Op de tribune in het Philips Stadion klapt eregast Diego Maradona mee. De reden voor het applaus is treurig, deze zaterdagavond half augustus 2017. De 18-jarige AZ-aanvaller Calvin Stengs, dan een van de grootste Nederlandse beloften, houdt zijn handen voor zijn ogen wanneer hij door vier mannen op een brancard van het veld wordt gedragen.
Kort ervoor is hij zeer ongelukkig neergekomen na een duel met een PSV-verdediger. Stengs schreeuwt het uit, roept om hulp. Even wordt het stil in het stadion. Een afgescheurde kruisband in de rechterknie, is de diagnose twee dagen later. Zijn seizoen, net vierenhalve minuut onderweg, is direct ten einde. Veertien maanden later, na een operatie in Pittsburgh en een revalidatie bij AZ, maakt hij zijn rentree.
Het blijkt een bepalend moment in zijn carrière, dat zeven jaar later nog altijd van invloed is. Deze week ging een transfer van Stengs (25) van Feyenoord naar het Amerikaanse Charlotte FC niet door nadat bij de medische keuring twijfel was ontstaan over zijn rechterknie.
De clubs waren aanvankelijk een transfersom van 8,75 miljoen dollar (8 miljoen euro) overeengekomen. Na de lichamelijke check, wilde Charlotte FC de onderhandelingen met Feyenoord en Stengs heropenen. Hierop begon Stengs, naar eigen zeggen, zelf ook te aarzelen. „Na de medische keuring voelde ik opeens niet meer het volledige vertrouwen”, zei hij in De Telegraaf. „Op het einde had iedereen twijfels”, zegt een ingewijde.
NRC sprak tien mensen die (in)direct betrokken waren bij de afgeketste transfer. Hoe kwam het jonge, ambitieuze Charlotte FC bij de Nederlandse international uit? Waarom was Feyenoord bereid voor een relatief laag bedrag, bijna de helft van Stengs geschatte marktwaarde (15 miljoen euro op transfermarkt.nl), zijn meest creatieve en meest bepalende aanvaller te verkopen? En hoe kan het dat nog vóór de medische keuring uitlekte dat er intern bij Feyenoord twijfels bestaan over de fysiek van Stengs?
Piepjonge club
Op een kwartier rijden van het centrum van Charlotte in de staat North Carolina, staat sinds een jaar een splinternieuw trainingscomplex. Het toont de enorme potentie van de piepjonge voetbalclub. In het kantorencomplex voor 200 medewerkers, zit een Nederlandse scout die een belangrijke rol speelde in de totstandkoming van de deal van Stengs. Thomas Schaling-De Herder, eerder scout bij AZ en PSV, is sinds begin 2020 directeur van de scoutingsafdeling van Charlotte FC.
De club had toen net een licentie gekocht voor de Amerikaanse voetbalcompetitie, de Major League Soccer (MLS). Charlotte FC moest van de jeugdopleiding tot aan het eerste elftal worden opgebouwd. Schaling-De Herder werd aangenomen als een van de eerste werknemers, om de scoutingsafdeling op te zetten.
Het stadion was er al, omdat Charlotte FC dat deelt met de Carolina Panthers, het American Football-team uit Charlotte. De Amerikaanse miljardair David Tepper is eigenaar van zowel het NFL- als MLS-team in de stad. Charlotte FC doet sinds 2022 mee aan de MLS en trekt per wedstrijd ruim 35.000 bezoekers – vergelijkbaar met PSV in Nederland.
Charlotte FC is op dit moment een subtopper en wil doorgroeien. Uit de data-analyses kwam aanvaller Stengs afgelopen seizoen als zeer interessante optie naar voren: bij Feyenoord gaf hij de meeste assists en creëerde hij de meeste kansen. Die creativiteit kon Charlotte FC goed gebruiken.
Aanvankelijk dachten ze in Charlotte dat hij niet haalbaar zou zijn – te duur, te hoog gegrepen. Totdat de scouting ziet dat Stengs wordt aangeboden op TransferRoom, een internationaal platform waarop clubs en zaakwaarnemers spelers kunnen aanbieden. Een werknemer van Team Raiola, het zaakwaarnemersbureau dat Stengs vertegenwoordigt, had de speler erop gezet.
