Familieleden wachten bij de gevangenis in Caracas, met wc-papier en maiskoekjes

Politieagenten met schilden, wapenstokken en helmen staan dreigend voor de ingang van Zona 7, een detentiecentrum in Caracas. Buiten staan en zitten ruim vijftig wanhopige familieleden met tassen eten en drinken. Ze wachten op informatie of op een glimp van hun dierbaren, die binnen in de gevangenis zitten. „Strijdkrachten, waar zijn onze jongeren? Waar hebben jullie ze naar toe gebracht?” roept een vrouw terwijl ze richting agenten stapt, die strak voor zich uit kijken. Er wordt hardop gebeden. Iemand zet het volkslied in.

„Ik hoorde dat mijn zoon binnen gevangen zit, maar ik weet het niet zeker. Niemand geeft ons informatie”, zegt Dorina Hernández-Lima teleurgesteld. Ze staat tussen de groep familieleden met een tas vol met flessen water, wc-papier en versgebakken arepa’s (maiskoekjes). Haar zoon Jorge die een paar dagen geleden bij een demonstratie tegen president Nicolas Maduro is opgepakt, is er gek op zegt ze.

Het is anderhalve week na de turbulente presidentsverkiezingen in Venezuela waarbij zittend president Maduro de winst opeiste, maar waar volgens de oppositie fors gefraudeerd is. Ondanks beloften gaf de regering de stemresultaten niet vrij. De website van de kiesraad (CNE) is onbereikbaar. De oppositie plaatste 83 procent van de stemresultaten die ze naar eigen zeggen hadden weten te bemachtigen via tellingen bij stembureaus, wel online.

Daaruit blijkt – zo analyseerden ook uiteenlopende organisaties en mediaplatforms – een forse winst van oppositiekandidaat Edmundo González. De Verenigde Staten en veel EU-landen erkennen de winst van Maduro niet, wel die van González. Veel Latijns-Amerikaanse landen eisen openheid van zaken en transparantie van Maduro over de resultaten, of weigeren op voorhand zijn winst te erkennen.

Hoewel het leven in de hoofdstad Caracas weer op gang komt, nadat de eerste dagen na de verkiezingen winkels dicht waren en mensen uit voorzorg thuis bleven, is de spanning nog voelbaar en treedt de oproerpolitie in het hele land keihard op. Bij demonstraties worden mensen gearresteerd. In volkswijken worden razzia’s gehouden. Veel jonge Venezolanen worden opgepakt, thuis of op straat. Tientallen doden zijn er inmiddels al gevallen, en meer dan duizend mensen zitten vast.


Lees ook

‘Libertad!’, klinkt het in Caracas, waar de Venezolaanse oppositie het verzet niet opgeeft

Oppositieleiders María Corina Machado en Edmundo González in de Venezolaanse hoofdstad Caracas tijdens een protest tegen de uitslag van de presidentsverkiezingen.

Hector Garcia (46) zit op de stoep voor de gevangenispoort naast een grote koelbox. Binnen zit zijn zoon opgesloten. „Maar waar ze hem van beschuldigen weet ik niet. Hij was niet betrokken bij de protesten. Hij kwam van zijn werk, liep op straat en toen hebben ze hem opgepakt”, zegt Garcia verontrust.

Familieleden van arrestanten wachten op nieuws over hun dierbaren bij het hoofdkantoor van politie in Caracas.
Foto Alexandre Meneghini/Reuters

Truck met arrestanten passeert familieleden in Caracas.
Foto Alexandre Meneghini/Reuters

Speciale rechtbanken

Hoewel Venezuela al vaker te maken heeft gehad met grote demonstraties tegen de regering-Maduro is de repressie nu forser en het geweld harder, signaleert de Venezolaanse mensenrechtenorganisatie Fora Penal. Medewerkers van deze ngo zoals Stefania Migliorini assisteren familieleden die bij de gevangenis naarstig op zoek zijn naar informatie. „Eerder was het zo dat mensen die bij protesten werden opgepakt, terechtstonden bij een gewone rechtbank”, zegt Migliorini. „Maar dat is nu anders. Ze worden nu voor speciale rechtbanken voorgeleid en kunnen veroordeeld worden voor terrorisme. Daar staat maximaal dertig jaar celstraf op. De komende 45 dagen kunnen ze worden vastgehouden, daarna wordt duidelijk of ze worden voorgeleid”.

