Twee Marokkaanse Nederlanders worden al bijna drie weken vastgehouden in de Spaanse enclave Melilla. De twee vrienden, Oussama (39) en Youssef (35), die niet met achternaam in de krant willen, waren met een leaseauto onderweg naar Marokko om vakantie te vieren met hun families. Maar bij de douane hield de Guarda Civil, de Spaanse militaire politie, ze aan op verdenking van autodiefstal.
Het leasebedrijf, Axus Nederland, dat was gealarmeerd door de Spaanse autoriteiten, deed onder druk van die autoriteiten aangifte tegen de mannen, vertelt de Axus-woordvoerder, maar trok de aangifte onmiddellijk weer in toen bleek dat de huurpapieren in orde waren.
Voor Oussama en Youssef was dat al te laat. Oussama: „We werden gelijk zonder verhoor in de boeien geslagen, telefoons en paspoorten afgepakt en vastgemaakt aan een stoel.” De volgende dag werden ze overgebracht naar een andere cel. „Het was een cel waar je je hond niet eens in achterlaat. Het leek net een film: je kon geen water vragen, geen wc, geen intercom, dus als je iets wilt moest je keihard schreeuwen”, zucht Oussama met een brok in zijn keel. „Ik ben nog nooit in aanraking geweest met justitie. Ik werk zelf bij de overheid.”
Het was een cel waar je je hond niet eens in achterlaat. Het leek net een film
De Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch en PvdA-Europarlementariër Mohammed Chahim bezochten de mannen maandag in Melilla. „Het is ongelofelijk dat zoiets gebeurt in een democratisch land”, vertelt Marcouch telefonisch aan NRC. „Je kunt niet anders concluderen dan dat ze op basis van hun etniciteit eruit zijn gepikt en zonder feiten en omstandigheden als verdachten zijn aangemerkt.” Marcouch heeft onder meer vragen gesteld aan de Spaanse autoriteiten.
„We trekken dit echt niet meer”, vertelt Oussama geëmotioneerd aan de telefoon vanuit Melilla. De mannen zijn met de auto naar Marokko gereisd, hun vrouwen en kinderen gingen met het vliegtuig. De vrienden beschikken over de juiste papieren om met de leaseauto van Axus Nederland, Marokko in te rijden, maar de Spaanse autoriteiten vermoedden vervalsing van de documenten en belden het leasebedrijf. „Als jullie nu geen aangifte doen, zijn jullie de auto voorgoed kwijt”, zou de Spaanse politie – volgens het politierapport dat NRC heeft ingezien – tegen het bedrijf hebben gezegd.
Volgens het leasebedrijf Axus Nederland leverden de Spaanse autoriteiten onvolledige documenten. „Het formulier met de machtiging was niet compleet en de apostille [stempel van de rechtbank dat de handtekening klopt] ontbrak. Na overleg met de bedrijfsrecherche en druk van de Spanjaarden hebben we aangifte gedaan”, vertelt woordvoerder Lonneke van der Horst. „Maar toen we zagen dat de papieren wel klopten, hebben we de aangifte direct ingetrokken.”
Paspoorten
De volgende dag mochten de twee mannen cel verlaten, maar de paspoorten bleven bij de politie. Oussama en Youssef verblijven in een door de leasemaatschappij betaald hotel. Twee dagen na vrijlating ontvingen ze een Nederlands politierapport met bewijs dat de aangifte is ingetrokken, omdat deze berustte op een fout. „Maar we zijn nu al bijna drie weken verder en we zitten hier nog steeds vast. Toen we het Nederlandse politierapport overhandigden, werd deze niet geaccepteerd omdat het niet in het Spaans was”, legt Oussama uit. „We hebben het rapport toen laten vertalen. Dat was ook niet goed. Elk papiertje willen ze vertaald hebben en voorzien van een stempel van de Nederlandse rechtbank. En voor elke stap ben je weer twee dagen kwijt.”
Je kunt niet anders concluderen dan dat ze op basis van hun etniciteit eruit zijn gepikt en als verdachten zijn aangemerkt
Burgemeester Marcouch zegt: „Fouten kunnen gebeuren, maar dat je mensen drie weken onterecht vasthoudt, is ongekend. Het riekt aan alle kanten naar slecht bestuur en niet goed functionerende instituties.” Volgens Marcouch zitten Oussama en Youssef er helemaal doorheen. „Deze heren hebben gezinnen, een baan. Dit verwoest levens. En dit alles vanwege een misverstand om een auto.”
„Zodra ik in Brussel ben, ga ik de ombudsman vragen hiernaar te kijken. Want dit kan niet”, zegt PvdA-Europarlementariër Chahim. „De procedure is niet transparant. Als je iemand vastzet, dan hoor je die te verhoren. Ze hebben recht op een tolk, fatsoenlijke basisvoorzieningen zoals water en een schone wc”, somt Chahim op.
Chahim zegt te snappen dat de Spaanse politie ook te maken heeft met mensen die zich wel schuldig maken aan strafbare feiten. „Maar dat betekent niet dat je de regels aan je laars moet lappen en onschuldige Europese staatsburgers weken laat wachten op vrijlating door bureaucratische spelletjes.”
Zowel Chahim als Marcouch zeggen vaker jonge mannen in Melilla te hebben moeten bijstaan na onrechtmachtige arrestaties. Chahim: „Melilla is een autonome regio die niet voldoet aan de fundamentele mensenrechten, waar elke Europese lidstaat zich aan moet houden. En daarom moet dit onderzocht worden in Brussel, net zoals we zouden doen bij een land als Hongarije.”
Na het bezoek van burgemeester Marcouch en Europarlementariër Chahim kwam er een beetje beweging bij de rechtbank in Melilla. De papieren voor vrijlating liggen op de stapel bij de rechter die de documenten van een stempel moet voorzien. Oussama en Youssef wachten daar wanhopig op. „Mijn vrouw bevalt volgende maand. Ik wil gewoon naar huis, naar mijn familie. Iedereen is er ziek van”, besluit Oussama. Maar volgens de advocaat van de twee mannen kan vrijlating nog zeker tot september duren, omdat het vakantie is.
De rechtbank in Melilla wilde geen vragen beantwoorden van NRC.