De Nederlandse tak van Team Raiola wordt geleid door José Fortes Rodriguez, die Schaling-De Herder nog kent van hun gezamenlijke tijd bij AZ. Als de scout de zaakwaarnemer belt over Stengs, krijgt hij de indruk dat er wel degelijk iets mogelijk is. De speler is „avontuurlijk ingesteld” verklaart hij later in De Telegraaf, en heeft „hele goede verhalen gehoord over de stad Charlotte en de staat North Carolina”.
Na het telefoontje met Stengs’ zaakwaarnemer neemt de algemeen directeur van Charlotte FC, Zoran Krneta, contact op met Dennis te Kloese, zijn evenknie bij Feyenoord. Die twee kennen elkaar nog van hun gezamenlijke tijd in de MLS, waar Te Kloese werkte voor Los Angeles Galaxy. Tot hun verrassing, krijgen ze bij Charlotte ook vanuit die kant door dat het haalbaar is.
Financieel is het even puzzelen. Binnen de MLS geldt een salarisplafond, maar voor drie zogeheten designated players in de selectie mag elke club dit doorbreken. Bij Inter Miami is Lionel Messi hier een voorbeeld van. Stengs moet dat bij Charlotte FC worden. Hij zal niet in de buurt komen van de 20 miljoen dollar die Messi er jaarlijks verdient, de meeste designated players in de MLS verdienen tussen de twee en vijf miljoen dollar per jaar.
Bij Charlotte FC weten ze natuurlijk dat Stengs in 2017 een zware knieblessure opliep. De scouting doet navraag bij zijn laatste twee clubs voor Feyenoord – Nice en Royal Antwerp FC. Daar horen ze dat er nooit grote problemen zijn geweest met zijn fitheid. Er zal vast iets te zien zijn bij de rechterknie, maar dat is niet gek na een kruisbandblessure. Een jaar eerder is hij bij Feyenoord door de medische keuring gekomen.
‘Heel opmerkelijk’
Wanneer vorig weekend via verschillende media duidelijk wordt dat Stengs waarschijnlijk overstapt naar de VS, is er verbazing in de Nederlandse voetbalwereld. Feyenoord dat zijn belangrijkste aanvaller verliest aan een onbekende club voor een relatief laag bedrag – „heel opmerkelijk”, zegt recordinternational Wesley Sneijder bij Ziggo Sport. In het openingsduel tegen Willem II mist Feyenoord Stengs finesse: zonder hem weet de ploeg nauwelijks kansen te creëren en speelt teleurstellend gelijk.
„Calvin is echt een bijzondere speler”, zei Feyenoord-directeur Te Kloese drie weken eerder nog tegen ESPN, op de vraag of ze hem koste wat kost willen behouden. „Hoe meer je met hem omgaat, hoe meer je hem leert waarderen, ook als persoon. We hebben wat volwassen spelers nodig in de selectie, ik denk dat hij dat ook wel is. Alle krediet voor hem hoe fit en belangrijk hij is.”
Het zijn opvallende woorden, afgezet tegen wat er rond de medische keuring in enkele Nederlandse media wordt geschreven over de fysiek van Stengs. „De grootste reden dat de Rotterdammers meewerken, is de fitheid van Stengs”, schrijft Voetbal International een dag voor de test. „Feyenoord vindt dat zijn meest creatieve speler te weinig op het veld heeft gestaan vorig seizoen.” En het AD schrijft dat „diens gevoelige knie” een rol speelt bij de transfer. Het is – zeker gezien de timing van de keuring – zeer gevoelige informatie, die alleen van binnenuit de club kan komen.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data120522435-3614af.jpg|https://images.nrc.nl/mwwIxLoyZLMh3K0HHP-cnBAb7Vg=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data120522435-3614af.jpg|https://images.nrc.nl/2Hg3Z2TDbSUbLxCE9rZFUoR6niw=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data120522435-3614af.jpg)
Vorig seizoen, onder de inmiddels vertrokken coach Arne Slot, werd er al zorgvuldig omgegaan met de „belastbaarheid” van Stengs. „Dat is direct gerelateerd aan de knie, die na een wedstrijd nog wel eens opspeelt”, zei Slot in februari. Slot, die eerder als assistent bij AZ het herstel van Stengs van nabij meemaakte, vertelde dat de aanvaller na zijn blessure een „hele goede voetballer” is geworden, maar voor de kwetsuur „weergaloos” was. Dit zei hij in de emotie kort na een harde tackle op Stengs in een bekerwedstrijd tegen FC Groningen – hij leek zijn knie opnieuw zwaar te blesseren, wat uiteindelijk meeviel.