Migliorini overhandigt een stapel documenten aan iemand wiens neef gevangen zit. „Hier staan zijn rechten beschreven”, zegt ze. Advocaten mogen hun cliënten niet bezoeken, ook Fora Penal komt de gevangenis vooralsnog niet in. „We weten uit verhalen van mensen maar ook via opgenomen videomateriaal hoe het er binnen aan toe gaat. Mensen zitten op elkaar in cellen, er is ruimtegebrek, en ze worden geslagen en geschopt. Er zitten hier in het detentiecentrum honderd vrouwen vast. Veel jongeren, en zelfs minderjarigen. De jongste is vijftien, en zijn ouders mogen geen contact met hem”, zegt ze bezorgd.

Ook de oppositie loopt gevaar. Het duo Maria Corina Machado en presidentskandidaat González leven ondergedoken en arrestatie dreigt. Eerder deze week bepaalde de hoogste aanklager, procureur-generaal Tarek William Saab, een strafrechtelijk onderzoek tegen hen te openen. Omdat ze beiden „valselijk een winnaar van de presidentsverkiezingen hebben aangekondigd die niet door de Nationale Kiesraad was uitgeroepen, het enige orgaan dat daartoe bevoegd is”, en omdat ze openlijk „politie- en militaire functionarissen hebben aangezet om de wetten te overtreden”. Hij verwees met die laatste opmerking naar de oproep aan het leger om zich bij de strijd van de oppositie aan te sluiten.

Familieleden van arrestanten wachten op nieuws over hun dierbaren.
Foto Leonardo Fernandez Viloria/Reuters

Universitair docent en mensenrechtenactivist Ninoska Barrios (rechts) wordt getroost na een persconferentie over de vermissing van haar dochter Edni Lopez.
Foto Reuters

Maduro tot zinnen brengen

Hoewel het er vooralsnog op lijkt dat Maduro keihard om zich heen slaat en weigert iets anders dan zijn zelf verklaarde verkiezingswinst te accepteren, neemt de druk op hem toe, ook vanuit Latijns-Amerika. Zowel linkse als rechtse Latijns-Amerikaanse landen proberen Maduro tot zinnen te brengen. Daarbij spelen Mexico, Colombia en vooral Brazilië met de invloedrijke leider Lula da Silva een belangrijke en bemiddelende rol. Topdiplomaten uit Brazilië, Colombia en Mexico, waarvan de huidige linkse presidenten bondgenoten van Maduro zijn, staan voortdurend in contact met vertegenwoordigers van zowel Maduro als oppositiekandidaat González, op zoek naar een oplossing voor de politieke crisis in het land, meldde persbureau AP dinsdag. Eerder hadden de drie landen gezamenlijk de kiesraad van Venezuela opgeroepen om stembiljetten vrij te geven en transparant te zijn over de uitslag.

De belangen voor Latijns-Amerika zijn groot; Venezuela is al jaren een destabiliserende factor in de regio. Meer dan 7,5 miljoen Venezolanen ontvluchtten hun land vanwege de jarenlange humanitaire en politieke crisis. Het grootste deel trok naar landen als Colombia, Peru, Brazilië en Argentinië.


Lees ook

Hoop op verandering in Venezuela lijkt vervlogen na dubieuze overwinning Maduro

Nicolás Maduro viert de overwinning.

De vraag is echter of Maduro überhaupt wil onderhandelen zolang hij de onherroepelijke steun heeft van zijn legertop en machtige bondgenoten als China, Rusland en Iran. In het verleden probeerden oppositieleiders ook al het leger los te weken van Maduro, zoals in 2019. Dat lukte niet.

De Venezolaanse politicoloog John Magdaleno acht de kans op succes nu echter groter. „Het verschil is dat de steun voor de oppositie binnen alle lagen van de bevolking nu groter is dan ooit. Ook is de oppositie veel eensgezinder en beter georganiseerd dan voorheen. Maduro zal steeds meer repressie moeten gebruiken, of moeten onderhandelen, want deze krachtige stem van de bevolking is niet meer te stoppen.”