar gewapende aanvallers bussen en vrachtwagens tegenhielden. Inzittenden moesten zich legitimeren, en arbeiders uit de naastgelegen provincie Punjab werden ter plekke doodgeschoten. Vooraf had het Beloetsjistan Bevrijdingsleger (BLA), dat ‘operatie Haruf’ (donkere storm) heeft opgeëist, bewoners al gewaarschuwd de snelweg te vermijden.
Elders in de regio vonden aanvallen plaats op politiebureaus en op een spoorbrug die de provinciehoofdstad Quetta verbindt met de rest van het land. Bij dat laatste incident zouden zes doden zijn gevallen. Volgens de Pakistaanse legerleiding werden bij tegenacties ook 21 separatisten gedood.
Separatistisch geweld komt in Beloetsjistan vaker voor, en Punjabi zijn daarbij regelmatig het slachtoffer. In april kwamen bij een vergelijkbare aanval op een bus zeker negen passagiers om het leven.
In een verklaring waaruit persbureau AP citeert, ontkent het BLA burgerslachtoffers te hebben gemaakt. De organisatie waarschuwt dat de aanvallen van zondag en maandag slechts de eerste fase van een offensief vormden. De volgende aanvalsgolf zal „nog intensiever en wijdverbreider” zijn, aldus de verklaring.
2 Wat is het BLA?
Het BLA streeft naar onafhankelijkheid voor de Pakistaanse provincie Beloetsjistan, die deel uitmaakt van een historische regio die ook delen van Iran en Afghanistan omvat. Beloetsjistan is de grootste provincie van Pakistan, maar het gebied is dunbevolkt en achtergesteld, terwijl het beschikt over rijke voorraden olie, steenkool, aardgas, goud en koper. De exploitatie daarvan levert de Pakistaanse regering veel geld op, maar volgens de Beloetsjen profiteert de regio daar zelf nauwelijks van. Daarom heeft het BLA het vaak gemunt op arbeiders uit Punjab en andere delen van het land.
Protesten tegen de achtergestelde positie van de Beloetsjen worden hard aangepakt. Volgens Human Rights Watch werden eind juli honderden mensen opgepakt die demonstreerden tegen mensenrechtenschendingen door de Pakistaanse autoriteiten.
Het BLA is niet de enige gewelddadige strijdgroep in de Pakistaanse provincie. Naast verschillende andere onafhankelijkheidsbewegingen is ook de Pakistaanse tak van de Taliban in de regio actief. Tot de meest recente aanvallen telde een database die terrorisme in Zuid-Azië documenteert ruim zevenduizend doden in Beloetsjistan sinds het begin van deze eeuw.
De aanvallen van zondag en maandag waren de grootste in lange tijd, en bovendien gericht op verschillende locaties in de uitgestrekte provincie. Volgens analisten laat dat zien dat het BLA sterker wordt, en beter in staat is zijn strijders te mobiliseren. Volgens de Pakistaanse autoriteiten telt de organisatie zo’n drieduizend strijders.
Pakistan beschuldigt zowel Iran als aartsrivaal India ervan het BLA heimelijk te steunen, wat beide landen ontkennen. Er zijn wel aanwijzingen dat de organisatie – die in Pakistan, het Verenigd Koninkrijk en de VS op de terreurlijst staat – veel achtergebleven wapens in handen heeft gekregen na het overhaaste vertrek van de Amerikanen uit Afghanistan in 2021.
3 Welke rol speelt China?
De woede van het BLA richt zich niet alleen tegen de Pakistaanse regering in Islamabad, maar ook tegen China, dat betrokken is bij grote infrastructurele projecten in de provincie. Chinese bedrijven exploiteren mijnen in de regio, en bouwen aan een diepzeehaven en een vliegveld bij de zuidelijke stad Gwadar aan de zuidkust van de provincie. Bij eerdere aanvallen van het BLA werden ook Chinese burgers slachtoffer.
Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de aanslagen van dinsdag scherp veroordeeld.