De woorden van Slot destijds, verschillen met hoe er nu over Stengs wordt gesproken. De twijfels over zijn fysiek binnen Feyenoord, worden rond de keuring veel stelliger gebracht. Het wordt door twee betrokkenen gezien als een manier van de clubleiding om de deal – 8 miljoen euro, die algemeen als laag wordt gezien – beter te kunnen uitleggen aan de altijd kritische achterban. „Dat is not done, alles behalve sjiek”, zegt een bron.
De realiteit is dat met het aantal speelminuten van Stengs bij Feyenoord niks mis is. Met ruim 3.200 minuten in 43 duels, stond hij vorig seizoen vijfde van alle selectiespelers bij Feyenoord. Van de aanvallers, had hij zelfs de meeste speeltijd. Stengs benadrukt in De Telegraaf dat zijn knie „gewoon oke” is. In de Johan Cruijff Schaal tegen PSV, twee weken geleden, was hij een van de beste spelers bij Feyenoord.
Het AD schrijft dinsdag dat er nog een andere reden voor de verkoop zou bestaan. Toen Stengs vorige zomer voor zo’n 6 miljoen werd gekocht van Nice, zijn „mondelinge afspraken” gemaakt dat Feyenoord „zou meedenken” als in de toekomst een „mooie kans” voorbij komt, schreef de krant. Een bron in de entourage van Stengs kan dit tegenover NRC niet bevestigen.
Risico-inventarisatie
Terwijl transfernieuwtjesjager Fabrizio Romano maandagavond meldt dat de medische test in Londen is afgerond en het contract binnen 24 uur wordt getekend, blijkt de realiteit weerbarstiger. Bij Charlotte FC is door de keuring toch twijfel ontstaan over de knie van Stengs, waarna de club opnieuw wil onderhandelen over de voorwaarden, vertelt een betrokkene. Zo stelt Charlotte voor een deel van de afgesproken transfersom variabel te maken, afhankelijk van prestaties en inzetbaarheid van Stengs. Tevergeefs, de deal wordt afgeblazen.
Twee artsen die ervaring hebben met medische keuringen in het topvoetbal, benadrukken dat het in feite een risico-inventarisatie is. Een speler wordt bij zo’n check niet ‘afgekeurd’. Iets dat bij Stengs ook niet is gebeurd. Het draait erom in hoeverre je als club bereid bent om een risico te nemen met een speler – wat samenhangt met de hoogte van de transfersom en het salaris.
Wat de werkelijke redenen zijn dat Feyenoord bereid was om hun cruciale aanvaller zo makkelijk te verkopen, blijft onduidelijk. Het roept vooral vragen op over de financiële situatie van de club – de directie werd in het laatste jaarverslag door de rvc nog gevraagd „maatregelen te treffen” om de liquiditeit te kunnen blijven waarborgen. „Feyenoord heeft nooit ergens melding gemaakt dat we medewerking zouden verlenen aan een eventueel vertrek van Calvin”, zegt een clubwoordvoerder tegen NRC. „Op basis van dat dat niet gebeurd is, kunnen wij er ook geen enkele vragen over beantwoorden.”
Zeker is dat door de ontwikkelingen deze week de marktwaarde van Stengs zal dalen, zeggen twee ingewijden. Zo verloor Feyenoord waarschijnlijk miljoenen op een transfer, die uiteindelijk niet is doorgegaan. En werd Stengs beschadigd, nog voor hij de deur uit was. Zondag speelt hij, naar verwachting, met Feyenoord op bezoek bij PEC Zwolle.
